МЕББМ ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ
НУО КАЗАХСТАНСКО
-
РОССИЙСКИЙ
МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ
3. Жіп тəрізді нейрондардың
денесінен горизонтальді
кейде вертикалді
бағытталған ұзын аксон шығады да мидың ақ затына өтеді.
Дамуы:
Бас миының ең белсенді дамуы эмбриогенездің 20-аптасында
байқалады.Бұл уақытта мидың тіректік глиоциттерінің қалыптасуымен глиальді
талшықтардың
пайда
болуынан
болашақ
ми
қыртысының
кортикальді
пластинкасы түзеледі.Пайда болған пластинкаға алғашқыда VІ жəне І ми
қабаттарының нейрондары, V, ІV, ІІІ ең соңынан II қабаттардың нейроциттері
түзіледі. Нейроциттер немесе нейрондардың көбеюіне
байланысты ми қыртысы
қалыңдай бастайды.Бас ми қыртысындағы нейрондардың орналасуы мен құрылыс
ерекшелектерін-цитоархитектоникасы, ал нерв талшықтарының орналасу ретін-
мидың миелоархитектоникасы дейді.
Бас ми қыртысында шегі анық білінбейтін мына қабаттарын ажыратуға болады.
1.Молекулярлы (сыртқы қабат);
2.Сыртқы дəнді;
3.Пирамидалді (ең жалпақ);
4.Ішкі дəнді;
5.Ганглионарлы (ірі пирамида тəрізді нейрондары бар);
6.Полиморфты жасушалар қабаты;
1.Молекулярлы қабатта
нейрондары аз,керісінше көптеген горизонтальді
орналасқан талшықтар болады. Бұл қабатқа мидың
басқа қабаттарынан келген
дендриттер шоғырлары орын алады. Майда жіп тəрізді нейрондардың өсінділері
осы қабатта қыртыс бетіне параллель орналасады. Бұларды
тангенциальді нерв
талшықтарының өрімдері
дейді
.
Молекулярлы қабатқа таламустағы ядролардан
таламокортикальді талшықтары
келеді. Аталмыш қабаттағы нейрондар
қыстырма жіп тəрізді Рамон-Кахаль жасушалары болып табылады. Бұл
жасушалардан басқа глиальді жасушаларда баршылық.
2.
Сыртқы дəнді қабатта
майда, пішіні əртүрлі: пирамидалы, жұлдыз тəрізді
нейрондар орналасқан. Пирамидалы нейрондардың мөлшері 10мкм шамасында.
Нейрондардың апикальді дендриттері жоғарғы молекулярлы қабатқа өтіп
таламокортикальді нерв талшықтарымен синапстар түзеді. Аксондары ΙΙΙ, V жəне
VI қабаттардағы нейрондармен түйісіп, синапстар түзеді.
Қабаттың қызметі
ассоциотивтік.
3.Пирамидалы нейрондар қабаты
көбінесе өлшемі 10-40 мкм-дей орташа жəне
майда нейрондардан түзіледі. Бұлардың дендриттері қыртыстың молекулярлы
қабатына, аксондары мидың ақ затына өтіп, кортико-кортикальді талшықтарды
түзеді.
4.Ішкі дəнді қабаттағы
жасушалар көбінесе жұлдыз тəрізді болып келеді. Бұл
қабатта майда пирамидалді нейрондар да баршылық.
Қабаттың негізгі қызметі
сенсорлық.
Бұл қабатта таламокортикальді талшықтардың ең негізгі құрамы
аяқталған (нейрондармен синапс түзе келе). Мұндай нерв талшықтары қалың
сыртқы Белларж жолағын түзеді.
Аталмыш қабат ми қыртысының көру жəне
есту аймақтарында жақсы дамыған.