Монография \ «санат» а л м п и мп

Эр халыкгыц лирикалык, елецдер1 оньщ атам замангы 
ауыз эдебиетшен басталган. Мэселен, кдзак лирикасыньщ 
басы баягы салт елендергнде — Той бастар мен Жар-жарда, 
Сыцсу мен Беташарда немесе муц-шер елендершде — 
Крштасу мен Кендл айтуда, Еспрту мен Жоктауда жатыр. 
Солардан орбгген лирикалык сарын толыссыз жамырап 
эр турл1 эн елендерше, толып жаткдн толгау жырларга 
тогыскан да, одан лиро-эпоскд келш сщген. Дэл осы арада 
айта кетуд1 кдлайтын 
6ip 
жайт, — шындыкты суреттеу 
тэсшдершщ езгешелжтерше кдрамастан, лириканы жалпы 
поэзияньщ баска турлершен ажыратып алып, тек езш гана 
жеке-дара кдрау ылги ж ем кт бола бермейдь Дурысында 
эпостык шыгармаларда лирикалык нэзис сез1мдер, шалку- 
шалыкгаулар, кетерщй пафос, сондай-ак лирикалык шы­
гармаларда эпостыц элементтер1 кездесе бередь Бутан 
дэлел — жогарыда аталган лиро-эпос. Ендеше, лириканы 
жалац тексерш, тур-турге белш жатудьщ ез1 — шартты 
нэрсе. Сондыкган 
6i3 
лириканыц кейСнр тарихи турлерш 
атаганда, эркайсысын зандандыру ушш емес, жалпы 
лирикалык елендердщ букш элем эд1биетшдеп 
6ip 
алуан 
даму жолын ойша топшылау, багдарлау ушш гана кыскдша 
шолып етпектз.
Орта гасырда роман (француз, испан, итальян) елдершщ 
поэзиясында туып калыптаскдн лириканыц ерекше 
6ip Typi
— баллада (итальянша ballare — билеу) — лиро-эпостык 
сипатгагы, шагын сюжетп елец. Мунда акын езшщ кендл 
кушн, толганысын жырлап кдна тынбайды, сол сез1мд1 
тугызган себептерд1 окигага айналдыра суреттеп керсетед1. 
Балладаныц мазмуны кебше тарихи шындык, окдпау 
фантастикалык хал, ерлйс эрекет (мысалы, агылшынныц 
Робин Гуд жайлы халык балладалары) болып келедь
Баллада езшщ узак даму тарихында талай езгерютерге 
ушырады: эуедде 
6ip 
топ адам крл устасып, би билеп ж урт 
айтатын эн туршде кершсе, кейш сыршыл толгау, ецда б1рде 
аскдк эуенда арнау турше ауысты. Сощы турдщ улгкл ретшде 
белгш француз акыны Франсуа Вийонныц “ Бурынгы еткен 
арулар” деген балладасын атауга болады. Муныц 

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: