Microsoft Excel программасындаѓы зертханалыќ ж±мыс

850 мың теңгені 3 жылға 14% жылдық пайызбен және жыл өткен сайын өсімшесі 0,9% ке өсіп отыратын болсын. Банкінің шарты: берілген несие жылына (айларға) шағып бөлінеді және бөлінген айлық несие мен айлық пайызы қоса ай сайын банкіге қайтарылып берілуі тиіс.

1500 долларды 3 жылға 12% жылдық пайызбен және жыл өткен сайын өсімшесі 0,3% ке өсіп отыратын болсын. Банкінің шарты: берілген несие жылына (айларға) шағып бөлінеді және бөлінген айлық несие мен айлық пайызы қоса ай сайын банкіге қайтарылып берілуі тиіс.

10200 мың теңгені 3 жылға 11% жылдық пайызбен және жыл өткен сайын өсімшесі 0,9% ке өсіп отыратын болсын. Банкінің шарты: берілген несие жылына (айларға) шағып бөлінеді және бөлінген айлық несие мен айлық пайызы қоса ай сайын банкіге қайтарылып берілуі тиіс.

Келесі зертханалық жұмыстың қызықшылығы сол, оқушылар бір-бір дүкеннің иесі болады. Мысалы төмендегідей көрсетіп отырған «Аромат» дүкені. Бұл дүкенде парфюмериялық иіс су, шампун т.б. заттары сатылады. Дүкен иесі (оқушы) 15 күн сайын сатушыларын ауыстырады, сол кезде дүкеніне тіркеу (учет) жасап, келесі сатушыға өткізіп беру керек. Осыған дүкен иесі МS Excel программасында өзіне тиімді программа құруы керек. Мысал ретінде «Аромат» дүкенін көрсетейік, ол үшін «тауар атауы», «қанша дана», «бағасы», «барлығының бағасы», «сатылғаны (дана)», «сатылған бағасы (кассадағы ақша)», «сатылмай қалғаны (дана)», «сатылмай қалғанның бағасы (тауар болып тұрғаны)». Кестедегі қара түспен «қанша дана», «бағасы» ұяшықтарын дүкен иесі қолмен толтырады. Ал барлығының бағасын автоматты түрде есепке қояды, ол үшін «қанша дана» ұяшығы мен «бағасы» ұяшығын көбейтеді. (=С7*D7) Нәтижесінде бір тауар атауының барлық бағасы және барлық тауар атауының жалпы бағасын білуге болады. Яғни, «Аромат» дүкенінде тауар айналысында жалпы қанша ақша жүргенін білуге болады.

Сатушы күнделікті сатылған тауарын «Сатылғаны (дана)» бағанындағы сатылған әр тауардың данасын енгізіп отырады. Ал «Сатылған бағасы (кассадағы ақша)» автоматты түрде сатылған тауарлардың құнын енгізіп тұрады, мұның арқасында дүкен иесі қаншаға сауда жасағанын біліп отырады. (= D7*F7)

«Сатылмай қалғаны (дана)» бағаны автоматты түрде сатылмай қалған тауардың данасын көрсетіп тұрады. (= C7-F7) Яғни, 15 күнде бір қабылдайтын сатушы тек сатылмай қалған тауар санын алып, олардың дүкенде барлығына көзін жеткізсе болғаны.

Дүкен иесі «Сатылмай қалғанның бағасы (тауар болып тұрғаны)» бағаны арқылы автоматты түрде есептелген ақшадан да хабардар болады. Осы баған арқылы тауар айналысында қанша ақшасы қалғанын біліп отырады.

МS Excel программасын өмірмен байланыстыра оқытудың тиімділігі өте зор. Күнтізбелік жоспары бойынша МS Excel программасын оқытуға 10 сағат бөлінген. Аптасына 1 сағат болатын сабақта МS Excel программасында оқушылардың компьютерлік сауаттылық деңгейін арттыру өте қиын. Бұл дегеніміз МS Excel программасына берілген 10 сағатты оқушылар 2,5 ай ішінде оқып бітіреді. Осы уақытты тиімді пайдалану үшін МS Excel программасын өмірмен байланыстыра отырып оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып аптасына 1 рет емес апта бойы жұмыс жасауына жағыдай жасалады. Ол үшін МS Excel программасын өмірмен байланыстыра оқытып, оқушыларға зертханалық жұмысты тереңдетіп зерттеу арқылы орындауларын талап етіледі. Мысалы, Өз күнтізбесін құру, аяқ киім бутигіннің, киімдер бутигінің, тамақ бутигінің т.б. тауарларына программа құру арқылы зетханалық жұмыс жасайды. Оқушылар ізденіс жасап, программасын құрып нәтижесіне жетеді.

Бұл зертханалық жұмыстар жай алына салған жоқ. Бұл зертханалық жұмыстардың тәрбиелік маңызы зор. Мысалы; Күнтізбелік зертханалық жұмыста оқушы өзін-өзі тәрбиелеуге баулыйды.

«Егерде есті кісілердің қатарында болғың келсе, күнінде бір мәртебе, болмаса жұмасында бір, ең болмаса айында бір өзіңнен өзің есеп ал!»

Абай

«Ұйықтар алдында өткен күнде өзіңнің не істеп, не тындырғаныңды ой елегінен бір өткізбей тұрып, көзіңді жұмушы болма.

Пифагор

Осы ұлы адамдар айтып кеткендей оушылар МS Excel программасын пайдалана отырып өзінен өзі есеп алуға, ұқыптылыққа, өз уақытын тиімді пайдалануға қалыптасады.

Ал келесі зертханада дүкен иесі бола отырып оқушылар бұл программаны меңгеру арқылы келешек өмірде керек кезінде қолдана алады немесе сол саланың қызметкерлерін үйрету арқылы олардың жұмысын жеңілдетіп өз қоғамымыздың дамуына себепкер болатынына сенемін. Осылай МS Excel программасын өмірмен байланыстыра оқытудың тиімділігінің тағы бір жағы оқушылар бұл программаға берілген 10 сағатқа қарап қалмайды, олардың қызығушылығы артып келешекте де осы программамен үнемі жұмыс жасайтынына сенемін. Бұл программаның тиімділігі сол қазіргі өмір талабына өте қажет программалардың бірі. Дүние жүзінде МS Excel программасының мүмкіндіктерін тек экономика саласында ғана емес, оқып-үйренуде, ғылыми-зерттеу істерінде, әкімшілік және жәй шаруашылық жұмыстарында да кеңінен қолдануға мұрсат береді.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. 
   Информатика негіздері. Ғылыми әдістемелік журнал. 2004/2 36-37-бет. MS Ecxel программасындағы зертханалық жұмыс
   
2. 
   Білімдегі жаңалықтар. 2008/4(24) 27-бет. Мектеп тәрбие үрдісінде
   

3. 
   Қазақстан мұғалімі. 2006/1-3. 4-б. Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу әрекеттері.
   
4. 
   Е.Қ.Балапанов, Б.Бөрібаев, А.Дәулетқұлов «30 информатикадан сабақ» 2006 жыл. Алматы.