Мұнайды айдаудың екіншілік процесі

КАСПИЙ ӨҢІРІНІҢ ҚАЗІРГІ 

ЗАМАНДАҒЫ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пәні

:

 “

Мұнай - газ өңдеу процестері мен аппараты”

Тақырыбы: “Мұнайды айдаудың екіншілік процесі”

Орындаған: 13/15.31 тобының студенті

Самиғоллаев Б

 

Мұнайды айдаудың 

екіншілік процесі

Мұнай - көмірсутектер қоспасы болып табылатын, жанатын майлы сұйықтық; қызыл-қоңыр, 

кейде қара түске жақын, немесе әлсіз жасыл-сары, тіпті түссіз түрі де кездеседі; өзіндік иісі бар; 

жерде тұнбалық қабатында орналасады; пайдалы қазбалардың ең маңызды түрі.

Мұнай өнімдері – көмірсутектер мен олардың туындыларының қоспасы; мұнай мен мұнай 

газдарынан алынатын жеке химиялық қосылыстар. Мұнай өнімдері отын, майлар, битумдар, 

ауыр көмірсутектер және әр түрлі мұнай өнімдері сияқты негізгі топтарға бөлінеді. Отын 

негізіндегі мұнай өнімдеріне көмірсутекті газдар мен бензин, лигроин, керосин, дизель отыны, 

мазут, т.б. жатады. Мұнайға серік газдар пайда болуы жөнінен табиғи газдарға жатады.

Реакторларда қысымды азайту парафинді шикізат хош дәрежесін арттыру және гидрокрекинг 

реакциялардың үлесін азайтуды көздейді, сондықтан реформалау процесі қысымды азайту  

бағытта дамуда. Хош иісті көмірсутектердің кірістілігінің артуы өз кезегінде катализатордың 

октан санының және сутектің шығуын арттыруға алып келеді. 3-тен 1 МПа-ға дейінгі қысымның 

төмендеуі ароматика мен сутегінің шығымдылығына сәйкесінше 2-2.3 және 3 есе артуына 

әкеледі.

МӨЗ гидротазалау шикізат барлық дерлік мазут тікелей іске қосу, крекинг және реформалау 

және орта тегі болып табылады мұнай өнімдерін, соңғы клирингтік операция болып табылады: 

бензин, керосин, дизель отыны мен вакуумдық газойль . гидротазалау процесі жағар майлар мен 

балауыздар қайта өңдеу үшін қолданылады.

Пиролиз шайыры деп жүйеден алынған сұйық С5 – тен жоғары көмірсутегілерді атайды. Пиролиз 

шайыры көлемі, негізінен пиролиз шикізатына байланысты болады. 

Мұнай және мұнай өнімдерінің құрамына кіретін 

көмірсутектер

•Мұнай өнімдері – көмірсутектер мен олардың туындыларының қоспасы; мұнай мен 

мұнай газдарынан алынатын жеке химиялық қосылыстар. 

•Мұнай өнімдері отын, майлар, битумдар, ауыр көмірсутектер және әр түрлі мұнай 

өнімдері сияқты негізгі топтарға бөлінеді.

• Отын негізіндегі мұнай өнімдеріне көмірсутекті газдар мен бензин, лигроин, керосин, 

дизель отыны, мазут, т.б. жатады.

• Мұнайға серік газдар пайда болуы жөнінен табиғи газдарға жатады.

• Олардың бұлай ерекше аталуы мұнай кенімен бірге кездесуіне байланысты – олар 

мұнайда еріген күйде болады немесе мұнай кенінің үстін "бүркеп" жатады. Мұнай 

жоғары көтерілгенде, қысым кенет төмендейді, газдар сұйық мұнайдан бөлініп 

шығады. 

•Ертерек кезде мұнайға серік газдар пайдаланылмайтын, мұнай өндіретін жерде оны 

жағып жіберетін. Қазір ондай газдарды жинап алады, өйткені олар, табиғи газ 

сияқты жақсы отын және бағалы химиялық шикізат болып табылады.

• Құрамында метанмен бірге басқа да көмірсутектер: этан, пропан, бутан, пентанның 

едәуір мөлшері болғандықтан, серік газды пайдалану мүмкіндігі табиғи газға 

қарағанда тіпті едәуір кең.

• Сондықтан табиғи газға қарағанда химиялық өңдеу жолымен серік газдан заттарды 

көп мөлшерде алуға болады.

•ЛК-6У қондырғының 200 секциясы – 

каталитикалық риформинг, автомобиль 

бензиндерінің жоғары октан 

компоненттерін және ЛК-6У 

қондырғының 100 секциясының 62-180°С 

көлемді бензин фракциясының 

каталитикалық айналуының нәтижесінде 

техникалық сутегі алуға арналған.Су 

құрамдас газ (техникалық сутек) 

отындарды гидротазалау процесзінде 

пайдаланылады. Риформинг процесі 

полиметалл катализатормен 

толтырылған төрт реактор арқылы 

тізбектеп өтуі кезінде жүзеге 

асырылады.Каталитикалық риформинг 

шикізатының сапасын жақсарту үшін 200 

секциясының құрамына гидротазалау 

блогы енгізілген, бұл шикізаттың күкірт, 

азот, оттегі құрамдас, металл органика 

және шексіз қоспаларын төмендетуге 

мүмкіндік береді.

Каталитикалық 

реформинг

 Термиялық крекинг және пиролиз

•Жоғары температураның әсерімен мұнайды өңдеуді термиялық өңдеу процестері деп 

атайды. Оған күрделі көмірсутектерді жоғары температура әсерінен қарапайым 

көмірсутектерге ыдырату (термиялық крекинг),ауыр мұнай қалдықтарын кокстеу 

(қортқылау), құрамында қанықпаған көмірсутектер көп болып келетін газдар қоспасын 

алу үшін жүргізілетін пиролиз процестері жатады.

•Көмірсутектердің термиялық ыдырауы 380-400 0С-та басталады. Күрделі реакциялардың 

– термиялық полимерлену мен конденсациялану – нәтижесінде қанықпаған және 

ароматты көмірсутектерден шикі мұнайдың құрамына кіретін заттар – көмірсутекті 

газдары, сұйық мұнай өнімдерінің қосымша мөлшері, сонымен бірге мұнай коксы (қатты 

көмірсутек қалдығы) түзіледі. Мұнай шикізатын термиялық өңдеу жүйелері шарттарға 

және тағайындалуына байланысты крекинг, кокстеу және пиролиз аталымдарын алды.

•Термиялық рекинг. Шикі мұнайлардың ауыр фракцияларының белгілі температурадан 

аса қыздырылуы жағдайында қосымша бөліну икемділігі крекинг жүйесін пайдалануда 

үлкен жетістіктерге әкелді. Мұнайдың жоғары температурада қайнайтын 

фракцияларының бөліну кезеңінде, С-С байланыстары бұзылады,сутегі көмірсутегі 

молекуларынан үзіліп, нәтижесінде бастапқы шикі мұнай құрамымен салыстырғанда, 

түрлі өнімдер спектрі шығарылады.

Мұнай айдау қондырғысы

Көлденен 

қабаттасұан 

тәрелкелер

Гидротазалау

•

МӨЗ гидротазалау шикізат барлық 

дерлік мазут тікелей іске қосу, крекинг 

және реформалау және орта тегі болып 

табылады мұнай өнімдерін, соңғы 

клирингтік операция болып табылады: 

бензин, керосин, дизель отыны мен 

вакуумдық газойль . гидротазалау 

процесі жағар майлар мен балауыздар 

қайта өңдеу үшін қолданылады. 

Гидротазалау гидрогенизация процесіне 

сорттарын бірі болып табылады және 

гидрокрекинг және сол 

катализаторлардың жақын жағдайында 

орын алады. Гидротазалау мұнай 

процесінде қанықпаған көмірсутектер 

гидрогенизат, күкірт, азот, оттегі және 

кейбір металдар жояды. гидротазалау 

және гидрирования тиісті лимит бір 

мезгілде тұрақсыз қанықпаған 

көмірсутектер кездеседі. нәтижесінде 

гидрирования өнімдері (этаноламин, 

натрий гидроксиді) олардың 

сорбенттерді жұтып мұнай бөлінеді. . 

тағайындау процесі сутекпен 

катализатор мотор отындарының - 

бензин, керосин, дизель отыны - 

негізінен өңдеу процесінде алынған.

Мұнай 

тасымалдайтын 

құбырлар 

Газ 

тасымалдайтын 

құбырлар

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА 

РАХМЕТ