Тік және көлбеу көтергіштер
Қолдану саласы
Егер көпқабатты ғимарат ішінде мүгедектер арбасының қозғалысын қамтамасыз ету қажет болса, бірақ баспалдақ бойымен көлбеу көтеру платформасын орнату мүмкін болмаса (тым тар немесе тік баспалдақтар, көп қабаттар және т.б.), онда жалғыз шешім. мүгедектерге арналған лифт болып табылады.
Қандай жағдайларда көтеру платформасын орнатқан дұрыс:
мүгедектер арбасындағы адамды дәріханаларда, дүкендерде, мемлекеттік мекемелерде және жеке үйлерде тротуардан биік подъезге көшіргені үшін. Бұл пандустарға ыңғайлы балама
баспалдақпен қозғалу үшін, егер олар жеткілікті кең болса ғимараттан тыс 4 метрге дейінгі биіктікке көшуге арналған.
Мүгедектерге арналған лифт пен көтеру платформасын таңдағанда, лифт әрқашан қымбатырақ және оны орнату техникалық қиындықтармен байланысты екенін есте ұстаған жөн. Дегенмен, кейде бұл жалғыз шешім.
Соңғы онжылдықтарда әлемде қозғалыста қиындықтары бар мүгедек адамдар үшін қол жетімді немесе кедергісіз ортаны құру сияқты тақырыпқа ерекше назар аударылды: мүгедектер арбасындағылар, арбалары бар ересектер, балдақпен жүретін адамдар, қарттар және т.б.
Еуропа мен Америкада мұндай адамдарға толыққанды өмір сүруге көмектесетін көптеген құрылғылардың бар: бұл сайлау учаскесіндегі пандус, пандустар, соның ішінде мүгедектер арбасына арналған пандустар, үйлердегі арнайы лифттер және метродағы көтергіштер. Бұл жағдай дамыған елдерде халықтың осы топтары үшін қоршаған ортаны бейімдеу жұмыстары өте ұзақ уақыт бойы жүргізіліп келе жатқандығына байланысты.
Осылайша, Ұлыбританияда мүгедектер туралы қолданыстағы заң сонау 1944 жылы қабылданған. Америка Құрама Штаттарында мұндай заңды ілгерілету Вьетнам соғысы ардагерлерінің құқықтары үшін күресімен байланысты болды, олар сайып келгенде өздері үшін де, ұрпақтары үшін де қоғамда толыққанды өмір сүру мүмкіндігіне қол жеткізді. Олар қоршаған ортадағы физикалық кедергілерді олардың құқықтарын кемсітетін фактор ретінде қарастырды, өйткені кедергілердің болуы мүгедектің білім алуын, жұмыс істеуін, спортпен айналысуын және бос уақытын мазмұнды өткізуін қиындатады немесе тіпті мүмкін емес етеді. 1961 жылы Америка Құрама Штаттары мүгедектерге арналған ғимараттардың қолжетімділігі туралы стандартты қабылдады[2,21б,]..
Бұл құжат кедергісіз ортаны құру үшін нормативтік-құқықтық және заңнамалық базаның негізін қалады, ол кейіннен жетілдірілді және кеңейтілді.
1975 жылы БҰҰ Мүгедектердің құқықтары туралы декларацияны қабылдады, содан кейін тағы бірнеше халықаралық құжаттар пайда болды: Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік іс-қимыл бағдарламасы (1982), Мүгедектердің құқықтары туралы конвенция (2006), т.б.
Барлық осы заңнамалық бастамалар дамыған елдерде сәтті жүзеге асырылуда және бүгінде Еуропадағы немесе АҚШ-тағы мүгедектер арбасына таңылған адам өзін жайлы сезінеді. Бұған кедергісіз ортаның үздіксіздігі принципін қатаң сақтау арқылы қол жеткізіледі.
Шетелде тәжірибеде адамның мүгедектер арбасында қозғалуын қиындатып қана қоймай, сонымен қатар оның кез келген іс-әрекетіне жалпы кедергі келтіретін кез келген элементтерге жол бермеу талабы бар.
Салыстыру үшін: Қазақстанда қазіргі уақытта мүмкіндігі шектеулі адамдардың қозғалуын жеңілдететін элементтердің фрагменттік, эпизодтық қосындылары ғана бар. Мысалы, мүгедектер арбасына арналған пандустар мүгедектер арбасындағы адамға жинақ кассасына оңай кіруге мүмкіндік береді, бірақ оның ғимаратқа қалай жеткені ешкімді қызықтырмайды, өйткені бұл санаттағы адамдардың дербес үйден шығуға, жоғары деігейде орналасқан дәріханаға кіріп шығуға мүмкіндігі жоқ. Осылайша, шын мәнінде мақсатқа жету – ел азаматтарының мүмкіндігі шектеулі азаматтарының маңызды бөлігінің әлеуметтік пайдалылығын сақтау үшін мүгедектер арбасына арналған жалғыз пандустар орнату жеткіліксіз екенін көрсетеді.
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
Волков Д.П., Архангельский Г.Г. Лифты — Москва: Издательство Ассоциации строительных вузов , 1999
Олейник О. В. Доступная среда как явление социальной жизни: отражение в СМИ // Научно-методический электронный журнал «Концепт». – 2016. – Т. 11. – С. 1251–1255.
Ивашков И. И. , Бовин Г. М. , Меклер А. Г., Тушмалов В. А. Подъемники.- Машгиз, 1958.- 311 с.
Чутчиков П. И. Ремонт лифтов: Учеб. пособие. — М.: Стройиздат, 1983. — 272 с.
Достарыңызбен бөлісу: |
