Морф сессия (НС)

1. Бірінші сезімтал нейроны, кіреберіс түйiнi, ganglion veshbularis, ол кулактын iшкі өту 
жолының, meatus acushcus internus, табанында орналаскан. Сезiмтал бұл нейронның: 
а)  рецепторларға  бағытталған  эфференттік  нерв  талшықтары,  рецепторларда  барып 
аяк  талса,  ǝ)  афференттік  немесе  сезiмтал  екінші  нейрондарға  бағытталған  нерв 
талшықтары,  сезімтал  ұлу  ми  нервiсiнiн,  сезімтал-афференттік  нерв  талшықтарымен 
косарласып кіреберіс-улу нервінін сабағын құрайды. 
Ол одан әрі, кіреберіс нервінің нерв тал шықтары, сезімтал екінші нейрондарга карай 
бағыт алады. 
2. Бұл өткізгіш жолдың, сезімтал екінші нейрондары, оз алдына дербес, ми көпірінің 
терең  қабатында  орналаскан:  жоғарғы,  төменгі,  медиалді.  латералді  ядроларда 
тұрады. 
Дененің кеңістіктегі қалпын сақтау үшін, екiншi нейрондардын: сезiмтал-афферент тік, 
оларға жауап беруші, эфференттік өткізгіш жолдардан ажыратылады. 
Оларға токталар болсак: 
1.  Кіреберiс-мишык  өткізгіш  жолы,  trac  tus  veshbulocerebellaris,  ол  мишықтың  төмен 
аякшасы  аркылы  мишықтың  ескілікті  орталық  кұрт  тәрiздi  болiгiне,  vermis,  бағыт 
алады. 
Мунда,  кіреберіс  бөлігінің  рецепторлары  аркылы  келген  сезимдер.  жартылай 
айкындалынып,  дененiн  кеністіктегі  еріксіз  тепе-тендік  калпын  сақтап,  оларға  жауап 
беруші  мишык-кызыл  ядро-жулын  өткізгiш  жолы,  tr.  cerebellorubrospinalis,  арқылы 
дененің кеңістіктегi калпын ерiксiз автоматикалык түрде теттеу. 
2. Кіреберіс-мишық өткізгіш жолы, tr. veshbulospinalis, ол сезімтал Дейтерса атты ядро 
аркылы  рецепторлардан  келген  сезім  дердi  кабылдап,  оларға  ерiксiз  түрде  жауап 
беру, бұл жол аркылы өтеді. 
Қызметі:  жұлынның  қозғалтқыш  ядро  сына  ықпал  тигiзумен  қатар,  мишық  пен  жұ 
лынның аралығындагы байланысты реттеу. 3. Медиалді өткізгіш жол, tractus me dialis, 
ол көз алмасының: III, IV, VI-жұп ми нервтерінің ядроларымен байланысқан. 
Қызметі:  көз  алмасының  рефлексімен  бiрлесе  отырып,  бастын  козгалу  бағытына 
карай, көз алмасының ауытқуын реттейді. 
Бұл  жолдың  қызметiнiн  ақаулауы  салда  рынан,  көз  алмасының  ерiксiз  козгалуы  не 
месе нистагм байкалады. 
4.  Кіреберіс-торлы  формация  өткізгіш  жолы,  tr.  veshbulorehcularis,  ол  IX,  X-жұп  ми 
нервтердін парасимпатикалык ядроларымен өзара байланыскан. 
Қызметі:  жүрек  пен  кантамырлардын  согуын  реттеумен  қатар,  бұл  өткізгіш  жолдың 
ақаулауынан  жүректің  соғуы  нашарлап,  бастың  айналуы,  локсуы  т.б.  дерттердің 
белгілері байқалады. 

