Монография \ «санат» а л м п и мп

ауысып жататыны белгип. Сол ретте, эр жазушынъщ op6ip 
жеке шыгармасында болатын мазмун мен пшпннщ б1рлш 
6ip емес, барлык шыгармасына тутас ауыскан туста оньщ 
cnuii танылады. Ал осындай мазмун мен пшпннщ 6ipniri 6ip 
шыгарма гана емес немесе 6ip жазушынъщ барлык шыгар- 
масы гана емес, 6ip топ жазушынъщ буюл творчествосьша 
тэн болуы мумкш бе?
Эбден мумкш.
Эдеби агымды дэл осы тургыдан тану керек.
Bip жазушынъщ б1рнеше шыгармасы гана емес, 6ip топ 
жазушынъщ 6ip алуан шыгармасында езара уксас сипаттар, 
сыбайлас сырлар жатады. Мундай сыр мен сипатты эр 
жазушы ез шыгармасына эншешн колдан жасап, жапсыра 
салмайды. Мундай езара уксас сыр мен сипатты 6ip топ 
жазушынъщ 6ip алуан шыгармасына мезгщдщ, олар 
eMip
сурген дэу1рдщ ез1 дарытады.
Дэлелдетк. Ерубаев — Мустафин — Шашкин; “ Менщ 
курдаетарым” — “Караганды” — “Тем1ртау” ; Рахмет — 
Мейрам — Кдйыр... Уш жазушы, уш роман, уш кдЬарман. 
Сез жок, уш турл1 жазушы, уш турл1 роман, уш турл1 каЬар- 
ман!.. 
BipaK 
булардыц эркдйсысына тэн езгешелЪси кере 
тура бэргне тэн 
6ipniicri 
де байкдуга болады. Кдндай б1рлж?
Алдымен уш жазушыда эдю б1рлМ бар; содан соц, уш 
романда такырып б1рлт бар; акыр аягында, уш кдЬарманда 
идеялык 6ipniK бар. Баскасын айтпаганда, тек осы 
б1рлЪстердщ ез1-ак уш эдебиетшгге тэн езара уксас сыр мен 
сипатты адгарга алады.
Ал осьшдай б1рлис, яки езара уксас сыр мен сипат тек 
осы ушеуше гана тэн бе? Жок, K^ipri кдзак жазушыларыньщ 
бэрше тэн. Крлайша?
Кдз1рп казак жазушылары кай такырыпкд жазбасын, 
69pi6ip, шындыккд тек кдз1рп когамдык, таным тургысынан 
кдрайды. Кдндай 6ip курдел1 шыгарма (поэма, пьеса, роман) 
болсъш, 6api6ip, бас каКарманы — халык; суреткер шыгар- 
масын кешеп шындыктан тугыза ма, болмаса бугшп шын- 
дыктан тугыза ма, 6epi6ip, aitreyip халыктьщ ертедп болашак 
жолындагы куресш суреттейщ.
Кыскдсы, осындай кеп-кеп сыбайлас сырлар, уксас 
сипаттар 6ip емес, 6ip топ жазушынъщ буюл суреткерлж 
енергндеп белгш 6ip уакыт пен кещспкке сай идеялык- 
керкемдйс б1рлЬасе экеледь Дэл осы б1рлгк — эдеби агым.
Байкдп кдрасак, стиль — 6ip жазушыга тэн творчест­
волык ерекшелйс болса, агым — б1рнеше жазушыга тэн 
творчестволык б1рлис; стиль — эр жазушынъщ дара кдсиеп
339

болса, агым — эр алуан жазушыньщ ортак, сипаты; стиль — 
жалкыга тэн угым болса, агым — жалпыга тэн таным; стиль
— 6ip жазушыньщ эдеби бел болса, агым — 6ip топ 
жазушыньщ эдеби багыты.
nixip 
дэлелдеуге кажет 6ipep мысалды 6i3 жогарыда 
каз1рп казак, эдебиетшен алдык, Бул эрине, эдеби агым 
тек каз1р туган жэне кдзак, эдебиетшде туган нэрсе деген 
сез емес. Эдеби агым эр елдщ эдебиетшде эркдшан болтан, 
кдз

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: