№3 зертханалық жұмыс − Тегіс калибрлерді бақылау

Зертханалық жұмыстың мақсаты: калибр-тығынның орындау

өлшеулерін есептеу әдіснамасы, бұл калибрдің өлшеулері мен қалыптың ауытқуларын өлшеу

мен   калибр-тығынның   есептеулер   мен   өлшеулердің   нәтижелері   бойынша   жарамдылығын

бағалаумен танысу.

1 Жалпы бөлім

1.1   Өлшеулері   500   мм   дейін   тегіс   калибр   -тығындар.   Шақтамалары   IТ6-ТТ   17

тетіктердің жарамдылығы, массалық және ірі сериялық өндірісте ерекше, шекті калибртермен

жиі тексереді. Шекті калибр деп қандай да бір параметрдің мәні шақтама өрісінің төменгі

немесе жоғарғы шегінен шықпайтынын немесе екі шектер арасында орналасқанын анықтау

үшін арналған аспап. 

Шекті   калибрлер   (осы   жұмыстар   қарастырылатын   калибр-тығын   осындай   болып

келеді) өлшемнің екі шекті мәнін бақылайды. Тесіктер мен біліктер үшін шекті калибрлер

жиынтығында шекті өлшемді бақылайтын, тексерілетін объект материалының максимумына

сәйкес   келетін   өтетін   калибр   пен   шекті   өлшемді   бақылайтын,   тексерілетін   объект

материалының минимумына сәйкес келетін өтпейтін калибрді жіктейді (3.1 сурет).

3.1 сурет – Шекті тегіс калибрлердің номиналды өлшеулерін таңдау сызба-нұсқасы

Тағайындалуы бойынша калибртер келесідей бөлінеді:

1) жұмыс калибрлері, бұйымдарды дайындау үрдісінде бақылауда қолданылады

2)   бақылаушының   калибрлері,   бұйымдарды   ТББ   қызметкерлерімен   бақылау   үшін

қолданылады.

3) қабылдау калибрлері, бұйымдарды тапсырыс берушімен қолданылады.

4) бақылау калибртері (контркалибрлер), тері бақылау үшін. 

Өлшеу   беттердің   түрлері   бойынша   калибр-тығындар,   калибр-қапсырмалар,   калибр-

балдақтарға жіктеледі.

Құрылымдау белгілері бойынша калибрлер біршектілер (тек өтетін немесе өтпейтін

беті  бар), екішекті,  олар өтетін  және өтпейтін  жақтарды  біріктіретін,  біржақтылар  (өтетін

және өтпейтін  қабырғалары  калибрдің бір шетінде  орналасқан), екіжақтылар (өтетін және

өтпейтін қабырғалары калибрдің қарама-қарсы шектерінде орналасқан) болып бөлінеді. 

Тесіктерді бақылау үшін калибр-тығындардың негізгі түрлері 3.2 суретте көрсетілген. 

3.4 сурет – 9-17 квалитеттегі тесіктер (180 мм дейін)

3.1 кестеде өлшеулері 500 мм дейін тегіс калибрлердің шақтамалары мен ауытқулары

келтірілген.

3.2.3 Калибрлердің орындау өлшеулерін есептеу. Жаңа калибрлер шығарылатын шекті

өлшеулер,   сонымен   бірге   калибрлердің   тозуын   бақылау   іске   асырылады,   бұл   өлшеулер

орындау өлшеулері болып аталады. 

Калибр-тығынның орындау өлшеулері өлшенетін беттің теріс ауытқуы  бар ең үлкен

шекті өлшем. Осылайша, сызбада ауытқу калибрдің «денесіне» қойылады. Калибр-тығынның

өлшеулері СТ СЭВ 157-75 келтірілген формулалар бойынша анықталады (3.2 кесте).

3.1 кесте – Тегіс калибрлердің шақтамалары мен ауытқулары

Бұйымдар

шақтама-

ларының

квалите-

ттері

Белгі-

ленуі

Шақтамалар мен ауытқулар, 

жүктеу 1,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: