Морф сессия (НС)

Құлақтың  қалканы,  самай  сүйек  пен  үш  байламдар  арқылы  бекемделген.  Оларға 
тоқталар болсак: 
1.  Құлақтың  алдынғы  байламы,  ligamen  tum  auriculare  anterius,  ол  бет  сүйектік 
доғаның,  arcus  zygomahcus  түбірінен  басталып,  кулак  калканының  бүртікшесінің 
шеміршегіне барып бекиді. 
2.  Құлақ  қалканының  жоғарғы  байламы,  ligamentum  auriculare  superius,  ол  самай 
сүйектің сыртқы ету жолының маңынан басталып, кулак калканының шиыршығынын 
кылканына, spina helicis, барып бекиді. 
3.  Құлақ  қалқанының  артқы  байламы,  /i  gamentum  auriculare  posterius,  ол  самай 
суйектің  емізік  тәрізді  өсіндісінен  басталып,  кулак  калканынын  медиалді  бетіндегі 
шеміршектің көтеріңкісіне барып бекиді. 
Булшықеттері. 
Кулак калканының шеміршегі, майда 8 бұлшықеттері арқылы бекемделген. 
Құлақ  қалқанының  негізгі  бұлшықеттері,  дененін  баска  бұлшықеттеріне  караганда, 
нашар дамыған үш бұлшыкеттерден: кулак калканының жоғарғы, алдыңғы, арткы бұл 
шыкеттерден, m. auricularis superior, ante 
rior et posterior, тұрады. 
Ә. Құлақтың сырткы өту жолы 
Құлақтың  сырткы  ету  жолы,  meatus  acushcus  externus,  ол  құлақ  қалқанынын  тікелей 
жалғасы болып саналады. Ұзындығы 3,5 см . 
Топографиясы. 
Ол  алдымен  артка,  жогары,  одан  кейін,  төмен  және  алга  карай  өтш,  дабыл 
жаргағымен, membrana tympani, аякталынады. Құрылысы. 
Кулактын сырткы ету жолы, кулак калканынын тiкелей жалғасы болгандыктан, бұрыш 
құрап, бір-бірімен өзара байланыскан: 
а) эластикалык шеміршекпен, ә) және сүйектік бөліктен тұрады. 
Ішкі беті, түкшелi кұлык безге бай, жұкалау келген терiмен көмкерілген . 
Қызметі: дыбыстын толкындарын дабыл жарғағына өткізу. 
Б.Дабыл жарғағы. Дабыл жарғағы, membrana tympani, 
Топографиясы. 
Ол  алға  және  төмен  бағытта,  сырткы  кулак  пен  ортанғы  кулактын  аралығында  ойыс 
жагы  кулактын  сырткы  өту  жолына  карап,  денес  жағы  дабыл  куысына  карап,  киғаш 
бағытта орналасқан. Жука, жартылай ашык түсті табакша. Көлемі 9-11мм. 
Байламдары. 
Дабыл жарғағы, ол самай сүйектің сырт кы өту жолынын ортанғы кулакпен шектескен 
жеріндегі,  дабыл  атты  жүлгенің  бойында  шеңбер  бағытта  орналаскан,  жиектік 
дәнекер тіндер арқылы бекемделген. 
Көріністері. 
Дабыл жарғағының дабыл куысына қа рап, дөңестеу келіп, балгашықтың аяқшасымен 
байланысып  орналаскан  бөлігін,  дабыл  жарғағының  кіндігі,  umba  tympani 
mетbranacea, деп атайды. 
Дабыл жарғағы, киғаш бағытта орналасып қоймай, төменгі жартысынан артық бөлігі, 
керілін  орналаскандыктан:  а)  дабыл  жарғағының  керілген  бөлігі,  pars  tensa,  деп 
аталса. 

ә)  көлемі  2  мм-дей  келiп,  самай  сүйектін  кабыршактык  бөлiгiне  жакын  орналаскан, 
дабыл жарғағынын керiлмеген бөлiгi, pars flaccida, деп алынады. Құрылысы. 
1.  Сыртқы  ету  жолына  қараған  беті,  өте  жукалау  келген  терiмен,  stratum  cutaneum, 
ортангы  кулакка  қараған  ішкі  беті,  шырышты  қабықшасымен,  stratum  mucosum,  көм 
керілген. 
2.  Терең  қабаты,  эластикалық  дәнекер  тіндерден  тұрады.  Дабыл  жарғағын  құраушы 
эластикалык  тіндердің  шеткі  бөлігі,  сәуле  бағытта  орталық  бөлігі  шеңбер  бағытта 
орналаскан. 
Қызметі: сырткы кулак арқылы келген, дыбыстын толқындарын, дабыл куысында ғы 
сүйекшелер аркылы ішкі құлаққа қарай өткізу. 
II. Ортаңғы кұлак. 
Ортанғы  кұлақ,  auris  media;  a)  iшкi  бе  шырышты  кабықшамен  көмкерілген  дабыл 
куысынан;  ә)  дабыл  куысын  жұтқыншақпен,  өзара  байланыстырып  тұрушы  есту 
немесе Евстахий түтігінен және; б) есту агзанын сүйекшелерінен тұрады . 
А.  Дабыл  куысы.  Дабыл  куысының,  cavum  tymрапі,  ішкі  беті,  шырышты  кабыкшамен 
көмкерілген, көлемi 1 см3-дей куыстык. 
Дабыл куысынын 6 кабыргасы ажыратылды: 
1. Жоғарғы кабыргасы, самай сүйектін 
дабылдык какпагынан, tegmen tympani; 
2. Төменгi кабыргасы самай сүйектін да был бөлігінен, pars tympanica, 
3. Алдынгы кабырғасы күрделі, ол: а) iшкi уйкы артериясынын сүйектік өзек шесiнен, 
canalis carohcus, және; 
ә)  дабыл  куысындағы  ауаны  сырткы  ор  тамен,  өзара  байланыстырып  тұрушы  есту 
немесе Евстахий түтікшесімен, tuba audihva, шектескен. 
4.  Арткы  кабыргасы  самай  сүйектің  емізiк  тәрiздi  есiндiсiнiң  ұяшыктарын,  selula 
mastoidea,  дабыл  куысымен  өзара  жалгастырып  тұрушы  кіреберіс  тесiri,  antrum 
mastoidem, орналаскан. 
5. Латералді кабырғасы дабыл жарғағынан, membrana tympani, тұрады. 
6. Медиалдi кабырғасында ішкі құлақтың кіреберіс бөлігінің, овал тәрiздi тесігі немесе 
терезесi,  fenestra  veshbuli,  мен  улудың  тесігі  немесе  терезесі,  fenestra  cochleae, 
орналаскан. 
Құрылысы. 
Дабыл  куысынын  ішкі  беті  шырышты  қабықшамен  көмкеріліп  қоймай,  есту 
түтікшесінің  шырышты  қабықшасы  арқылы  жұтқыншақ  пен  самай  сүйектің  емізік 
тәрізді  өсіндісінің  кіреберіс  тесігі  арқылы  емiзiк  тәрізді  өсіндінің  ұяшығының 
шырышты қабықшасына ұласады. 
Сол  себепті,  дабыл  қуысының  шырышты  кабыкшасы  қабынған  жағдайда,  іріннің  сол 
қуыстыққа өтуi жиi байкалады. 
Ә. Есту немесе дабыл қуысының сүйек шелерi. 
Есту  ағзасының  сүйекшелерi,  jssicula  au  ditus  seu  auditoria  дабыл  куысында  орналас 
кан, үш ұсак сүйекшелерден тұрады. 
Бұл сүйекшелердін аттары сырткы пiшiнiне және аткаратын кызметiне байланысты: а) 
балғашык. malleus; 2) тестiк, incus, және; б) үзенгi тәрiздi сүйектерден, stapes, тұрады. 
Б..  Есту  немесе  Евстахий  түтікшесі.  Дабыл  куысын  жұтқыншакпен  өзара 
байланыстырып  коймай,  адамның  есту  кабілетін  калыпты  жағдайда  өту  үшін,  дабыл 

куысындагы  кысымды  сырткы  атмосфералық  кысыммен  өзара  теңестіріп  тұрушы, 
ұзындығы 35 мм, көлденен ені, 2 мм түтікше. Топографиясы 
Ол дабыл жарғағын керетін жартылай өзекшенің ішкі капталында орналаскан. 
Есту түтікшесі, топографиялык орналасуына карай: а) сүйектік бөлік, pars ossea tubae 
audihva,  пен,  ә)  шеміршектік  бөліктен,  pars  carh  lagin  ea  tuba  audihva,  тұрады.  1.  Бұл 
өзекшенін сүйектік бөлігі. 
Топографиясы. 
Ол самай сүйектiн тастык бөлігінде орналасып коймай: 
а) бұл түтікшенің проксималдi, сүйектік бөлігі дабыл куысымен жалғасса; 
ә)  дисталді,  шеміршектік  бөлігі  бұл  өзек  шенін  2/3  бөлігін  құрап,  төмен  бағытта 
жұтқыншақтың  мұрын  бөлігіне  қарай  өтіп,  жұтқыншақтың  катпарын,  torus  tubarius, 
құрап,  есту  түтікшесінің  жұтқыншактык  тесігi,  oshum  pharyngeum  audihva,  арқылы 
жұткыншакпен жалғасады. 
Құрылысы. 
Негiзi  суйектік  және  шеміршектік  бөліктен  тұрады.  Ішкі  бегi  кiрпікшелі  эпителий  мен 
көмкерiлген  шырышты  бездер  мен  лимфа  түйіндерге  бай,  шырышты  кабышадан 
тұрады. 
Қызметі:  дабыл  куысын  жұтқыншақпен  өзара  байланыстырып,  калыпты  жағдайда, 
дабыл  куысындағы  кысымды  сырткы  атмос  фералдык  кысыммен  өзара  теңестіріп 
тұру. 
III. Ішкі құлақ. 
Ішкі кулак, auris interna. Ол самай сүйектін тасты бөлігінің терең кабатында жайғасқан 
лабиринттен тұрады. 
Топографиялык орналасуына, құрылысына және аткаратын кызметiне байланысты: а) 
сүйектік лабиринтпен; ә) жарғақтық лабиринттен тұрады. 
1. Сүйектік лабиринттің кіреберіс бөлiгi. 
Топографиясы. 
Сүйектік  лабиринтін  кіреберіс  бөлігі,  veshbulum  osseus,  ол  алдынгы  белiгi  ұлу  мен 
арткы сүйектік лабиринттін жартылай шеңберлі бөлігінің аралығында орналаскан. 
Құрылысы. 
Лабиринттің кіреберіс бөлігінің бірнеше кабырғалары ажыратылады: 
1 Алдыңғы қабырғасы ұлудың кіреберіс басбалдағының, scala veshbuli, оту жолымен 
жалғасса; 
2.  Арткы  кабыргасы  жартылай  дөңгелек  өзекшелердiн  ампуласынын  тесікшелерiмен 
жалғасқан. 
3.латеральді  немесе  сырткы  кабырғасы  дабыл  куысынын  iшкi  кабырғасын  құрауға 
катысады. 
Мұнда: а) үзеңгі сүйегінің табанымен жауып орналаскан овал тәрiздi кiреберіс терезе, 
fenestra  veshbuli,  мен;  3)  екiншi  кезектегi  дабыл  жарғағы  мен,  мembrana  tympani 
secunaria  жауып  орналаскан  дөңгелек  пiшiндi  ұлудың  терезесі.  fenestra  cochlea, 
орналаскан . 
4.  Медиалдi  немесе  ішкі  кабыргасы,  iшкi  есту  жолынын,  meatus  acushcus  internus, 
табанын құрауға қатысады. Ішкі бетінде тік бағытта орналаскан кіреберістің қырқасы, 
crista veshbuli, орналаскан. 

Қызметі:  дөңгелек  пiшiндi,  терең  ұңғылды,  recessus  sphericus  кіреберіс  кырканың 
артында эллипс тәрізді терең ұңғылдан, recessus ellephcus, бөліп тұру. 
2. Суйектiк жартылай шенберлі өзекшелерi. 
Топографиясы. 
Сүйектік  лабиринттiң  жартылай  шенберлі  бөлігі,  сanales  semicirculares  ossei,  ол 
сүйектік  лабиринттін  кіреберіс  бөлігінің,  veshbulum  osseum,  арткы  капталында  үш 
жазықтың бойында иіліп орналаскан. 
3. Сүйектік ұлу. 
Топографиясы. 
Ұлу, cochlea, ол сүйектік лабиринттiн ал дында орналаскан. 
Сырткы көрінісі. 
Ұлудын  сырткы  пiшiнi  улуға  ұксап,  кел  беу  жазықтың  бойында:  а)  латералдi  бағытта 
орналаскан  күмбезi,  cupola  cochlea  мен  ǝ)  кулактын  iшкi  есту  жолынын,  meatus  acus 
hcus internus, табанын құраушы негiзi, basis cochlea, ажыратылады. 
Өлшемдері. 
Ұлудың күмбезi мен негiзiнiн аралык кашыктығы 4-5 мм, негiзiнiң көлденең ені 9 мм. 
Құрылысы. 
Ұлудын стерженi (өзегі) мен спиралдi табакшасы және өту жолдары ажыратылады. 
Топографиясы. 
Ұлудын  жаргактык  түтікшесi,  ductus  cochlearis,  ол  сүйектік  ұлудын  кіреберіс 
баспалдағынын,  scala  veshbuli,  латералдi  капталында  бұранда  багытта,  2.5-2.75 
айналым жасап орналаскан, тұйык жаргактык түтікше. 
  

жүктеу 8,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: