Microsoft PowerPoint Ppt0000264 [только чтение]

Калиева Айгуль Кадыровна

ЖЭС‐ті электрожабдықтау

2 кредит

Курс мазмұны: Электр энергиясы игерушілігінің

ғылыми‐техникалық негізін білім жүйесінің

құрылымдарын электротехнология үрдістерінде

пайдалану. Электр энергиясын жылуға айналдыру

тəсілдері. Электротермиялық жабдықтың жылулық

есебі. Термоэлектрлік қызба, салқындау, оның

өзгешелігі қолданыс аясы. Термоэлектрлік

қызбаның жəне салқындаудың физикалық негіздері. 

Термоэлектрлік жылулық насос, тоңазытқыш

машиналары. Электр сужылытқыштар, электр

калориферлері.

Электрокалорифер жəне электрокалориферлік қондырғылар қыздыру

жəне ауаның алмасуы үшін пайдаланылады жəне құрамында ауаны жаңарту

жұмыстарын істейді.  Мынадай жабдық түрлі

ғимараттарда қондырыла

береді, соның ішінде индустриялық жəне өндірістік нысандарда.

"ЕвроМаш" 

деген

компанияның

тобы

электрокалориферлік

қондырғыны

орнатып,жеткізеді

жəне

түрлі

электрокалорифердің

модификациясын

жасайды

кəсіпорынмен, 

ұсынатын

айтылмыш

жабдықтың

ассортименті

мынадай

болып

табылады, 

не

электрокалорифердің талғамы жəне электрокалорифер қондырғылардың

арасы

тиянақты

сəйкестікте

жəне

келешекте

талап

күрделілік

туындатпайды "ЕвроМаш"  кəсіпорнының,  ұсынылып отырған барлық

жабдық россиялық шамаларға жəне қалыптарға сапаның,  сенімділіктің

жəне қауіпсіздіктің кепілдігі.

Электрокалорифер

жəне

электрокалориферлік

қондырғылар

биік

өндірімділікпен сипатталады,  оның қолданысы тиімді жылулық жəне

бөлменің ауасының жаңартуын қамсыздандыру болып табылады.  Монтаж

жəне айтылмыш санат жабдығын пайдалану оңай жəне ыңғайлы.

Электржылытқыш(ЭЖ) —

Электржылытқыш аспап метал түтік

түрінде,  жылу өткізгіш электр

оқшаулағышпен толтырылған. Дəл

оқшаулағыштың орталығымен ток

өткізгіш жіп белгілі қарсылықта электр

жылытқыштың үстіне бағытталады

Практикалық жағдайлардың қатарында негізгі « мəңгілік

қозғалтқыш» секілді Магнетронда СВЧ энергияны көп көлемді

қажет етпейді.  Мұндай жағдайларда қажетсіздігіне

байланысты оны мүлде магнетроннан шығармайды. Онда

мұндай жағдайда магнетроннан не алуға болады? Өте қызықты

«айналым». Кез-келген магнетрон кеңістіктік жəне сулы анод

блокты суытуды қажет етеді. Енді бұл анодтық блоктан қандай

мөлшерде жылу бөлінуін көрсетеді. Бұл жылуды тұрмыстық

қажеттілікке қолдануға не кедергі келтіреді? Бұған кедергі

болатын сатылымдағы осындай магнетрондық электр

жылытқыш құралдар. Егер осындай электр жылытқыш

құралдарды электрлік желіге қоссақ не болады? Электрлік желі

Салқын ауалы ортада жұмыс істейді, ал электр энергияның

счетчигі айналмайды. Бұл тек пайданалуға болатын үздіксіз

тəртібі жайлы мүмкін болар болжамдардың бірі. 

Термоэлектр

лік

лік

тоңазыту

тоңазыту

y

Зеебек эффектісі – түйіспелерінде əр түрлі

температурасы бар əр текті өткізгіштерден

тізбектеп құрастырылған

электр

тізбегінде электр қозғаушы күшінің

пайда

болуы. Оны 1821 жылы неміс физигі

Т.И.

Зеебек

(1770 – 1831) ашқан. Термо

жұптың көмегімен температураны реттеу осы

Зеебек эффектісіне негізделген;

y

]

Пельтье эффектісі -

электр тогы

əр түрлі

матриалдан жасалған екі

өткізгіштің

түйіспесі

арқылы аққан кездегі

жылудың

бөлініп шығуы

немесе жұтылуы

а - Зеебек

эффекті;

б - Пельтье

эффекті

y

Жылулық насостың жұмысы тоңазытқыш аппаратты еске

түсіреді, онда ол тоңазытқыштағы азықтың жылуын тартып

алады да оны сыртқа шығарып тастайды.

y

АҚШ пен Японияда олар миллиондап өндіріліп жатқанда біздің

елімізде жылу насостары аз. Жылу насосы қоршаған ортадан

төмен потенциалды жылуды бойына сіңіріп алады да, оны жылу

жинақтап жылы су немесе ауа ретінде қайта өндіреді.

y

Жылу насосының қалай жұмыс жасайтынын бақылаймыз. 

Кəдімгі компрессиондық тоңазытқыш секілді ол құрамына

булатқыш,булатқыш клапон жəне компрессоры бар

циркулярлық контурдан тұрады. Сұйық хладагент жылу бөлуде

орталықтан булатқышқа түседі, сол жылуға жылынып, буланып

кетеді. Қысым көтерілуі нəтижесінде буда температураның өсуі

байқалады. Жылуды жылу жанағышқа беру арқылы

конденсаторда бу конденсацияланады.

Сырттан келтірілген

энергия

арқылы жасанды салқындату (суыту) 

процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, 

жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.

Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе

буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, 

жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.

Термоэлектрлік

тоңазыту машинасында тоңазыту процесі

Пельте

эффектісіне

негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу

процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен

атқарылады.

Фреондар

,

аммиак

,

көмірсутектер

(

пропан

,

этан

,

этил

ен

), аммиактың судағы ерітінділері,

бромды литий

, су буы

тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату

камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде

ерітетін құрылғысы бар екі камералы тоңазытқыштар кеңінен

қолданылады

Жылу қозғалтқышына қарағанда тоңазытқыш қондырғылары тоңазытқыш

немесе кері қайтымды Карно циклы бойынша жұмыс жасайды. 1.38,а-

суретінде ауалы тоңазытқыш қондырғысының схемасы көрсетілген. Оның

жұмыс істеу реті былайша: Ауа салқындатылатын камерадан 3 

компрессормен 1 сорылып адиабаттық процес бойынша сығылады. Ауалы

тоңазытқыш қондырғының идеалдық циклы T,S-диаграммасында берілген. 

(1.38,б-сурет). 1.38-сурет. а-схема; б-циклды бейнелеу. Ts  – диаграммасында

сығылу процесі 1-2 сызығымен бейнеленген. Сығылған ауа

салқындатқышқа 2 барады, онда ол тұрақты қысымда (2-3 сызығы) 

салқындатылады. Содан кейін ауа турбодетандерге (ұлғайтушы турбинаға) 

немесе цилиндрге 4 түсіп, адиабата 3-4 бойынша жұмыс жасайды. Ұлғаю

кезінде ауаның температурасы – 60 немесе – 70

0

С-қа дейін төмендеп, 

қоршаған ортаны суытуға жіберіледі. Салқын ауа ары қарай камераға 3 

барады ол салқындатылатын денеден 4-1 изобаралы процесінде q

2 

мөлшерінде жылу алады. Жұмсалған жұмыс мөлшері меншікті жұмыс

мөлшерлерінің q

1 

жəне q

2 

айырмасына тең , мұндағы, q

1 

– жоғары

температуралы көзге берілген меншікті жылу мөлшері, q

2 

– салқын көзден

алынған меншікті жылу мөлшері. Ауалы тоңазытқыш қондырғының

теориялық циклының тоңазытқыш коэффициенті, (1.9.1) мұндағы; Т

1 

–

салқындатылатын бөлменің немесе компрессордегі сорылған ауаның

температурасы; Т

2

– сығылған ауаның температурасы.

y

Тоңазытқыш қондырғыларының негізгі міндеті –

заттардың, денелердің температурасын қоршаған ауаның

температурасынан төмен ұстап тұру. Тоңазытқыш

қондырғыларын екі топқа бөлуге болады: Бірінші топқа

жататындар газды немесе ауалы қондырғылар. Бірақ

суытқыштық эффектісінің аздығынан жəне ауқымы үлкен

болғандықтан мұндай қондырғылар кеңінен таралмаған. 

Екінші топқа компрессорлы бумен жұмыс істейтін

қондырғылар. Жұмыстық дене (суытқыш агент) ретінде

оларда əртүрлі заттардың буы қолданылады: аммиактың

NH

3

, көмірқышқылдың CO

2

,күкірт ангидридінің SO

2,

ферон-12 (CF

2

Cl

2

) т.б. Газды жəне булы тоңазытқыш

қондырғылардан бөтен, басқа принциптерге негізделген

тоңазытқыш қондырғылар қолданылады : булы эжекторлы

жəне абсорбиалды. Бұларда салқынды өндірудегі

механикалық энергия емес, ол жұмыстық дененің жоғарғы

температурадағы жылуы. Жылу қозғалтқышына қарағанда

тоңазытқыш қондырғылары тоңазытқыш немесе кері

қайтымды Карно циклы бойынша жұмыс жасайды.