Мысал 3. Жүйе 5 бөліктен тұрады. Бір бөлігінің тоқтауы бүкіл жүйе тоқтауына әкеледі. Бөліктердің сенімділігі t уақыт аралығындағы тоқтаусыз жұмыстың ықтималдығымен сипатталады: p1(t)=0,98; p2(t)=0,99; p3(t)=0,97; p4(t)=0,985; p5(t)=0,975. Жүйенің тоқтаусыз жұмысының ықтималдығын табу қажет.
Шығарылуы: Бөліктердің ықтималдықтары 1 санына жақын, сондықтан pс(t) есептеу үшін алдымен q1, q2, q3, q4, q5 есептеп келесі формуламен шығарса ыңғайлы болады:
Мысал 4. Жүйе 12600 элементтен тұрады. Бір элементтің тоқтауы бүкіл жүйе тоқтауына әкеледі. Элементтер тоқтауының орташа жиілігі 0,32*10-6 1/сағ. Жүйенің 50 сағаттағы тоқтаусыз жұмыстың ықтималдығын және тоқтауға дейінгі орташа уақытын анықтау қажет.
Шығарылуы:
Р(50)=exp(-λct)
λc=Nλcp=12600*0,32*10-6=4,032*10-3 1/сағ
Р(50)=exp(-4,032*10-3*50)≈0,82
Tc= = сағат
Мысал 5. Сенімділіктің құрылымдық сұлбасы берілген (сурет 12):
 1 2
1
а б 2
Сурет 12 - а) тізбектей байланысқан элементтер сұлбасы;
б) параллель байланысқан элементтер сұлбасы
Олардың тоқтаусыз жұмысының ықтималдығын анықтау қажет, егер
а) р1=0,99; р2=0.97
б) р1= р2=0,98
Шығарылуы:
Тізбекті байланысқан құрылым үшін
а) рс=р1 *р2=0,99*0,97=0,9603
б) рс= р1* р2 =р2 =0,964
Параллельді байланысқан құрылым үшін
а) рс=1-(1- р1) (1- р2)=1-(1-0,99)(1-0,97)=0.9997
б) рс= 1-(1- р)2=1-(1-0,98)2=0,9996
Бақылау сұрақтары
Сенімділіктің құрылымдық сұлбасы деген не?
Элементтері тізбектей байланысқан сенімділіктің құрылымдық сұлбасы қандай?
Элементтері параллельді байланысқан сенімділіктің құрылымдық сұлбасы қандай?
Элементтері тізбектей байланысқан құрылымдық сұлбаның сенімділігін есептеу
Элементтері параллельді байланысқан құрылымдық сұлбаның сенімділігін есептеу
Сенімділіктің күрделі кез келген сұлбасы деген не және оның сенімділігін есептеу тәсілдері қандай?
Біртіндеп пайда болатын тоқтауларда сенімділікті есептеу негіздері
Кенеттен пайда болатын тоқтауларда сенімділікті есептеу негіздері
9 СТУДЕНТТЕРДІҢ ОҚЫТУШЫ ЖЕТЕКШІЛІГІМЕН ЖАСАЙТЫН
ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫ (СОӨЖ)
СӨЖ1 – Сенімділіктің анықтамасы және ұғымы
Сұрақтарға жауап беру:
1 Құрылғылардың сенімділігі деген не?
2 Ақпараттық жүйелердің сенімділігі деген не?
3 Сенімділіктің анықтамасы қандай?
4 Эксплуатация кезеңіндегі сенімділік деген не?
СӨЖ2 – Оқиға және жағдай ұғымы
Сұрақтарға жауап беру:
1 Оқиға ұғымын түсіндір.
2 Жағдай ұғымын түсіндір.
3 Жұмысқа қабілеттілік деген не?
4 Бастарту ұғымын түсіндір.
5 Бастартудың қандай жіктемесін білесің?
СӨЖ3 - ТҚ сенімділігінің азаюына әсер ететін факторлар
Сұрақтарға жауап беру:
1 Бастарту пайда болуының физикалық факторларын атап шық және мысал келтір.
2 Бастарту пайда болуының физикалық – химиялық және химиялық факторларын атап шық және мысал келтір.
3 Бастарту пайда болуының биологиялық факторларын атап шық және мысал келтір
Бастарту пайда болуының эксплуатациялық факторларын атап шық және мысал келтір
СӨЖ4 - Ақпараттық жүйелердің сенімділігін анықтайтын факторлар
Сұрақтарға жауап беру:
1 Ақпараттық жүйелердің сенімділігн анықтайтын экономикалық, уақыттық, ұйымдық факторларын атап шық және оларға мысал келтір.
2 Ақпараттық жүйелердің сенімділігн анықтайтын құрылымдық, технологиялық, эксплуатациялық факторларын атап шық және оларға мысал келтір.
3 Ақпараттық жүйелердің сенімділігн анықтайтын әлеуметтік, эргатикалық, алгоритімдік, синтаксистік, семантикалық факторларын атап шық және оларға мысал келтір.
СӨЖ5 - Сенімділік құраушылары
Сұрақтарға жауап беру:
1 Жөндеуге жарамдылық ұғымын түсіндір.
Сақтау және төзімділік секілді сенімділік құраушыларының ұғымын түсіндір.
Пуассон үлестірілу заңдылығын түсіндір.
СӨЖ6 - Бірінші межелік бақылау
Өткен тақырыптар бойынша тест жазу.
СӨЖ7 - Бастартусыз жұмыстың ықтималдылығы және бастартулар ықтималдылығы
Сұрақтарға жауап беру:
Бастартусыз жұмыстың ықтималдылығын және бастартулар ықтималдылығын есптеу формулаларын жаз.
СӨЖ8 - Бастартулардың жиілігі
Сұрақтарға жауап беру:
1 Бастартулардың пайда болу жиілігінің ұғымын түсіндір
2 Жиілікті есептеу формуласын жаз.
3 Бастартусыз жұмыстың орташа уақытын есептеу формуласын жаз.
СӨЖ9 - Сенімділіктің негізгі көрсеткіштері арасында аналитикалық тәуелділіктер
Сұрақтарға жауап беру:
1 Сенімділіктің негізгі көрсеткіштерін атап шық.
2. Олардың арасындағы аналитикалық тәуелділіктер туралы қысқаша жаз.
3 Аналитикалық тәуелділіктерді есептеу формулаларын жаз.
СӨЖ10 - Бағдарламалық қамсызданудың сенімділігі
Сұрақтарға жауап беру:
1 Бағдарламалық қамсыздану сенімділігінің ұғымын түсіндір.
2 Бағдарламалық қамсызданудың бастарту ұғымын түсіндір.
3 Бағдарламалық қамсыздануда бастарту пайда болудың негізгі себептері.
СӨЖ11 - Екінші межелік бақылау
Өткен тақырыптар бойынша тест жазу.
10 СОӨЖ кеңесінің кестесі
№
|
Сабақ түрі
|
дүйсенбі
|
сейсенбі
|
сәрсенбі
|
бейсенбі
|
жұма
|
сенбі
|
1.
|
ТЖ бойынша кеңес
|
12.35
13.25
|
|
|
|
|
|
2.
|
СӨЖ тапсырмалары бойынша кеңес
|
|
19:05-19:55
|
|
|
|
|
3.
|
Тест тапсырмалары бойынша кеңес
|
|
|
19:05-19:55
|
|
|
|
11. Білім алушылардың білімін тексеру кестесі
Тәжірибелік және соөж сабақтарға қатысу, тапсырмаларды орындау 0-100 баллмен бағаланады
Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі
№
|
Жұмыс түрі
|
Тақырып, мақсаты және тапсырманың мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиет
|
Орындау ұзақтығы
|
Бақылау түрі
|
Тапсыру мерзімі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
ТЖ №1-3
|
Сенімділіктің анықтамасы және ұғымы. (9 сағат)
|
1,2,6
|
2 апта
|
|
1-3 апта
|
2
|
ТЖ № 4-6
|
ТҚ сенімділігінің азаюына әсер ететін факторлар.(9 сағат)
|
4,5,7
|
3 апта
|
|
4-6 апта
|
3
|
ТЖ №7-9
|
Сенімділік құраушылары.(6 сағат)
|
1,3,8
|
4 апта
|
|
7- 10апта
|
4
|
ТЖ №10-12
|
Бастартусыз жұмыстың ықтималдылығы және бастартулар ықтималдылығы. (6 сағат)
|
2,3,6
|
3 апта
|
|
10- 12апта
|
5
|
ТЖ №13-115
|
Бағдарламалық қамсызданудың сенімділігі (6 сағат)
|
1,7,8
|
2 апта
|
|
13- 14апта
|
6
|
Межелік бақылау
|
|
|
|
тестілеу
|
15- апта
|
12 Курстың саясаты
Оқу пәні толық өтілген матриалдарды қамтитын емтиханмен қорытындылады. Обағдарламада көрсетілген барлық тапсырмаларды орындау емтиханға жіберілудің басты талабы болып саналады.
Әр тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.
Жіберу рейтингі ағымды сабақтарда орындалған тапсырмалардың орташа арифметикасынан шығарылады.
Кешіктіріліп орындалған тапсырмалар тапсыру мерзіміне байланысты автоматты түрде төмендетілетін болады. Студент СӨЖ тапсырудың күнтізбелік графигіне сәйкес орындау керек. Егер студент тапсырманы 1 аптаға кешіктіріп тапсыратын болса, ол осы тапсырмаға берілген баллдың төрттен бір бөлігін жоғалтады, егер бір аптадан көп уақытқа кешіксе баллдың тең жартысын жоғалтады (мұндай ықпалшаралар дәлелді себеп жоқ студенттерге арналған).
Қорытынды баға салмақтық үлесі ЖР үшін 0,6-дан кем, ал ҚБ үшін 0,4-тен кем болмау қажет.
Пән бойынша қорытынды рейтинг 1 кестеге сәйкес сандық, әріптік және дәстүрлік бағаға айналдырылып, «Студенттердің оқу жетістіктерінің журналы» мен «Рейтинг парағына» енгізіледі.
Кесте 1
Балл түріндегі қорытынды бағалау (И)
|
Балдардың сандық белгілері (Ц)
|
Әріптік жүйеде бағалау
|
Дәстүрлік жүйеде бағалау
|
Емтихан
|
Сынақ
|
95 - 100
|
4
|
A
|
Өте жақсы
|
Сынақталды
|
90 - 94
|
3,67
|
A-
|
85 - 89
|
3,33
|
B+
|
Жақсы
|
80 - 84
|
3,0
|
B
|
75 - 79
|
2,67
|
B-
|
70 - 74
|
2,33
|
C+
|
Қанағаттанарлық
|
65 – 69
|
2,0
|
C
|
60 – 64
|
1,67
|
C-
|
55 – 59
|
1,33
|
D+
|
50 – 54
|
1,0
|
D
|
0 - 49
|
0
|
F
|
Қанағаттанарлықсыз
|
Сынақталған жоқ
|
13 Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер
Б.М.Каган., И.Б.Мартумян. Основы эксплуатации ЭВМ – М.: Энергоатомиздат, 1988. -450с.
В.А.Каштанов, А.И.Медведев. Теория надежности сложных систем. - М.: Изд- во «Европейский центр по качеству», 2002 – 469с.
В.В.Липаев. Надежность программных средств. – М.: Синтез., 1998 – 246с.
В.А.Острейковский. Теория надежности. – М.: Высшая школа, 2003 – 363с.
Қосымша әдебиеттер
Т.А.Голинкевич. Прикладная теория надежности. – М.: Высшая школа, 1977.
В.С.Вентцель. Теория надежности. – М.: Наука, 1964.
Т.Тейер, М.Липов, Э.Нельсон. Надежность программного обеспечения. М.: Наука, 1981.
В.В.Шураков. Надежность программного обеспечения систем обработки данных. М.: Наука, 1987.
Достарыңызбен бөлісу: |