5.  Kiреберіс  бөліктің,  екінші  нейрон  жасушаларының  ми  қыртысына  бағытталған, 
өткізгіш  жолы,  tr.  veshbulotalamocorhcalis,  ол  дененің  кеңістіктегі  тепе-теңдік 
қалпының өзеруін анықтап, ерікті саналы түрде басшылық өтуші өткізгіш жол. 
Бұл өткізгіш жолдың үшінші сезімтал нейроны кору темпешігінде орналаскан. 
Үшінші  сезімтал  нейроннын  аксондары,  ішкі  капсула  арқылы  өтіп,  кыртысты  ай 
кындаушы  аймакка  қарай  өтеді.  Ол  ми  кыртыстын  айкындаушы  аймагынын,  самай 
бөлігінің жоғарғы қатпарында орналаскан. 
Қызметі:  кіреберіс  бөлігінің  рецептор  ларынан  келген  сезімдер  түбегейлі  саналы 
түрде айқындалып, оларға саналы, ерікті түрде жауап беру. 
II.  Кіреберіс-ұлу  нервiсiнiн  ұлу  бөлігі,  pars  cochlearis  немесе  ұлу  нерві,  n.cochlearis 
сезімтал нерв. 
Топографиясы. 
Бұл  нервтін  рецепторлары,  ұлудың  жаргактык  бөлігінің  жарғақтық  табакшасында, 
membrana spiralis, немесе кортиев ағзасында орналаскан. 
Ұлу  нервісінің  рецепторлары,  кабылданған  дыбыс  толкындары,  нерв  импулстерiне 
айналып,  бір-бiрiмен  синапстар  аркылы  ұш  таскан  үш  сезімтал  жасушалар  арқылы 
кыр тысты айқындаушы аймакка багыт алады. 
1. Сезiмтал бірінші нейрон жасушала ры, немесе ұлу нервінін түйіні, ganglion cochlearis 
seu  spiralis,  болып  саналады,  ол  ұлу  иірім  кіндiгiнiң,  modiolus,  терен  каба  тында 
орналаскан. 
Сезiмтал  бұл  түйіннің,  афференттік  нерв  талшықтары  сырткы  кулактан,  ортангы 
кулакка  келген  дыбыс  толкындарлы,  нервтік  импульстерге  айналдырып,  ішкі  есту 
жолын  да,  меаtus  acushcus  internus,  кіреберіс  бө  лігінің  талшықтарымен  косылып. 
кiребе ріс-ұлу ми нервісінін сабағын құрап, ұлу нервiсiнiн екiншi нейрондарына бағыт 
алады.  2.  Бұл  өткізгіш  жолдын,  екінші  нейроннына  багытталган  эфференттік  өткізгіш 
жол жасушалары, ми көпiрiнiң терен кабатында орналаскан. 
Сезімтал екінші нейрон, ол өз алды на дербес орналаскан ұлу нервiнiн дорсалді және 
вентралді ядроларынан, nucleus coch learis ventralis et dorsalis, тұрады. 
Екiншi нейрон жасушалардын афференттiк өткiзгiш жолдары немесе аксондары: 
a)  вентралді  ядронын  афференттік  тал  шыктары,  ми  көпiрiнiн  дорсалдi  бетiне  карай 
өтiп,  ми  жолағын,  stria  medullares,  курап,  одан  әрі,  ми  көпірінің  терең  кабатында 
карама  карсы  жағына  карай  өтіп,  трапеция  тәрізді  дененi,  corpus  trapezoideum,  одан 
әрі,  ерлеме  бағытта  етіп,  латералдi  iлмектi,  lemniscus  lateralis,  құрап,  III-нейронга 
багыт алса; 
ǝ)  вентралді  ядронын  аксондары,  ми  ке  пiрiнiн  дорсалдi  бетіне  қарай  өтпей,  ми 
көпiрiнiң  терен  кабатында,  карама-қарсы  жағына  өтіп,  трапеция  тәрiздi  дене  мен 
латералді ілмекті құрап, ІІІ-нейрондарга карай өтеді. 

3.  Ұлу  нервісінің  ІІІ-нейрондарына  келсек,  ол  ортаңғы  мидын  төрт  төмпешігінің 
төменгі  төмпешігі  мен  аралык  мидын  медиалдi  нiндi  денесiнде,  corpus  geniculatum 
mediale, орналаскан. 
Ортаңғы мидың төменгi төмпешігінде ор наласқан үшінші нейрондары, ұлу ми нерві 
сінің  кыртысасты  орталығын  құрап  коймай,  дыбыс  жолынын  рефлекторлык 
доғасының орталығын құрауга катысады. 
Үшінші  нейроннан,  кыртысты  аймаққа  бағытталған  дыбыстың  өткізгіш  жолдары,  ми 
жартышарынының  шашыранды  тәжі  арқылы  ұлу  нервiнiн  кыртысты  аймағына  карай 
өтеді. 
Ұлу  немесе  есту  нервiнiн  кыртысты  ай  кындаушы  аймағы,  ол  ми  жартышарының 
самай бөлігінін, жогаргы самайлык катпа рындағы Гешле атты аймақта орналасқан. 
Мұнда, дыбыс толкындары түбегейлі айкындалады. 

жүктеу 8,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: