Методическое письмо ǀ 2019-2020 учебный год

Мұғалім пән аясында білім алушының сөздік қорын кеңейту үшін үлгілік оқу бағдарламасында берілген лексикалық-грамматикалық минимумды негізге алады. Әр сабақта 2 лексикалық минимумды меңгерту ұсынылады. Лексикалық минимумда ортақ тақырыптар бойынша сонымен қатар күнделікті тұрмыс-тіршілікте, әлеуметтік ортада жиі қолданылатын сөздер, қазақ тілін меңгерудің әрбір деңгейіне сәйкес келетін (1-4-сыныптар үшін А 1 қарапайым деңгей) шектеулі сөздер мен сөз тіркестері қамтылған. 1-4-сынып білім алушылары үшін лексикалық минимумдар саны: 752 сөз, оның ішінде:1-сыныпта – 120 сөз, 2-сыныпта – 188 сөз, 3-сыныпта – 188 сөз, 4-сыныпта – 256 сөз.

Пән бойынша оқу бағдарламасын жүзеге асыру үшін «НЗМ» ДББҰ әзірлеген «КазLinguа» электронды қосымшасын сабақтан тыс уақытта қолдану ұсынылады. Бұл қосымша кез келген Android ұялы телефондарына және компьютерге ақысыз жүктеліп, offline режімде қолданылады.

Оқушы ойын түрінде берілген тапсырмаларды орындау арқылы қазақ тілінде қарым-қатынас жасауға, суретті сөздіктер арқылы сөздік қорларын көбейте отырып, синтаксистік конструкциялар құруға дағдыланады.

Сонымен қатар оқушы өзінің тілді меңгеру деңгейін әр тақырыптың соңында берілген тест сұрақтары арқылы үнемі қадағалап, бағалап отырады. Бір сабақта 10 ұпай жинауға болады.

Оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін сыныптарда «Қазақ тілі» пәні бойынша сынып екі топқа бөлінеді. Инклюзивті білім беруді іске асыру кезінде сыныпты бөлу әр ерекше білім беруге қажеттілігі бар баланы білім алушылардың жалпы санынан үшке кеміту есебінен жүзеге асырылады.

Цель обучения предмету «Русский язык» (Я2) – формирование навыков аудирования (слушания), говорения, чтения и письма в соответствии с правилами речевого этикета и нормами употребления языковых единиц в речевой деятельности, ориентированной на ситуацию общения.

Изучение предмета «Русский язык» способствует:

• 
  развитию коммуникативных навыков в устной и письменной речи;
  
• 
  развитию связной речи (монолог, диалог, беседа);
  
• 
  развитию осознанного, правильного, беглого, выразительного чтения;
  
• 
  развитию творческого воображения;
  
• 
  формированию общечеловеческих ценностей.
  

1) в 1-м классе – 2 часа в неделю, 66 часов в учебном году;

2) во 2-м классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

3) в 3-м классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

4) в 4-м классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

Положительным в обучении второму языку является введение единого речетематического режима, позволяющего расширить словарный запас, отрабатывать коммуникативные навыки в рамках интегрированной речевой тематики.

Важным условием успешного овладения языком должен стать эмоциональный настрой, эмоциональный климат в школьном коллективе. При организации учебно-методической работы нужно учитывать разный уровень владения русским языком у обучающихся, формировать положительное мотивационное отношение к русскому языку через развитие познавательного интереса.

Формированию познавательного интереса способствуют:

- занимательные эмоциональные, творческие задания с новой информацией, требующие сочетания разных видов памяти;

- контроль речевой деятельности учащихся, знание ими своих результатов, своих успехов;

- новизна методов и приемов, преемственность, проблематичность в обучении;

- использование технических средств обучения, ресурсов интернета;

- создание речевых ситуаций, вызывающих желание высказаться;

- привитие потребностей в коммуникации, лучшем усвоении языка.

Ниже приведены примеры заданий по видам речевой деятельности, которые рекомендуется проводить на уроках русского языка (таблица 26).
Таблица 26. Примеры заданий по видам речевой деятельности

Суммативное оценивание по предмету предполагает проведение конкретного количества процедур суммативного оценивания (СОР) и за четверть (СОЧ). Суммативное оценивание по предмету в 1-м классе проводится с третьей четверти. Ниже представлено количество процедур суммативного оценивания за раздел/сквозную тему (таблица 27).

В 2019-2020 учебном году 1-4-е классы будут обучаться по Типовым учебным планам и учебным программам обновленного содержания образования:

- Типовая учебная программа по учебному предмету «Английский язык» для 1-4-х классов уровня начального образования по обновленному содержанию.

- Типовая учебная программа по учебному предмету «Французский язык»» для 1-4-х классов уровня начального образования (приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 26 июля 2019 года № 334).

- Типовая учебная программа по учебному предмету «Немецкий язык»» для 1-4-х классов уровня начального образования обновленного содержания (приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 26 июля 2019 года № 334).

Учебные программы предусматривают развитие навыков и умений по всем видам речевой деятельности (аудирование, говорение, чтение, письмо). Лексико-грамматическое изложение программ построено от простого к сложному. Программы уровня начального образования направлены на развитие языковых навыков обучающихся, повышение их интереса и уверенности в себе, а также на формирование положительного отношения к изучению иностранного языка. Содержание учебных программ обеспечивает создание и развитие базовых умений и навыков для формирования элементарных умений общения на общие темы.

В структуре учебной программы по иностранному языку важным аспектом является базовое содержание предметов «Английский язык», «Немецкий язык» и «Французкий язык». Учебные предметы способствуют формированию представлений обучающегося о диалоге культур и духовных ценностях своего народа, о национальной идентичности, гражданственности, норм морали и речевого поведения.

Учебные программы по иностранному языку направлены на приобретение обучающимися уровня владения языком посредством:

• 
  разнообразных заданий, которые способствуют развитию навыков анализа, оценки и творческого мышления;
  
• 
  работы с широким спектром устных и письменных источников.
  

1) в 1-м классе – 2 часа в неделю, 66 часов в учебном году;

2) во 2-м классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

3) в 3-м классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

4) в 4-м классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

По завершению начального образования школы, обучающиеся должны достигнуть языкового уровня А1 в соответствии с Общеевропейскими компетенциями владения иностранным языком (Common European Framework of Reference, CEFR).

Обучающиеся будут владеть лексикой, связанной со следующей тематикой: Цифры, Цвета, Время, Погода, Еда, Одежда, Животные, Растения, Части тела, Личная информация, Семья, Школа, Друзья, Развлечения, Путешествие, Транспорт, Спорт, Праздники, Традиции и обычаи, Здания, Искусство, Музыка, Мифы, Исследователи и изобретатели.

В программе начальной школы развитие языковых навыков осуществляется через изучение сквозных тем на трех языках: казахский язык (Т1, Т2), русский язык (Я1, Я2) и иностранный язык (L3).

Рекомендации при планировании уроков иностранного языка:

1. 
   в 1-м классе не предусматривается развитие навыков письма и чтения. Цели обучения по разделу «Чтение» направлены на распознавание знакомых слов и словосочетаний;
   
2. 
   использовать на уроках игры, песни, считалочки, рифмовки и деятельность, связанную с развитием мелкой моторики;
   
3. 
   мотивировать работу обучающихся при выполнении учебных заданий, создавать доброжелательную и комфортную атмосферу через применение разнообразных форм поощрения и приёмов поддержки обучающихся, включать задания соревновательного характера;
   
4. 
   продумывать диапазон форм, методов и приёмов обучения с учетом психологических и возрастных особенностей младших школьников (повышенная эмоциональность, подвижность, чувствительность, утомляемость);
   
5. 
   не исправлять ошибки обучающихся, поскольку ошибки являются неотъемлемой частью процесса обучения на начальном этапе. Основным условием успешного овладения коммуникативной компетенцией является активное участие обучающегося в учебном процессе;
   
6. 
   регулярно использовать на уроках уже знакомые обучающимся слова, фразы и инструкции на английском языке, что способствует более эффективному запоминанию и узнаванию обучающимися слов и фраз при выполнении заданий;
   
7. 
   моделировать свою речь, произносить слова и фразы медленно и отчетливо, используя соответствующую интонацию, голос, произношение и жесты;
   
8. 
   активно использовать мимику, эмоции, жесты и яркие наглядные пособия (картинки, игрушки, постеры), так как это способствует более эффективной концентрации внимания обучающихся и вовлечению их в процесс изучения новых слов;
   
9. 
   размещать и периодически обновлять работы обучающихся в местах, специально отведенных для этого в классе (так называемые «говорящие стены», выставки и т.д.), с целью стимуляции интереса обучающихся, демонстрации результатов работы, закрепления пройденного материала;
   
10. 
    способствовать использованию навыков, основанных на ИКТ, таких, как поиск, обработка, извлечение, создание и представление информации, обмен информацией и идеями;
    
11. 
    регулярно использовать короткие аудио- и видеоматериалы на каждом уроке, задания для развития логического мышления и короткие театрализованные представления по прошедшим темам, используя флэш- карты и другие наглядные пособия;
    

Изучение предмета «Математика» направлено на развитие пространственного воображения, развитие математической речи, на решение учебно-познавательных и практических задач, развитие умений аргументировать, обосновывать и отстаивать высказанное суждение, оценивать и принимать суждения других.

1. 
   в 1-м классе – 4 часа в неделю, 132 часа в учебном году;
   
2. 
   во 2-м классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году;
   
3. 
   в 3-м классе – 5 часов в неделю, 170 часов в учебном году;
   
4. 
   в 4-м классе – 5 часов в неделю, 170 часов в учебном году.
   

Содержание учебного предмета «Математика» распределено по пяти разделам, которые изучаются далее на других уровнях образования:

1. Числа и величины.

2. Элементы алгебры.

3. Элементы геометрии.

4. Множества. Элементы логики.

5. Математическое моделирование.

Для обеспечения преемственности знаний обучающихся по всему курсу математики в учебную программу предмета включены подразделы «Комбинаторика», «Последовательности», «Множества и операции над ними», «Дроби», которые не рассматриваются в программе для уровня начального образования 2013 года. В новой учебной программе усилен подраздел «Геометрические фигуры», изучение которого является необходимым условием успешного овладения геометрией в основной и старшей школах.

Изучение данных подразделов способствует развитию у обучающихся
4-го класса логического мышления, навыков анализа процессов и явлений, выявления причинно-следственных связей, закономерностей и тенденций развития этих явлений. Задания данного типа встречаются в международном исследовании TIMSS.

По предмету «Математика» учитель может проводить разные виды работ и давать учебные задания с заранее подготовленными критериями и дескрипторами к ним. Ниже в таблице представлены виды работ и критерии/дескрипторы.

Суммативное оценивание по предмету предполагает проведение суммативных оцениваний за раздел (СОР). Суммативное оценивание по предмету в 1-м классе проводится с третьей четверти. Ниже представлено количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему (таблица 31).

Изучение учебного предмета «ИКТ» в 3-х и 4-х классах общеобразовательных школ республики в 2019-2020 учебном году будет осуществляться по Типовой учебной программе по учебному предмету «Информационно-коммуникационные технологии» для 1–4-х классов по обновленному содержанию согласно приказу Министра образования и науки Республики Казахстан от 26 июля 2019 года № 334.

Базовое содержание учебного предмета «Информационно-коммуникационные технологии» для 3-го класса:

1) «Компьютер»;

2) «Представление и обработка информации»;

3) «Работа в сети Интернет».

Изучение предмета «ИКТ» в начальной школе обеспечивает пропедевтику изучения базового курса информатики в основной школе.

Информационные технологии становятся новым инструментарием при изучении других учебных предметов, предоставляя ресурсы и технические средства для интеграции с различными образовательными областями.

Базовое содержание учебного предмета «Информационно-коммуникационные технологии» для 4-го класса:

1) «Компьютер»: устройства компьютера, влияние научно-технического прогресса на устаревание компьютерной и мобильной техники.

Безопасность: критерий надежного пароля;

2) «Представление и обработка информации»:

Тексты: таблицы в тексте.

Презентации: макет слайда, анимация объектов; вставка видео и звука.

Мультимедиа: создание видеоролика;

3) «Работа в сети Интернет».

Поиск информации: поиск файлов и папок на компьютере.

Обмен информацией: настройки браузера (закладки, история и загрузки).

Электронная почта: прием и отправка сообщений, сообщения с прикрепленными файлами;

4) «Вычислительное мышление».

Алгоритмы: вложенные циклы, логические операторы, операторы сравнения.

Программирование: переменные в игровой среде программирования, разработка игры по собственному сценарию;

5) «Робототехника»: датчик цвета; датчик ультразвука.

Объем учебной нагрузки по предмету «Информационно-коммуникационные технологии» составляет:

1) в 3-м классе 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

4) в 4-м классе 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

В процессе обучения рекомендуется применять стратегии активного обучения (реализация практических навыков через выполнение заданий); получать обратную связь (между учениками, или между учителем и учеником); способствовать мотивации обучения (придания уверенности ученику); совершенствовать качество обучения (дифференцированные задания).

Изучение предмета «Информационно-коммуникационные технологии» в начальной школе обеспечивает пропедевтику изучения базового курса информатики в основной школе.

Особенностью обучения предмету «Информационно-коммуникационные технологии» в начальных классах является интеграция в учебный процесс активных форм и методов обучения с учетом возрастных особенностей обучающихся начальной школы и специфики предмета «Информатика».

В 2019-2020 учебном году, например, новым для учеников 4-го класса будут темы раздела: «Вычислительное мышление», где обучающиеся учатся реализовать вложенный цикл, использовать логические операторы, использовать операторы сравнения, использовать переменные, создавать игру по собственному сценарию и использовать датчик цвета.

Для лучшего усвоения понятий рекомендуется продемонстировать их посредсвом связи с реальной жизнью, через то, с чем они часто в жизни сталкиваются, с использованием разнообразия форм, методов, приёмов работы.

При изучении понятий в данном разделе необходимо использовать опыт обучащихся в исследовании и развитии навыков активного слушания.

Например, понятие «вложенный цикл» встречается в жизни при смене месяцев (когда пройдет 12 месяцев – сменится год), смене дней (когда пройдет 30 дней – сменится месяц), смене суток (когда пройдет
24 часа – сменится день), смене часов (когда пройдет 60 минут – сменится
час) и т.д. Логические операторы, операторы сравнения и переменные через задачи математики, с которыми они уже знакомы и т.д.

Информационные технологии становятся новым инструментарием при изучении других учебных предметов, предоставляя ресурсы и технические средства для интеграции с различными образовательными областями.

Суммативное оценивание по предмету предполагает проведение конкретного количества суммативных оцениваний за раздел/сквозную
тему (СОР). Ниже представлено количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему (таблица 32).
Таблица 32. Количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему по предмету «Информационно-коммуникационные технологии»

Содержание предмета «Естествознание» обеспечивает элементарный уровень научных знаний в рамках системы «Человек – Природа».

Учебный предмет направлен на разъяснение многообразия и сложности окружающего мира, а также взаимосвязь природных явлений и процессов; причин некоторых природных явлений и процессов, происходящих в живой и неживой природе; важности естественнонаучных знаний для многих видов деятельности человека; различных объектов и явлений окружающего мира и связи полученных знаний с повседневной жизнью через разнообразную практическую и исследовательскую деятельность.

Предмет «Естествознание» является основой и пропедевтическим курсом обучения в основной школе по предметам «Биология», «Физика», «География» и «Химия». В начальной школе обучающиеся получают первоначальные представления из содержания курсов всех естественнонаучных предметов основной школы.

Содержание предмета «Естествознание» в начальной школе нацелено на формирование основ исследовательских, мыслительных, коммуникативных навыков и умений:

1) выдвигать гипотезы и предлагать пути их проверки, делать выводы на основе экспериментальных данных;

2) определять проблемы, формулировать вопросы, составлять план исследований, наблюдать, проводить эксперименты, описывать и оценивать результаты исследований, высказывать суждения, делать выводы;

3) работать с естественнонаучной информацией, содержащейся в сообщениях СМИ, интернет-ресурсах, научно-популярной литературе: владеть методами поиска, выделять смысловую основу и оценивать достоверность информации;

4) проводить простые эксперименты и наблюдения, раскрывающие характер процессов в живой и неживой природе, взаимосвязь компонентов экосистемы, влияние деятельности человека на окружающую природу;

5) представлять в различной форме результаты собственных простых исследований;

6) объяснять прикладное значение важнейших достижений в области естественных наук.

Объем учебной нагрузки по предмету «Естествознание» составляет
в 1-м классе – 1 час в неделю, 33 часа в учебном году; во 2-м классе – 1 час
в неделю, 34 часа в учебном году; в 3-м классе – 2 часа в неделю, 68 часов
в учебном году; в 4-м классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

В каждый из разделов долгосрочного плана «Живая природа», «Вещества и их свойства», «Земля и космос», «Физика природы» интегрируются цели подраздела «Я – исследователь», направленные на формирование и развитие исследовательских умений и навыков обучающихся.

Суммативное оценивание по предмету предполагает проведение суммативных оцениваний за раздел (СОР). Суммативное оценивание по предмету в 1-м классе проводится с третьей четверти. Ниже представлено количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему (таблица 33).
Таблица 33. Количество суммативных оцениваний по учебному предмету «Естествознание»

Содержание предмета «Познание мира» сфокусировано на таких объектах изучения, как человек, природа, общество, в том числе семья, культура, здоровье, взаимоотношения, нация, сообщество, государство, окружающая природная среда.

Данный учебный предмет является интегрированным пропедевтическим курсом, призванным заложить основы для последующего изучения предметов общественно-гуманитарного цикла в основной и старшей школе. Он дает общую картину социальной, моральной, творческой и коммуникативной стороны жизни населения Казахстана, способствует развитию у обучающихся понимания окружающего мира, первоначально на основе вопросов о себе, доме и семье.

Объем учебной нагрузки по предмету «Познание мира» составляет:
в 1-м классе – 1 час в неделю, 33 часа в учебном году; во 2-м классе – 1 час
в неделю, 34 часа в учебном году; в 3-м классе – 1 час в неделю, 34 часа
в учебном году, в 4-м классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

На уроках по предмету учитель может использовать различные «стратегии» обучения (таблица 34).

Суммативное оценивание по предмету предполагает проведение суммативных оцениваний за раздел (СОР). Суммативное оценивание по предмету в 1-м классе проводится с третьей четверти. Ниже представлено количество суммативных оцениванийза раздел/сквозную тему (таблица 35).

Основное базовое содержание предмета для начальной школы с учетом возрастных особенностей обучающихся раскрывается в следующих разделах: «Мудрость веков», «Дружная семья», «Быть человеком», «Как прекрасен этот мир!»

Суммативное оценивание по предмету «Самопознание» не проводится. Оценивание учебных достижений обучающихся проводится на основе «Требований к уровню подготовки обучающихся», представленных в Типовой учебной программе по предмету «Самопознание» для 1-4-х классов обновленного содержания образования и предусматривает выставление «зачета»/ «незачета» по итогам каждого полугодия и в конце года в классном журнале.

.
ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ТЕХНОЛОГИЯ И ИСКУССТВО»
Содержание образовательной области «Технология и искусство» реализуется в учебных предметах: «Музыка» и «Художественный труд».
Учебный предмет «Музыка»

Целью обучения учебному предмету «Музыка» является овладение обучающимися ключевыми знаниями и умениями, способами творческого самовыражения и коммуникации в музыкальной деятельности, формирование понятий о нравственно-эстетических ценностях национальной и общечеловеческой культуры, развитие музыкальных и творческих способностей.

По предмету «Музыка» проводится формативное оценивание.

Результаты формативного оценивания обучающихся по учебному предмету служат основой для предоставления обратной связи обучающимся и их родителям.

Суммативное оценивание по предмету «Музыка» не проводится. В конце полугодия и учебного года по итогам обучения учебному предмету «Музыка» в классном журнале выставляется «зачет»/«незачет». Полученные результаты («зачет»/ «незачет») выставляются в классном журнале.

«Художественный труд» – интегрированный предмет, объединяющий учебные предметы «Изобразительное искусство» и «Трудовое обучение».

Интегрированный учебный предмет «Художественный труд» направлен на формирование художественно-технологических знаний, умений и навыков в различных видах творческой деятельности.

Учебный предмет направлен на развитие пространственно-образного, творческого мышления, развитие духовно-нравственной культуры как основы становления и самовыражения личности, развитие воображения и наблюдательности.

1) в 1-м классе – 1 час в неделю, 33 часа в учебном году;

2) во 2-м классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

3) в 3-м классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

4) в 4-м классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

Работа с различными материалами способствует формированию у обучающихся технологического мышления, развитию художественно-эстетического вкуса, творческих способностей, памяти, пространственного воображения, фантазии, моторики рук, совершенствованию глазомера обучающихся.

Цели обучения сформулированы таким образом, что для развития определенного навыка у обучающихся учитель самостоятельно выбирает вид деятельности, технику выполнения, материал создания творческой работы.

В процессе обучения предмету «Художественный труд» необходимо развивать навыки обучающихся по применению средств ИКТ. Прежде всего, это использование цифровых компьютерных технологий при создании художественных работ, развитие навыков создания слайдовых презентаций, сотрудничество, общение и обмен информацией для создания творческой работы с другими обучающимися и др.

На уроках художественного труда предусматриваются разные виды художественно-творческой деятельности, которые определяются учителем. При этом в обязательном порядке реализуются основные три вида художественной деятельности:

– конструктивный;

– изобразительный;

– декоративный.

По предмету «Художественный труд» проводится формативное оценивание. Результаты формативного оценивания обучающихся по учебному предмету служат основой для предоставления обратной связи обучающимся и их родителям.

В конце полугодия и учебного года в классном журнале по итогам обучения учебному предмету «Художественный труд» выставляется «зачет»/«незачет».

Учитель и обучающиеся при выполнении различных видов работ должны соблюдать правила гигиены труда и техники безопасности.

ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА»
Образовательная область «Физическая культура» представлена предметом «Физическая культура».
Учебный предмет «Физическая культура»

Цель обучения физической культуре заключается в формировании основ физической культуры, направленных на здоровое физическое развитие, приобретение спортивно-специфических двигательных навыков и физических способностей.

Задачами предмета «Физическая культура»: развитие теоретических знаний и практических навыков в области физического воспитания и спорта; мотивация стремления укрепить свое здоровье; развитие двигательных навыков обучающихся, способствующих выносливости, быстроте, силе, ловкости и гибкости; воспитание чувства патриотизма, уважения, ответственности и взаимопонимания; стимулирование обучающихся вести здоровый образ жизни на протяжении всей жизни и применять приобретенные навыки в дальнейшем; формирование представления о физической культуре как части общечеловеческой культуры.

Объем учебной нагрузки по предмету составляет:

1) в 1-м классе – 3 часа в неделю, 99 часа в учебном году;

2) во 2-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;

3) в 3-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;

4) в 4-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году.

Учителя физической культуры должны контролировать и изменять свои педагогические подходы в соответствии с анатомо-физиологическими особенностями (созреванием) организма обучающихся.

Содержание учебного предмета «Физическая культура» по классам:

- для 1-2-х классов: знания о здоровье; техника безопасности; что такое физическая культура; режим дня, бег и ходьба; прыжки и метания; развитие навыков общения через игры; сюжетно-ролевые подвижные игры; движения на простых гимнастических снарядах; казахские национальные подвижные игры: подвижные игры с предметами; игры с мячом и со скакалкой; формирование здорового образа жизни; подвижные игры и эстафеты; развитие физических качеств через атлетику; техника безопасности; обзор основных понятий здоровья; комплексы утренней зарядки; навыки бега, прыжков и метания; эстафеты с элементами бега, прыжков и метания; подвижные игры для освоения спортивных игр; лазанье и перелазанье; развитие равновесия; сотрудничество и честная игра; физические нагрузки и здоровье; техника безопасности; активная деятельность для воспитания выносливости; изменения в организме при физических нагрузках; традиционные казахские беговые игры; индивидуальные творческие способности; творчество через групповую деятельность; различные прыжки в длину и в высоту и т.д.;

- для 3-го класса: двигательные действия через легкую атлетику; техника безопасности; эстафеты с элементами легкой атлетики; подвижные и спортивные игры; подвижные игры на быстроту реакции; умение работать в коллективе; гимнастика с основами акробатики; техника безопасности; развитие ловкости через физические упражнения; игры на развитие равновесия; приобщение к казахским национальным играм; самоконтроль во время физических нагрузок; элементы командных игр; игры на развитие точности и меткости; развивающие игры; игры на развитие творчества в группе; эстафеты с элементами баскетбола; социальные навыки через игры; игры с элементами соревнования; развитие двигательных и волевых качеств; здоровый образ жизни через легкую атлетику; прыжки в длину и в высоту; эксперименты с метанием;

- для 4-го класса: бег, прыжки и метания; техника безопасности; бег на короткие дистанции; основы прыжков в длину; эксперименты с различными типами бросков и метаний; упрощенные варианты спортивных игр; игры с волейбольными мячами; игры спортивного характера; задания с несложными элементами техники; основы работы в команде; основные элементы гимнастики; техника безопасности; комплексы общеразвивающих упражнений; задания с гимнастическим инвентарем; казахские подвижные, интеллектуальные игры; основы лыжной/кроссовой/коньковой подготовки; развитие компонентов физического состояния через задания; задания на прохождение дистанции; развитие воображения в играх; игры с элементами баскетбола; развитие навыков владения мячом; создание упражнений с использованием мяча; командные действия в играх; модифицированные игры с мячом; знания о здоровье; развитие здоровья и навыков бега; игры и эстафеты на укрепление здоровья.

Каждый третий час программы по предмету направлен на увеличение двигательной активности обучающихся (за счет расширения количества спортивных и подвижных игр) и оздоровительный процесс.

Уроки лыжной/коньковой/кроссовой подготовки, которые предусмотрены в учебной программе, взаимозаменяемы в соответствии с климатическими условиями регионов.

Ежеурочная контрольная деятельность учителя приобретает системный характер, что позволяет обучающимся понимать, насколько правильно они выполняют задания в период изучения нового материала, позволяет корректировать индивидуальную образовательную траекторию обучающегося.

При подведении итогов и выставлении «зачет» или «незачет» необходимо руководствоваться принципами критериального оценивания, то есть, чтобы получить «зачет», ученику потребуется не просто посещать уроки физкультуры, но и овладевать знаниями и умениями в области физического развития.

По итогам формативного оценивания в конце каждой четверти и учебного года по предмету «Физическая культура» выставляется «зачет»/«незачет». Суммативное оценование не проводится.

4 ОСОБЕННОСТИ ОРГАНИЗАЦИИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОЦЕССА ПО ОБНОВЛЕННОМУ СОДЕРЖАНИЮ ОБРАЗОВАНИЯ, 5-9 КЛАССЫ
Образовательная область «Язык и литература»
В рамках образовательной области «Язык и литература» изучаются следующие предметы: «Қазақ тілі», «Русский язык», «Қазақ әдебиеті», «Русская литература», «Қазақ тілі мен әдебиеті», «Русский язык и литература», «Родной язык», «Уйгурская/Узбекская/Таджикская литература», «Иностранный язык».
Учебный предмет «Қазақ тілі» (с казахским языком обучения)

2019-2020 оқу жылында «Қазақ тілі» пәні бойынша 5-9-сыныптар жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламаларымен оқитын болады.

Жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы ұлттық және халықаралық тәжірибелердің ең үздік үлгілерін басшылыққа алып жасалған.

Дәл бүгінгі таңда жаһандану дәуірінің ұлттық құндылықтарға төндіріп тұрған қаупі үнемі қаперде болуы ескеріліп, бүкіл ұлттық құндылықтардың ұйытқысы қазақ тілін оқытуда басшылыққа алынған тенденциялар, оларды жүзеге асыру жолдары мен тірек қағидалары мыналар:

1. 
   қазақ тілін оқытуды мемлекеттің даму стратегиясымен бірлікте қарау;
   
2. 
   тілді оқытуды белгілі бір пәндік дағдыларға емес, білім алушының тұлғалық қабілеттерін дамытуға бағыттау;
   
3. 
   тілдік білім мен біліктерді ХХІ ғасыр адамының бойында сөйлеу мәдениетін, ойлау мәдениетін және адамгершілік мәдениетті қатар дамытуға, қарым-қатынас мәдениетін бейімдеп, құзіреттіліктер қалыптастыруға бұру;
   
4. 
   тілді ұлт болашағының мәдени иммунитетін қалыптастырудың тетігі ретінде оқыту. Тілге деген жауапкершілік пен патриотизмді тәрбиелеуге жаңа прагматикалық көзқарас тұрғысынан келу, тілді оқытудың құндылықтық бағдарын сабақ барысында күшейту.
   

Негізгі орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламалары Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының сайтында орналастырылған (https://www.nao.kz/Білім беруді оқу-әдістемелік қамтамасыз ету/ Оқу бағдарламалары/ Негізгі орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы оқу бағдарламалары. Қазақ тілі).

5-9-сыныптарда оқу процесі «Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Білім және ғылым министрі міндетін атқарушысының 2017 жылғы 25 қазандағы № 545 бұйрығымен (ҚР Әділет министрлігінде 2017 жылы 13 қарашада № 15982 тіркелген) бекітілген «Негізгі орта білім беру деңгейінің «Қазақ тілі» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасымен жүзеге асырылады.

Ұзақ мерзімді жоспар оқу бағдарламасының құрамына енгізілді және ұзақ мерзімді жоспарда әр сынып бойынша оқылатын шығармалар, тілдік дағдылар бойынша күтілетін нәтижелер оқу мақсаттары түрінде нақты көрсетілді.

«Қазақ тілі» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

1) 5-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;

2) 6-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;

3) 7-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;

4) 8-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;

5) 9-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.

«Қазақ тілі» пәнін оқыту мақсаты – жалпы білім беретін негізгі мектептерде ана тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру және қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.

«Қазақ тілі» пәні бойынша жаңартылған мазмұндағы бағдарламаның қолданыстағы бағдарламадан ерекшелігі қазақ тілін функционалдық-коммуникативтік тұрғыдан оқытуға назар аударылып, төрт дағдыға негізделген:

1. 
   тыңдалым және айтылым;
   
2. 
   оқылым;
   
3. 
   жазылым;
   
4. 
   әдеби тіл нормаларын сақтау.
   

- берілген ақпаратты түсіну;

- негізгі идеяны және түрлі жағдайлар тұрғысынан мәтіндегі көптеген көзқарастарды анықтау;

- тыңдалған материалға жауап беру;

- жасырын мәтінді анықтау, болжау;

- қоғамдық және іскерлік жағдайлардағы тіл мәдениетін түсіну және іске асыру;

- тыңдаушылардың назарын аудару үшін әдеби тәсілдерді пайдалану;

- тыңдалған материалды бағамдау;

- мультимедиа ресурстарын пайдалана отырып, сөйлеу және тыңдау.

«Оқылым» бойынша:

- жазбаша ақпаратты түсіну;

- мәтіннің негізгі идеясы мен құрылымын анықтау;

- мәтіндегі лексиканың ерекшеліктерін түсіну;

- сұрақтарды тұжырымдау және бағамдау;

- мәтіннің түрлері мен стилін анықтау;

- әртүрлі оқылым стратегияларын пайдалану;

- түрлі ақпарат көздерінен қажетті ақпаратты алу;

- мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау.

«Жазылым» бойынша:

- өз көзқарасын білдіре отырып мәтін жазу;

- тиісті стильді пайдалана отырып, алуан түрлі тақырып бойынша мәтін жазу;

- жоспар құру;

- өзіндік стильде мәтін құру;

- тыңдалым, оқылым және аудиовизуалды материалдар негізінде шығармашылық жұмыс жазу;

- түрлі жанрда мәтін құру;

- мәтіндерді салыстыру;

- мәтіндерді түзету және түрлендіру;

- оқырманның қызығушылығын оятып, сендіріп жазу;

- эссе жазу.

«Әдеби тіл нормаларын сақтау» бөлімі аясындағы бөлімшелер оқушылардың төмендегі дағдыларды үйренуіне мүмкіндік береді:

- орфографиялық норма;

- орфоэпиялық норма;

- лексикалық норма;

- грамматикалық норма;

- пунктуациялық норма.

Оқыту мақсаттары мұғалім мен білім алушыларға болашақ қадамдары туралы өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін 4 бөлімнен тұрады және олардың жүйесі бірізді, оңайдан қиынға қарай, шиыршық принципі сақталып жасалған.

оқу жоспарында көрсетілген оқыту мақсаттары оқушыларды, тыңдалым және айтылым, оқылым, жазылым әрекеттерін қамти отырып, коммуникативтік дағдыларын сенімді қалыптастыруға, сол негізде сыныпты аяқтағанда күтілетін нәтижеге қол жеткізуге бағытталған;

мұғалім сабақ жоспарын құруда лексикалық тақырыпты басшылыққа ала отырып, сынып деңгейіне, тақырып қажеттілігіне қарай бір академиялық сағатта бір немесе екі коммуникативтік әрекетті негіз етіп алады, ал басқа коммуникативтік әрекеттер жанама түрде қолданыла береді. (Мысалы, тыңдалым/ айтылым, оқылым/ жазылым);

әрбір әрекет бірнеше оқу мақсаттары арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Сабақ жоспарын құру барысында коммуникативтік әрекеттің барлық түрін бір деңгейде қатар алмаған дұрыс. Олардың бірі не екеуі негізгі болса, қалған екеуі жанама түрде дамытыла береді. Мұғалім орта мерзімді жоспарда ұсынылған лексикалық тақырыпқа бөлінген оқу мақсаттарының орын тәртібін сабақ түрі мен әдістерінің қажеттілігіне қарай өзгерте алады.

Бағдарлама оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттыруға, сыни тұрғыдан ойлау дағдысын дамытуға ықпал етеді.

«Қазақ тілі» пәнінің оқу бағдарламасында оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай қызықты болатын, өмірмен байланысты лексикалық тақырыптар ұсынылды. Мысалы, «Ғарышты игеру», «Қызыл кітапқа енген жануарлар», «Энергия ресурстары» , «Туризм. Экотуризм», «Театр», «Заң» бөлімдеріне қатысты лексикалық тақырыптар оқушының белсенді сөздік қорын байытуға, алған білімін күнделікті өмірде қолдана алуға, өз ойын ашық, еркін жеткізе білуге мүмкіндік береді.

Бағдарламада әртүрлі оқыту сатыларында өмірлік маңызды міндеттерді шешу үшін қажетті дағды мен қабілеттерді бірізді және кезеңдік дамыту жүреді.

Ақпаратты талдау, жалпылау, жіктеу, сондай-ақ әртүрлі жанрда және стильдерде мәтіндер жазу, жеке, іскерлік хат жазысуды жүргізу, түйіндеме, мақала, аннотация, тезис құрастыру, берілген тақырып бойынша эссе жазу дағдылары мен қабілеттерін жетілдіру тілді оқуды ынталандыруға септігін тигізеді.

Бағдарлама мазмұнына түрлі санаттағы мәтіндермен жұмыс істеу түрлері енгізілді. Мысалы, оқылымның «Мәтіннің стильдік ерекшелігін тану» оқу мақсатын жүзеге асыру үшін 5-сынып оқушылары ауызекі сөйлеу және жазба стильдегі мәтіндердің айырмашылықтарын таныса, одан жоғары сыныптарда әртүрлі стильдегі мәтіндердің тілдік құралдарын анықтайды. Оқу мақсаттарын жүйелі түрде жүзеге асырудың нәтижесінде оқушылардың мәтінді талдау дағдысы қалыптасады. Білім алушы табиғат пен қоршаған ортаны тануда, күнделікті тұрмыс-тіршілікте кездесіп қалатын табиғи құбылыстардың сырын ашуда, ой бөлісуде, пікір алмасуда тілді құрал ретінде пайдаланып, грамматикалық заңдылықтар мен формаларды дұрыс қолдана білуге үйренеді. Білім алушылар грамматиканы дәстүрлі «жаттанды» әдіспен емес, өмірмен байланысты мәнмәтінде меңгереді. Ол оқу бағдарламасында сөйлеу әрекеті түрлері бөлімінен бөлек «Әдеби тіл нормалары» бөлімінде көрініс табады.

Грамматика бөлек қарастырылмай, лексикалық тақырыптар аясында әдеби тілдік норма арқылы функционалдық-коммуникативтік мәнмәтінде оқытуға бағытталған. Грамматикалық бірліктердің мәтінді құруға қатысуда қандай функционалдық мағыналық қызмет атқарғанын таныту міндеті жүктеледі.

мәтін тақырыбын ашуға бағытталған тапсырмалар, ой шақыру, сөздерді алдын-ала үйрету, мәтін мазмұнын болжауға байланысты сұрақтар қою, т.б.

әртүрлі оқылым/тыңдалым дағдыларын дамытуға арналған тапсырмалар (сұрақтар). Алғашқы тапсырмалар жалпы мазмұнын түсінуге бағытталса, кейінгі жаттығулар нақты ақпаратты табуға арналуы тиіс.

мәтінде көтерілген мәселеге, ақпараттарға байланысты талқылау сұрақтары. Мұндағы сұрақтар олар үйренген жаңа сөздерді, мәтінде кездестірген сөздерді қолдана отырып, жауап бере алатындай ұйымдастырылуы қажет. Сонымен қатар сұрақтар оқушылардың өмірлік тәжірибесімен де байланысып, өз көзқарастарын білдіруге мүмкіндік бере алатындай жасалуы керек.

Оқу жылдамдығы – оқушы тұлғасының қалыптасуына әсер ететін маңызды факторлардың бірі болып табылады. Оқытудың екінші негізгі кезеңінде де оқушылардың оқу жылдамдығын қалыптастыру жалғасады: алайда 5-9-сыныптарда түсініп оқуға емес шапшаң оқу мен мәнерлеп оқуға басты назар аударылады.

5-сыныпта бастауыш сыныптардағыдай оқу жылдамдығын тексеруді бақылап отыру қажет. Бақылау мақсаты тез, жылдам оқу емес түсініп оқу болатынын ескерген жөн.

5-9-сыныптардағы оқу жылдамдығына қойылатын талаптар

Мәнерлеп оқу, логикалық екпінді ең маңызды сөздерге қойып оқу. Оқу барысында сөз бұзылмай, автордың айтатын ойы дұрыс жеткізіледі. Оқу жылдамдығының нормалары төмендегі 36-кестеде келтірілген.

Жаңартылған білім мазмұнына орай оқу дағдыларына қойылатын талаптар біршама өзгерді. Оқу дағдыларына қойылатын талаптар төмендегі 37-кестеде келтірілген.

«Қазақ тілі» пәнінің жаңартылған оқу бағдарламасы оқушысына қазақ тілін ана тілі ретінде тілдік қатынас және таным құралы ретінде оқытуды, сөз, сөз тіркесі, сөйлемнің мәтін түзімдік қызметін танытуды, тілдік бірліктердің табиғатына сай мәтін құратуды, мәтін құратудағы заңдылықтарды үйретуді, тілдік жағдаяттарда ауызша және жазбаша сөйлеудің нормаларын меңгертуді, әсерлі сөйлеудің лексика-грамматикалық тәсілдерін меңгертуді көздейді.

Күнделікті сабақ жоспарын құруда назар аударатын мәселелер:

1. 
   ұзақ мерзімді жоспарда көрсетілген оқу мақсаттары арқылы оқушылардың тілдік дағдылары дамытылып, жетілдіріліп отырады және тарау аяқталған соң сол дағдылар бойынша бағаланады;
   
2. 
   мұғалім сынып ерекшелігін ескере отырып, бір тарау барысында оқу мақсаттарының ретін, оларға ұсынылатын сағат санын өзі таңдап жоспарлай алады және мектеп журналына белгілі бір тарау бойынша ұсынылған тақырыпшаларды жазған дұрыс;
   
3. 
   бір сабаққа таңдалатын оқу мақсатының саны 1-3 аралығында болуы қажет, үштен артық мақсат таңдалса оқушыға қиын тиеді және оны жүзеге асыру мүмкін болмайды;
   
4. 
   қалыптастырушы және жиынтық бағалау оқу мақсаттарында көрсетілген дағдылар бойынша жүзеге асады;
   
5. 
   күрделі деп танылған оқу мақсаттарын мұғалім сабақ мақсатына қарай бейімдейді және бірнеше бөлікке бөліп, бірнеше сабаққа жоспарлай алады;
   
6. 
   бір сабақта сөйлеу әрекетінің бір немесе екі түрі ғана таңдалады. Егер сөйлеу әрекетінің екі түрін таңдаған кезде рецептивті (тыңдалым, оқылым) продуктивті дағдыға шығып отыруы қажет. Яғни оқушы тыңдаған не оқыған материал негізінде ауызша/жазбаша тапсырмалар орындауы қажет;
   
7. 
   тыңдалым және оқылым дағдыларын қалыптастыру барысында мәтін кезеңдерін (мәтіналды кезең, мәтінмен жұмыс кезеңі, мәтінсоңы кезеңі) қатаң сақтау қажет;
   
8. 
   жазылым және айтылым дағдыларын қалыптастыру барысында оқушыларға тақырып бойынша үлгі мәтіндер берілуі керек;
   
9. 
   айтылым (диалог, монолог, полемика), жазылым (хат, хабарлама, мақала, т.б.);
   
10. 
    грамматика коммуникативтік контексте оқытылады, яғни грамматика теориясынан гөрі оның функционалдығына, оқушылардың тілдік бірліктерді ауызша және жазбаша түрде орынды қолдана білуіне аса мән беріледі;
    
11. 
    лексикалық тақырыптар бойынша материал таңдау барысында қазақ тілі пәні мұғалімінің басты міндеті оқушының сол тақырып бойынша тілдік қорын байыту, тақырып бойынша ақпараттар бере отырып, шынайы өмірмен байланыс орнату, пәнаралық байланысты жүзеге асыру барысында оқушылардың академиялық сөздерді орынды қолдана білуіне ықпал ету.
    

Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) және тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) өткізу қарастырылған. Төменде 38-кестеде оқу пәнінен бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімдерінің нақты саны көрсетілген.

*Ескертпе: Тілдік пәндерде бөлім бойынша жиынтық бағалауда сөйлеу қызметінің екі түрі біріктіріледі (мысалы, тыңдалым және айтылым; оқылым және жазылым).

Целью учебного предмета «Русский язык» является развитие творчески активной личности путем совершенствования коммуникативных навыков по всем видам речевой деятельности: говорение, слушание, чтение и письмо. Изучение предмета «Русский язык» направлено на формирование общего видения об особенностях языка, его элементах и речевой функции; обогащение словарного запаса и расширение круга используемых грамматических средств; развитие навыка использования языковых средств в соответствии с коммуникативной установкой и нормами устной и письменной речи; развитие навыков критического мышления и функциональной грамотности, необходимых для дальнейшей жизнедеятельности.

Обучение учебному предмету «Русский язык» следует принципу, согласно которому обучающиеся должны «научиться учиться»; стать самостоятельными, мотивированными, заинтересованными, уверенными, ответственными и интеллектуально развитыми личностями.

Необходимо воспитывать и развивать эти качества посредством использования различных стратегий преподавания и обучения:

- выслушивание мнения каждого обучающегося и признание важности использования уже имеющихся знаний и пониманий с целью их развития;

- стимулирующее и развивающее обучение с помощью тщательно подобранных учебных заданий и видов деятельности;

- моделирование стратегий решения проблем на примерах, понятных обучающимся;

- поддержка обучения учащихся посредством «оценивания для обучения»;

- поощрение исследовательской деятельности и активного обучения, основанного на исследовании;

- развитие у обучающихся навыков критического мышления;

- осуществление дифференцированного подхода в обучении;

- индивидуальная, групповая деятельность обучающихся и работа всего класса.

Изучение русского языка позволяет обучающимся использовать языковые навыки в реальной жизни, чтобы получать, выбирать, обрабатывать и создавать необходимую информацию, соответствующую коммуникативным целям.

Учитывая особенности обновленных программ для 5,6,7,8-го классов, в 9-м классе также необходимо:

- расширять знания о применении стратегий активного обучения в учебном процессе и формировать навыки по данной деятельности;

- использовать методы организации коллаборативного обучения, педагогической рефлексии и эффективные формы обратной связи;

- освоить методы обучения предметам, ориентированных на развитие навыков речевой деятельности;

- понимать и применять систему критериального оценивания для достижения целей обучения обновленной программы;

- овладеть навыками применения в учебном процессе информационно-коммуникационных технологий, в том числе, смарттехники.

Необходимым условием эффективности процесса обучения в школе, как и всякой сознательной и целенаправленной деятельности, если она представляется сложной и продолжительной, является планирование. Оно заключается в обоснованном предвидении процесса и результата деятельности на основе проекта действий, предусматривающих перечень предстоящих заданий, выполняемых в установленные сроки, методы и средства реализации этих заданий, способы контроля и оценки полученных результатов.

Планирование уроков содействует пониманию: для кого планируется серия последовательных уроков, чему необходимо научить и какой метод оценивания необходимо использовать. Рекомендуется использовать в ходе урока различные формы оценивания или их элементы (взаимооценивание, самооценивание и др.) Краткосрочный план включает цели урока, задачи урока, используемое оборудование и план – конспект. В идеале каждый пункт урока может быть просчитан по минутам.

Цели обучения, обозначенные в каждом подразделе учебной программы, позволяют учителю системно планировать работу по развитию четырех видов речевой деятельности (слушание, говорение, чтение, письмо), оценивать достижения обучающихся, информировать их о следующих этапах обучения.

В целях использования различных методов, технологий и стратегий для успешного достижения целей обучения рекомендуются:

1. 
   стратегии: самоуправляемая, экспериментальная, критическая, коммуникативная, контекстная;
   
2. 
   технологии: работа в малых группах (команде), кейс-стади (анализ конкретных ситуаций), ролевые и деловые игры, модульное обучение;
   
3. 
   методы: проблемное обучение, индивидуальное обучение, междисциплинарное обучение, обучение на основе опыта, проектный метод.
   

Аудирование включает понимание устных сообщений, значения слов и текстов, предварительную оценку и определение основных и наименее важных моментов информации и актуализации литературных норм.

Предлагаемые методы в обучении аудированию:

• 
  предварительное слушание – мотивация, дискуссия, выводы, организация лексического запаса, предварительная оценка – характеристика;
  
• 
  подлинная передача прослушанного ( видео или запись);
  
• 
  содержательное и интенсивное слушание, прислушивание к деталям, слушание несколько раз;
  
• 
  работа с неизвестными словами, заключение выводов из контекста;
  
• 
  проверка ответов (обратная связь);
  
• 
  прослушивание с расшифровкой;
  
• 
  проверка восприятия на слух;
  
• 
  задача анализа языка, внимание к языковым фрагментам/новому словарному запасу/повторно использованному словарному запасу;
  
• 
  после прослушивания: выражение мнений, дискуссии, ролевые
  

Говорение включает использование словарного запаса, пересказ и анализ прослушанного или прочитанного текстов, создание и оценку устного заявления и обоснованных аргументов на основе аудиовизуального материала.

Рекомендуются следующие стратегии говорения для продвижения в обучении:

• 
  объяснение задания;
  
• 
  выбор темы, которая стимулируют интерес и мотивацию учащихся;
  
• 
  работа в парах и группах, чтобы дать возможность участвовать в
  

• 
  объединение заданий, касающихся навыка говорения с другими
  

• 
  предоставление обратной связи (после парной и групповой работы,
  

Письмо предполагает развитие навыков создания текстов разных стилей и типов, используя описательные средства, синтез аудирования, чтения аудиовизуальных материалов, грамматические и разговорные нормы, правила правописания, пунктуационные нормы и творческое письмо.

Предлагаемые стратегии письма:

• 
  выбор темы, который связан с интересами обучающихся,
  

• 
  задания должны быть регулируемые и нерегулируемые:
  

• 
  задания включают свободное письмо, которое в зависимости от
  

• 
  проведение различий между участием обучающегося в задании по
  

• 
  тип письма, который будет использоваться путем предоставления
  

• 
  предоставление оригинальных контекстов для выполнения заданий
  

• 
  стратегии процесса (планирование, разработка, проверка);
  
• 
  выполнение обучающимися письменного задания определенного
  

Занимаясь чтением, обучающиеся учатся понимать тексты и типы стратегий чтения, определять основную идею и выявлять структурные части текста, распознавать стили и типы текста, формулировать вопросы на основе прочитанного текста, выделять дополнительную информацию из различных источников и использовать сравнительный анализ текстов.

Стратегии чтения включают три стадии. На стадии предварительного чтения обучающиеся изучают как использовать картинки, названия и другую информацию, чтобы попытаться угадать содержание текста, и следовательно, помогают себе читать более эффективно. Во время чтения текста они учатся, как отделять важную информацию от деталей, включая то, что насколько увеличивается скорость чтения и как они расшифровывают незнакомые слова. На стадии последующего чтения обучающихся можно попросить повторно прочитать, найти определенную информацию и резюмировать прочитанное.

Рекомендуются следующие стратегии чтения:

• 
  обращение к предыдущим знаниям обучающихся;
  
• 
  продолжение чтения и использование текстовой информации;
  
• 
  извлечение обучающимися смысла незнакомых слов из контекста;
  
• 
  составление планов уроков, структурируя по периоду до чтения, во
  

• 
  планирование чтения на каждом уроке;
  
• 
  использование ресурсов для чтения, которые интересны,
  

• 
  вовлечение обучающихся в интенсивное чтение (учитель
  

• 
  обучение обучающихся беглому чтению;
  
• 
  перечитывание обучающимися текстов;
  
• 
  сосредоточение обучающихся на накоплении словарного запаса;
  
• 
  предоставление возможности обучающимся практиковать новый
  

• 
  предоставление заданий по выявлению основных идей и
  

• 
  анализирование обучающимися структуры текста, выполняя
  

• 
  анализ и оценивание обучающимися текста;
  
• 
  выполнение обучающимися заданий на чтение по времени и пошаговые задания на чтение для практики беглости;
  
• 
  мотивация обучающихся с предоставлением нескольких вариантов.
  

Подход «Поделитесь опытом от прочитанной книги» рекомендуется как способ поощрения обучающихся, получения удовлетворения от этого процесса при прочтении текста. Предлагается также стратегия «Совместное чтение», где описывается одно из преимуществ такого чтения: учитель может заниматься декодированием (процесс предметного осознания через поведение учащегося) в то время, когда обучающиеся сосредотачиваются на понимании и работе с текстом, изучая характеристику текста, структуру языка и др. Эта стратегия весьма полезна, в особенности, если необходимо не просто понять изучаемый текст, но и проанализировать его.

При выработке навыков письма предлагаются следующие виды работ: сочинение, устная декламация, процессы написания и чтения, рассказы и стихи, информационные тексты.

Совместное письмо – интерактивный вид обучения, при котором рекомендуется учителю сначала показать, затем выступить в роли писца; заняться сбором идей обучающихся, корректировать их, и только после этого дать учащимся возможность принять участие в написании сочинения.

Посредством совместного письма акцентируется внимание на цели и реципиенты письма и, таким образом, определяются тексты, словарный запас и структуры предложения, необходимые для достижения конкретной цели и воздействия на обучающихся.

В процессе обучения учитель должен ориентировать обучающихся на овладение коммуникативной компетенцией, что является одним из основных требований современного общества, обогащение словарного запаса (в т.ч. академического), развитие навыков устной и письменной речи.

Важно приобретение обучающимися универсальных навыков работы с текстом, с графической, аудиовизуальной информацией, которые будут использованы ими в постижении разных наук на протяжении всей жизни, развитие мыслительных навыков высокого порядка (мышление и язык взаимно обусловливают друг друга), развитие исследовательских навыков и навыков критического мышления.

Один из главных фокусов коммуникативного подхода - развитие читательской грамотности обучающихся, т. е. развитие способности к осмыслению письменных текстов и их рефлексии, использование их содержания для достижения собственных целей, развитие знаний и возможностей для активного участия в жизни общества.

На августовских предметных секциях учителей русского языка и литературы рекомендуется обсудить следующие вопросы:

– научно-методическое обеспечение преподавания учебных предметов «Русский язык» и «Русская литература» по обновленному содержанию в 2019-2020 учебном году;

– планирование работы методического объединения, творческих групп, школы молодого учителя на 2019-2020 учебный год.

В течение учебного года на заседаниях методических объединений учителей русского языка и литературы (методическое объединение, школа молодого учителя, школа совершенствования педагогического мастерства, творческие группы и др.) рекомендуется рассмотреть актуальные вопросы теории и методики обучения русскому языку и литературе с учетом имеющегося эффективного педагогического опыта педагогов:

1. Актуальные проблемы преподавания русского языка и литературы в условиях обновления содержания образования.

2. Коммуникативная культура учителя и развитие речемыслительной деятельности обучающихся.

3. Организация образовательного процесса на уроках русского языка и литературы по обновленному содержанию.

4. Формирование универсальных учебных действий на уроках русского языка и литературы в условиях реализации ГОСО.

5. Содержание уроков русского языка и литературы, как условие и средство развития познавательных интересов обучающихся и их способностей в рамках обновленного содержания образования.

6. Эффективные приемы формирования и развития читательской грамотности обучающихся в процессе обучения русскому языку и литературе, использование потенциала библиотек для развития читательской грамотности учащихся.

7. Совершенствование педагогического мастерства через участие в творческих конкурсах и работе методических объединений.

8. Актуальные вопросы научно-исследовательской работы в области литературы в школе. 

Объем учебной нагрузки по учебному предмету «Русский язык» составляет:

1. 
   в 5-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;
   
2. 
   в 6-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;
   
3. 
   в 7-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;
   
4. 
   в 8-м классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;
   
5. 
   в 9-м классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.
   

Суммативное оценивание по предмету предполагает проведение суммативных оцениваний за раздел (СОР) и за четверть (СОЧ). Ниже представлено количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему (таблица 39).

*Примечание: По языковым предметам в суммативном оценивании за раздел объединяются два вида речевой деятельности (например, аудирование и говорение, чтение и письмо).

Целью оценивания является определение степени освоения обучающимися объема учебной программы по предмету «Русский язык» в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом основного среднего образования.

Итоговая аттестация обучающихся 9-х классов охватывает содержание Типовой учебной программы по предмету «Русский язык» (с русским языком обучения) для 5-9-х классов уровня основного среднего образования по обновленному содержанию. Уровень знаний и умений, а также навыки обучающихся определяются ожидаемыми результатами ГОСО.

Экзамены проводятся согласно Типовым правилам проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан «Об утверждении Типовых правил проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся для организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего образования» от 18 марта 2008 года № 125.

При изучении предмета «Русский язык» необходимо использовать различные формы коллективной и индивидуальной работы, обсуждение проблемных вопросов, решение лингвистических задач, выполнение разных развивающих языковых заданий, составление докладов, выступлений, рефератов с использованием электронных энциклопедий и Интернет-источников; подготовку коллективных проектов, их презентации; выпуск школьных газет; участие в научно-практических конференциях; участие в Интернет-олимпиадах, конкурсах по русскому языку.

При отборе текстового материала необходимо усилить воспитательный компонент содержания образования. Тексты должны быть отобраны с учетом этнокультурного компонента (сведения о национально-культурной специфике русского языка, культуре русского, казахского народов и других народов, проживающих на территории нашей страны).

Содержание текстов должно быть направлено на формирование духовно-нравственных качеств и патриотических чувств обучающихся, на формирование казахстанского патриотизма, на развитие толерантности и умения общаться в условиях межэтнической и межкультурной коммуникации.

Рекомендуется расширить тематику предложенных для изучения текстов: тексты, посвященные: 75-летию Победы в Великой Отечественной войне, 27-летию со дня принятия первой Конституции Республики Казахстан, 175-летию со дня рождения казахского поэта, просветителя и философа, основоположника новой казахской национальной письменной литературы и казахского литературного языка Абая Кунанбаева (1845-1904) и ученых научной школы абаеведения, в том числе, об ученом Каюме Мухамедханове, сохранившим и пропагандирущим наследие Абая, Шакарима, М. Ауэзова, 130-летию со дня рождения литературоведа, писателя, переводчика, публициста, драматурга Ж. Аймауытова (1889-1931), 120-летию со дня рождения первого академика Казахской ССР К. И. Сатпаева (1899–1964), проблемам патриотичекого и нравственного воспитания, репродуктивного здоровья, профилактики насилия, кибербезопасности и другие.и тексты об ученом Каюме Мухамедханове, сохранившем наследие Абая, Шакарима, алашординцев и др. исторических личностей,

2019-2020 оқу жылында «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша 5-9-сыныптар жаңартылған мазмұндағы оқу бағдарламаларымен оқитын болады.

Негізгі орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламалары Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының сайтында орналастырылған (https://www.nao.kz/Білім беруді оқу-әдістемелік қамтамасыз ету/Оқу бағдарламалары/Негізгі орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы оқу бағдарламалары. Қазақ әдебиеті).

«Қазақ әдебиеті» пәні бойынша оқу бағдарламасының мақсаты – оқушыларды шығармашылық ойлауға бағыттау, олардың өз ойларын ауызша еркін жеткізуіне және жаза білуіне қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және талдау, бағалау дағдыларын қалыптастыру.

5-9-сыныптарда оқу процесі «Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы» ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Білім және ғылым министрі м.а. 2017 жылғы 25 қазандағы № 545 бұйрығымен (ҚР Әділет министрлігінде 2017 жылы 13 қарашада № 15982 тіркелген) бекітілген «Негізгі орта білім беру деңгейінің «Қазақ әдебиеті» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасымен» жүзеге асырылады.
Назар аударыңыз!

Аталған бұйрық бойынша 9-сыныпқа арналған «Қазақ әдебиеті» пәнінің үлгілік оқу бағдарламасында К. Гамсунның «Аштық» романының орнына Қажығали Мұхамбетқалиевтің «Тар кезең» романы енгізілді.

Пәннің оқу бағдарламасы «шиыршық» қағидаты негізінде әзірленген, яғни оқу мақсаттары мен тақырыптардың басым көпшілігі белгілі бір оқу кезеңінен кейін (оқу жылы барысында немесе келесі сыныптарда) білім мен дағдының көлемі көбірек, тереңірек, күрделірек деңгейде қайта қарастырылады.

Әр сынып бойынша дағдыларды қалыптастырып, дамыту үшін оқу мақсаттарының жүйесі берілген.

Ұзақ мерзімді жоспар оқу бағдарламасының құрамына енгізілді және ұзақ мерзімді жоспарда әр сынып бойынша қамтылатын шығармалар, сағат саны, оқу мақсаттары нақты көрсетілді.

«Қазақ әдебиеті» пәнін оқытудың мақсаты – оқушылардың бойында гуманистік, адамгершілік-эстетикалық, ұлттық құндылықтарды тәрбиелеу; ұлттық әдеби туындылармен қатар әлем әдебиеті туындыларымен таныстыру; көркем шығарманы тануда қажетті біліммен қаруландыра отырып, шығарманы мазмұн мен түр бірлігінде көркемдік тұтастық пен көркемдік бейнені талдау, жинақтай білу, шығарма идеясын, жазушы ұстанымын бағалай білу дағдыларын қалыптастыру.

«Қазақ әдебиеті» пәні әдебиетті өнердің басқа салаларымен (кескін, театр, кино, музыка) салыстыра қарастырып, өз ойын еркін, дәлелді, сараптай, салыстыра отырып жеткізе білетін тұлғаның қалыптасуына үлес қосады. Сонымен қатар әдебиетті «Қазақ тілі», «Тарих», «Орыс әдебиеті», «География» пәндері, мәдени, қоғамдық және тәрбиелік шаралармен байланыстыра отырып, жүзеге асыру көзделеді.

Негізгі орта білім берудің (жаңартылған мазмұнның) үлгілік оқу жоспарына сәйкес оқу жүктемесінің көлемі:

1) 5-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;

2) 6-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;

3) 7-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68сағат;

4) 8-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;

5) 9-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат.

«Қазақ әдебиеті» пәнінің оқу бағдарламасы үш негізгі дағдыны басшылыққа алады:

1. 
   түсіну және жауап беру;
   
2. 
   анализ және интерпретация;
   
3. 
   бағалау және салыстыру.
   

- көркем шығарманың тілін, көркемдегіш құралдардың қолданысын талдау;

- көркемдегіш құралдарды пайдалана отырып, шығармашылық жұмыс жазу.

«Бағалау және салыстыру» бойынша:

- шығарманың тарихи және көркемдік құндылығына баға беру;

- әдеби шығармаларды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру;

- шығарманың құндылығын талдап, әдеби эссе жазу;

- әдеби шығармаларды талдап, салыстыра отырып, сыни шолу және сыни мақала жазу дағдыларын дамыту.

Қазақ әдебиеті туындылары жасөспірімдердің рухани қажеттіліктері мен даму мүмкіндіктеріне сәйкестендіріле, қазақша ойлау және сөйлеу, жазу, тыңдағанын түсіну, монолог, диалог, пікірталас жасау дағдыларын қалыптастырып, талдап, тану негізіне сәйкес құрылған.

Үлгілік бағдарламада көркем шығарма санының аз болуы ұлттық құндылықтарымыздың оқушы бойына сіңірілуіне еш кедергі келтірмейтінін, ғылыми таным мен түсінік, салт-дәстүр мен ұлттық сана әдеби туындыларды талдап, зерделеп және бағалап, зерттей оқу арқылы ғана көңілге тоқылатынын ескеру керек.

Қазақ әдебиетінің әр кезеңінде жазылып, өзінің көркем құндылығын жоғалтпай келе жатқан туындылармен танысу арқылы оқушы әдеби талдау, сыни ойлау қабілеттеріне ие болып, шығармашылдық ізденіске қадам басады. Оқу мақсаттары белгілі бір тарау бойынша ұзақ мерзімді жоспарда көрсетілген тізімге сай жүзеге асады.

Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) және тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) өткізу қарастырылған. Төменде 40-кестеде оқу пәнінен бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) саны көрсетілген.

Негізгі орта білім беру деңгейінің 6 және 7-сыныптарында «Қазақ әдебиеті» пәнінің базалық мазмұнына «Өлкетану» материалдары кіріктірілген.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы аясында әзірленген «Өлкетану» материалдарын оқыту:

- білім алушылардың ежелгі дәуірден бастап қазіргі уақытқа дейінгі туған жер аумағында болып жатқан тарихи процестердің негізгі кезеңдері мен ерекшеліктері туралы білім қалыптастыру;

- туған өлкенің табиғи байлықтары, тарихи ескерткіштері және мәдени нысандары туралы білімдерін кеңейту;

- туған өлкенің дәстүрлі қолөнері, мәдени және әдеби мұралары мен өңір мақтанышына айналған адамдар туралы білімдерін кеңейту;

- туған өлкенің бірегей табиғаты, тарихы мен мәдениетіне деген құрмет сезімдеріне тәрбиелеу; оларды қорғауға жауапкершіліктерін арттыруға бағытталған.

Өлкетану материалдары 6, 7-сыныптарда 2 сағаттан 4 сағат көлемінде оқытылады. Өлкетану материалдары оқу бағдарламасының базалық білім мазмұны мен ұзақ мерзімді жоспардың 3 және 4-тоқсандарына енгізілді. Оқу бағдарламасы бойынша тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркінде болғандықтан «Өлкетану» материалдарын кіріктіріп оқыту ұсынылады.

Өлкетану материалдарын оқытудың ерекшеліктері:

Өлкетану мәдени және ұлттық сәйкестікті дамыту мен сақтаудың маңызды міндетін орындайды. Өлкетанулық білім жаңа буынды аймақтың мәдени құндылықтарымен қамтамасыз етіп отыратын әлеуметтік-мәдени ақпарат көзінің бірі.Бұл жеке тұлғаның мәдениетін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

6-сыныпта «Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада», «Өлкені сипаттау өнері» тақырыптарын оқытуда білім алушыларды туған өлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық және прозалық шығармаларды, туған өлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығын білуге, олардың шығармашылығы туралы деректер жинауға және мәтіннің ақпараттылық, оның көркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен өлкетану сипаттамаларын талдауға үйрету ұсынылады.

7-сыныпта «Туған өлке публицистика беттерінде», «Менің туған өлкем» электрондық энциклопедиясы» тақырыптарын оқытуда өңірде шығатын газет-журналдарды білуге, туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдауға, энциклопедия ұғымын түсінуге, энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білуге, электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысуға баулу ұсынылады.

1. Жаңартылған білім беру бағдарламасы негізінде сабақты жоспарлау мен  критериалды бағалау;

2. Тиімді сабақ. Жоспарлау. Бақылау.

3. Рефлексия – мұғалімнің кәсіби дамуының негізі;

4. Оқу мақсаттарынан сабақ мақсаттарына шығу жолдары;

5. Формативті бағалау – бағалаудың тиімді тәсілі;

7. Тыңдалым дағдысын қалыптастыратын белсенді әдістер;

8. ҚМЖ құрудың тиімділігі мен артықшылығы;

9. Lesson Study жүргізу жолдары және күтілетін нәтижелер;

10. Тыңдалым материалдарын пайдаланудың тиімді жолдары;

11. Грамматикалық тақырыптарды лексикалық тақырыптармен сабақтастырудағы шеберлік;

12. Сабақта саралап оқытуды жүзеге асыру;

13. «Эссе жазу стратегиясы туралы»;

14. Білім беруде қолданылатын сандық технологиялардың тиімділігі.

Негізгі білім беру деңгейіне арналған «Қазақ тілі», «Қазақ әдебиеті» пәндерінің үлгілік оқу бағдарламалары бойынша құрылған жаңа білім мазмұны мұғалімді де, оқушыны да оқу әрекетіне белсенді қатысуға, өз пікірін айтуға, өзінің сөйлеген сөзіне дәлел келтіруге, кейіпкерлер арқылы өмірлік ситуацияларды шешу жолдарын ізденуге, ең бастысы жаңаша ойлайтын тұлғаны қалыптастыруға мүмкіндік береді.

2019 жылғы 9 шілде – қазақ әдебиетін формативтілардың бірі, жазушы, публицист, драматург Жүсіпбек Аймауытовтың туғанына 130 жыл

15 қазан – қазақ балалар жазушысы Бердібек Соқпақбаевтың туғанына 95 жыл (1924-1991);

15 қазан – қазіргі қазақ әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі, ақын, жазушы, мемлекет қайраткері Сәкен Сейфуллиннің туғанына 125 жыл (1894-1939);

22 қазан – Қазақстанның халық жазушысы, қоғам қайраткері, қазақ әдебиетіне зор үлес қосқан тұлға Әбдіжәміл Нұрпейісовтің туғанына 95 жыл (1924);

15 қараша – қазақтың көрнекті жазушысы, драматург Бейімбет Майлиннің туғанына – 125 жыл (1894-1938)

25 желтоқсан – халық жазушысы, қазақ ақыны, журналист, Қазақстан Республикасы Парламенті мәжілісінің депутаты Фариза Оңғарсынованың дүниеге келгеніне 80 жыл (1939 - 2014);

2020 жылғы 10 тамыз – қазақтың ұлы ақыны, ағартушы, ойшыл, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдебиетінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер Абай Құнанбайұлының туғанына 175 жыл (1845 -1904).

2020 жылы қазақ халқының ұлы ақыны, ағартушысы Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойын жоғары ұйымдастырушылық және мазмұндық деңгейде мерекелеуді қамтамасыз ету мақсатында 2019 жылғы 30 мамырда «Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойын мерекелеу туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Қаулысы жарық көрді. Қаулыда 2020 жылы Нұр-Сұлтан қаласында Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойына арналған халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізу, Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерейтойын Біріккен Ұлттардың Білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) мен Халықаралық түркі мәдениеті ұйымы (ТҮРКСОЙ) аясында мерекелеуді ұйымдастыру жөнінде тапсырмалар берілген.

5 қазан – ақын, жауынгер, Қазақстан Республикасының халық жазушысы, Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы, КСРО және ҚазКСР Мемлекеттік сыйлықтарының лауреаты, екі мәрте «Еңбек Қызыл Ту», II дәрежелі «Отан соғысы», «Құрмет Белгісі» ордендері мен бірқатар медальдардың иегері Жұбан Молдағалиевтың туғанына 100 жыл (1920 - 1988).

2020 ж. 22 cәуір –Мұхамедхан Сейтқұловтың туғанына 150 жыл (1870-1937) – ағартушы, қазақ мәдениетінің белгілі қайраткері. Ол ХІХ ғасырдың соңы – ХХ ғасырдың алғашқы үш онжылдығында қазақ халқының рухани дамуына ықпал етті.

Мектепте сыныптан тыс жұмыстар төмендегі шаралар арқылы жүзеге асады:

- базалық кәсіпорындарда, табиғат аясында, мәдени мекемелерде, мұражайларда;

- таңдауы бойынша еркін сабақтар, оқу пәндері бойынша сайыстар мен олимпиадалар жүргізу;

- оқу бағдарламаларына сай қосымша арнаулы сабақтар өткізу;

- кіріктірілген және пәнаралық оқу сабақтарын жүргізу және т.б.

Сыныптан тыс жұмыстар білім алушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, алған білімдерін тереңдетіп, өздігінен іздене білуге үйретеді. Сонымен қатар теориялық білімін кеңейтіп толықтырады және білім алушылардың жеке қабілетін дамыта түседі.

Көркем шығармалардың тізімі оқушылардың жас ерекшелігі мен келесі сыныпта оқылатын және оқулықта үзіндісі ғана берілетін шығармалар ескеріліп жасалды. Жаңа оқу жылының басында жазда оқыған шығармалары бойынша «Оқушы күнделігі», «Мен оқыған кітап» және т.б. тақырыптарда көрме өткізуге болады. Көрмеге әр оқушы өзі оқыған туынды бойынша шығармашылық жұмысын ұсынады. Жұмыс фотоколлаж, эссе, жарнама, сурет т.с.с. түрде жасалуы мүмкін. Оқушылардың жұмысын арнайы сарапшылар талдап, қорытындысын шығарады.

«Оқырман күнделігі» тақырыбындағы іс-шарада оқушы оқыған шығарманың мазмұнын:

• 
  сұрақ қою;
  
• 
  тірек сөздерді жазу;
  
• 
  оқиғаның түйінін жазу;
  
• 
  оқиғаны суретке түсіру түрінде дәптерге түсіреді.
  

1. 
   http://nao.kz - Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының ресми сайты;
   
2. 
   http://ustazuni.kz - мұғалімдерге арналған сайт;
   
3. 
   https://infourok.ru/ - ұстаздарға арналған білім көтеру, ашық сабақтар сайты;
   
4. 
   http://mugalimder.kz - республикалық сайт;
   
5. 
   http://bilimland.kz – ұстаздар мен білім алушыларға арналған сайт;
   
6. 
   http://abai.kz- ақпараттық-танымдық сайт;
   
7. 
   http://bilimger.kz- білім порталы;
   
8. 
   http://ustaz.kz - ашық сабақтар сайты;
   
9. 
   http://sabak- сайт творческих учителей Казахстана;
   
10. 
    http://sabaqtar.kz/kazaksh/ - Қазақстан ұстаздарына арналған әдістемелік сайт;
    
11. 
    http://bilimsite.kz/ustaz - білімділер сайты;
    
12. 
    http://ped.kz - ұстаздардың әлеуметтік порталы;
    
13. 
    http://oqu-zaman.kz - ұстаздар мен білім алушыларға арналған қосалқы білімді сайт;
    
14. 
    http://tarbie.org - ұстаздар сайты;
    
15. 
    http://kazbilim-edu.kz- оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін қазақ тілі сабақтарында тиімді пайдалану;
    

Учебный предмет «Русская литература» занимает важное место в системе образования Казахстана. Наряду с другими учебными предметами общественно-гуманитарного цикла литература раскрывает проблему человека и его места в мире. Через постижение произведений русской, казахской и мировой классики, содержащей в себе опыт духовного развития разных эпох, происходит становление внутреннего мира обучающегося, приобщение его к общечеловеческим и национальным ценностям. Этот опыт способствует воспитанию гражданских и патриотических чувств личности, что является необходимым условием развития современного общества.

Цель учебного предмета – развитие интеллектуальных и творческих способностей обучающихся, необходимых для успешной социализации и самореализации личности; чтение, анализ и интерпретация обучающимися произведений русской, казахской и мировой литературы; поэтапное, последовательное формирование умений читать и развитие читательского интереса.

Учебный предмет «Русская литература» обладает огромным воспитательным потенциалом, дающим возможность не только развивать интеллектуальные способности обучающихся, но и формировать ценностные ориентиры, которые позволяют воспринимать проблематику произведений русской, казахской и мировой классики.

Содержание учебного предмета «Русская литература» направлено на воспитание духовно развитой личности, испытывающей потребность в саморазвитии, расширении культурного кругозора; формирование гуманистического мировоззрения, базирующегося на понимании ценности человеческой личности; формирование основ гражданского самосознания, ответственности за происходящее в обществе и мире, активной жизненной позиции; воспитание уважения к истории и традициям разных народов.

Обучение предмету «Русская литература» следует принципу, согласно которому обучающиеся должны «научиться учиться»; стать самостоятельными, мотивированными, заинтересованными, уверенными, ответственными и интеллектуально развитыми личностями.

Изучение предмета «Русская литература» нацелено на достижение метапредметных результатов: происходит формирование умений понимать проблему, выдвигать гипотезу, структурировать материал, подбирать аргументы для подтверждения собственной позиции, выделять причинно-следственные связи в устных и письменных высказываниях, формулировать выводы; самостоятельно организовывать собственную деятельность, оценивать ее, определять сферу интересов; работать с разными источниками информации, находить ее, анализировать, использовать в самостоятельной деятельности.

При изучении учебного предмета «Русская литература» идет дальнейшее формирование коммуникативной компетенции учащихся. Обучающиеся используют приобретенные коммуникативные навыки в практической деятельности для создания творческого текста на заданную тему, для участия в диалоге и дискуссии. В условиях обновления содержания образования особое место уделяется развитию коммуникативных навыков.

Независимо от предметной направленности у обучающихся должны быть сформированы коммуникативные навыки, а именно:

- умение определять понятия, делать обобщения, давать аналогии;

- умение классифицировать, самостоятельно подбирать основания и критерии для классификации;

- умение определять причинно-следственные связи, строить логическое рассуждение, умозаключение и делать выводы;

- умение создавать, применять и преобразовывать знаки и символы, модели и схемы для решения поставленных учебных и познавательных задач.

Эффективно решать эти проблемы помогут активные методы обучения.

Все активные методы обучения призваны решать главную задачу — научить обучающегося учиться. Гораздо важнее развивать критическое мышление, основанное на анализе ситуации, самостоятельном поиске информации, построению логической цепочки и принятию взвешенного и аргументированного решения.

Огромную роль в развитии коммуникативных навыков играют и такие активные методы обучения, как мозговой штурм, деловые игры, дискуссии, дебаты, кластеры, сравнительные диаграммы, пазлы.

Во время мозгового штурма аккумулируется поток вопросов и ответов, предложений и идей по заданной теме, по окончании проводится анализ предложенных идей. Применение различных кластеров и диаграмм позволяет заняться поиском ключевых слов и проблем по определенной мини-теме.

Групповые виды деятельности, такие как, дискуссии и дебаты предполагают коллективное обсуждение обучающимися проблемы, предложений, идей, мнений и совместный поиск решения. Активно участвуя в том или ином виде деятельности, обучающиеся обогащают свой словарный запас, учатся навыкам коммуникации.

Рекомендуются следующие виды работ по развитию коммуникативных умений:

I. Работа со зрительной опорой. Как правило, в качестве зрительной опоры используются картины, фотографии и другие изображения. Изображения должны быть тематически разнообразны, включать самые разные, наиболее распространенные в жизни темы и сюжеты.

Предлагаемые виды работ:

1.Устный диалог, в котором каждый участвующий играет роль одного из персонажей картинки и сам придумывает свой рассказ, рассматривая рисунки самостоятельно. При этом работа может оцениваться в соответствии со следующими критериями: сумел ли обучающийся индивидуализировать речь героя, показать речевыми средствами его характер; являются ли его реплики психологически достоверными: может ли человек так мыслить и говорить в подобной ситуации; насколько интересно, лаконично он говорит; насколько разнообразную лексику использует; литературна ли, грамотна ли его речь.

2. Устный рассказ. Это монологическая работа, поэтому она должна следовать за устным диалогом: кто-то из обучающихся рассказывает (но не читает), остальные слушают его рассказ.

II. Творческие работы (сочинения, эссе) на основе личных впечатлений.

1. Музыкальные впечатления. Обучающиеся прослушивают в классе небольшой музыкальный фрагмент, например, из произведения «Зима» А. Вивальди, а затем пишут сочинение или устно высказываются на тему: «Какое состояние природы я представил себе, слушая музыку?».

2. Читательские впечатления. Это можно делать только по произведению, которое прочитано в классе и большинству обучающихся понравилось. Читаются литературные произведения, но работа по развитию речи может происходить и на уроке литературы, и на уроке русского языка.

3. Жизненные впечатления. Например, темой устного или письменного сочинения может быть: «Моя дорога в школу», «В школе» и др.

Очень важными принципами этого вида работы являются внимание и интерес к внутреннему миру каждого обучающегося. Учителю рекомендуется создать такую обстановку в классе, когда все, что связано с индивидуальностью каждого обучающегося, его отличием от других, воспринимается положительно и с интересом.

4. Устные дискуссии. Основная цель этого вида работы - научить слушать и слышать, формулировать свои мысли и аргументировать их. Темы дискуссий должны быть интересны и в то же время хорошо знакомы обучающимся, это может быть, например, то художественное произведение, которое они вместе читали, или какое-то волнующее их событие.

5. Устная и (или) письменная газета. Обучающиеся делают сообщения о том, что происходит в школе, в классе, в городе, где они живут. Сообщение должно быть в определенном стиле, точным, информативным, интересным. Основная задача - выбрать интересный материал и грамотно его оформить.

6. Пересказ художественного текста от имени героя.

7. Издание литературно-публицистического альманаха.

1. 
   в 5 классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;
   
2. 
   в 6 классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;
   
3. 
   в 7 классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;
   
4. 
   в 8 классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;
   
5. 
   в 9 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году.
   

Суммативное оценивание по предмету предполагает проведение суммативных оцениваний за раздел (СОР) и за четверть (СОЧ). Ниже представлено количество суммативных оцениваний за раздел/сквозную тему (Таблица 42).

Итоговая аттестация обучающихся является частью системы критериального оценивания, которая также включает формативное и суммативное оценивание.

Целью оценивания является определение степени освоения обучающимися объема учебной программы по предмету «Русская литература» в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом основного среднего образования.

Итоговая аттестация обучающихся 9-х классов охватывает содержание Типовой учебной программы по предмету «Русская литература» (с русским языком обучения) для 5-9 классов уровня основного среднего образования по обновленному содержанию. Уровень знаний и умений, а также навыки обучающихся определяются ожидаемыми результатами ГОСО.

Экзамены проводятся согласно Типовым правилам проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан «Об утверждении Типовых правил проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся для организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего образования» от 18 марта 2008 года № 125.


Учебный предмет «Қазақ тілі мен әдебиеті» (с неказахским языком обучения)

Оқыту қазақ тілінде емес мектептерде «Қазақ тілі» мен «Әдебиеті» пәндері жаңартылған оқу бағдарламасы бойынша «Қазақ тілі мен әдебиеті» кіріктірілген пән ретінде оқытылады.

Қазақ тілі мен әдебиетін кіріктіре оқытуда жаңа әдістемелік логика ұсталынады. Жаңартылған коммуникативтік бағыт тек коммуникативтік әдістерді атап қана қоймайды, әрбір коммуникативтік әдісті іштей кіші бөлшектерге бөліп, олар кіші дағдылар – оқу мақсаты түрінде әрбір сыныпқа төменнен жоғары қарай дамып, күрделене түсетін спираль түрінде жүйелі құрастырылды. Өйткені коммуникативтік бағытты ұстану үшін, мұғалім мен оқушылардың және оқушылардың өзара, жеке, жұпта, топпен, ұжыммен еркін түрде сұхбаттасуына лайықталып құрылған білім берудің жүйелі үдерісі қалыптасуы керек. Бағдарламада көрсетілген оқу мақсаттарының нәтижесіне жету үшін мұғалім мен оқушының өзара педагогикалық ықпалдасуы жаңа дәрежеге көтерілуі тиіс. Ол дәрежеге өзара сыйластық, іскери ынтымақтастық және сұхбаттасып отыру арқылы қол жеткізуге болады. «Субъекті - субъектілік» дидактикалық қарым-қатынасқа негізделген оқыту жүйесінде әрбір оқушы жеке тұлға деп танылады және олардың әрқайсысы қазақ тілін оқып-үйренуі барысында өзінің ішкі құндылықтары мен қажеттіліктерін жүзеге асыруға толық мүмкіндігі болуы міндетті болады. Мұғалім оқушылардың қазақша еркін сөйлеп, жазып, үйренуі үшін, түрлі интерактивтік әдістерді қолданып, бірге күліп, бірге коммуникативтік жағдаяттың шешімін іздеп, олармен эмоциялық жақын болуы керек. Ынтымақтастық, достық, сыйластық, түсіністік орнату – басты қағида болады. Психологиялық-педагогикалық ғылыми тұғырлары осы мақсатқа лайықталып НЗМ тарапынан әзірленген Оқулық пен Мұғалім нұсқаулығы бағдарламаның мақсаты мен мазмұнын толыққанды аша алады. Өйткені мұндай арнайы сабақтар жүйесі мен жаттығулар жүйесі бағдарламаның тікелей сәулеленген көрінісін танытады.

Осыған дейінгі бағдарлама кеңестік авторитарлық «субъектілік - объектілік» қатынас жүйесінен еш алыстамаған. Ал ондай оқушыны бағынышты объекті ететін білім беру үдерісінде шынайы коммуникативтікдағды қалыптастыру мүмкін болмайды.

Қазақ тілі мен әдебиеті» пәндерін кіріктіріп оқу арқылы оқушылар:

- сөздік қоры мен тілдік сауаттылығын дамытады;

- тілдің қоғамдық-әлеуметтік қызметін түсінеді;

- ойлау және танымдық қабілеттерін дамытады;

- коммуникативтік дағдыларын жағдаятқа сай дұрыс қолдана білуді және өзгелермен еркін қарым-қатынас жасауды үйренеді;

• 
  қазақ халқы мен мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін қалыптастырады, қызығушылығын арттырады.
  

Кіріктірілген білім беру бағдарламасында «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің оқытылу да өзгеше. Бағдарлама оқушының білім, білік және төрт тілдік дағдысын: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылымды жетілдіруге бағытталған. Бұл төрт дағды оқу жоспарында «Шиыршық әдісімен» орналастырылған және бір-бірімен тығыз байланысты. Яғни, жыл бойына бірнеше рет қайталанып отырады және өскен сайын тілдік оқу мақсатта күрделене түседі.

5, 6, 7, 8, 9 - сыныптарда оқу процесі жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасымен (оқыту орыс тілінде) жүзеге асырылады.

«Қазақ тілі мен әдебиеті» бағдарламасының мақсаты – оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту, қазақ тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, тіл нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.

Ұзақ мерзімді жоспар оқу бағдарламасының құрамына енгізілді және ұзақ мерзімді жоспарда әр сынып бойынша қамтылатын шығармалар, сағат саны, оқу мақсаттары нақты көрсетілген.

1. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

1. 
   5-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат;
   
2. 
   6-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат;
   
3. 
   7-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат;
   
4. 
   8-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат;
   
5. 
   9-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат.
   

3. «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінің оқу мазмұны 5 бөлімге бөлінеді. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады.

4. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын(тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.

5. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды:

1) тыңдалым;

2) айтылым;

3) оқылым;

4) жазылым;

5) тілдік бағдар.

6. «Тыңдалым»бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) болжау;

2) назарын шоғырландырып тыңдау;

3) сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну;

4) көркем шығармаларды тыңдау;

5) негізгі ойды анықтау;

6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру.

7. «Оқылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) мәтіндегі ақпаратты анықтау;

2) стильдік ерекшеліктерді анықтау;

3) көркем шығармаларды оқу;

4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;

5) қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу;

6) өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау.

8. «Жазылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру;

2) эссе жазу;

3) көркемдегіш құралдарды қолданып жазу;

4) мәліметтерді жинақтау;

5) орфография және пунктуация.

9. «Айтылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) сөздік қорының алуандығы;

2) сөз мәнері мен сөйлеу этикеті;

3) орфоэпиялық нормаларды сақтау;

4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау;

5) сенімді және еркін жауап беру;

6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту.

10. «Тілдік бағдар» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:

1) сөз таптары;

2) сөйлем.

(https://www.nao.kz /Білім беруді оқу-әдістемелік қамтамасыз ету/ Оқу бағдарламалары./Негізгі орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы оқу бағдарламалары «Казахский язык» для школ с русским/ узбекским/ уйгурским/ таджикским языком обучени)

1. Коммуникативті әдіс шет тілін оқытудағы ең белсенді әдістемелерінің ішінде жетекші орын алады. Коммуникативті әдіс жанды ерікті қатынас үдерісінде негізгі тілдік дағдыларды (жазбаша және ауызша сөйлеу, грамматика, оқылым мен тыңдалым) бір мезгілде дамытуға бағытталған. Оқушыны басқа тілде сөйлесуге үйрету – мұғалімнің басты міндеті. Шет тіліндегі лексика, грамматикалық құрылымдар, сөз тіркестері оқушыға оқып жатқан материалдың тез және берік бекінуіне септігін тигізетін шынайы эмоционалды жағдай контексінде ұсынылады. Коммуникативті әдісте оқушы мен мұғалім арасындағы психологиялық тосқауыл жойылады. Білім алушылар өздері мен мұғалім арасындағы қашықтықтың жоқтығын сезіне бастағанда, олармен қатынас қызықты, көңілді болса, оқушыларға өзге тілде сөйлей бастау оңайға түседі. Оқытудағы көптеген ойын элементтері сабақты жандандырады, оқушылардың эмоционалды көңіл-күйін сақтап отырады, олардың уәжін күшейтеді. «Жұптық», «үштік», «топтық» жұмыстар, тілдік ойындар, рөлдік ойындар, оқушыларға қызық тақырыптардағы пікірсайыстарға қатысу – осының барлығы мұғалімге оқушылардың жеке тұлғалық ерекшеліктерін ескеруге, сабақтарды шығармашылық және қызықты етуге және де сол мезетте мұғалім оқушыға сездіртпей, оқыту үдерісіне толыққанды бақылау жүргізуге мүмкіндік береді.

– Коммуникативті болып табылады, себебі олардың қатынастың 3 белгісі бар: ақпараттық бос кеңістік, таңдау және кері байланыс.

– Түрлі әлеуметтік контекстер мен рөлдерді, қатынастарды түсінуге мүмкіндік береді.

– Жұптық және топтық жұмыстар – жиі қолданылатын әрекет. Психологтердің анықтауынша, кез келген адам естігенінің – 10%, көргенінің 50%, істегенінің – 90%-н жадында сақтап қалады екен , сондықтан қатысымдық бағыттағы ойындар мен басқа тілдесім әрекеттері білім алушыны қарым-қатынасқа түсуге бар қарқынымен ұмтылушы, ізденуші, белсенді әрекет иесі ретінде рөл атқаруына ынталандырады. Коммуникативтілікке бағыттылған ұстаным – тіл үйренушінің ауызша және жазбаша түрде қарым-қатынас жасай алуы үшін қажетті коммуникативтік мүмкіндіктерін тудыруға бағытталған оқыту болыпсаналады.

Шетел (АҚШ, Германия, Франция) әдістемесінде тіл оқытуда креативті ойлауды дамытудың келесі әдістері кеңінен тараған: креативті жазылым; креативті оқылым; креативті тыңдалым; креативті сөйлесім;

Креативті ойлауды дамытудағы оқыту әдістері белгілі дидактикалық жүйе түрінде көрінеді, бұған сәйкес оқу мақсаты – жүйе құрушы фактор.

1. 
   Креативті жазылым. Кез келген тілде тілдік қатынас жасау деңгейін жетілдіруде, әсіресе жазылым әрекетін дамытуда арнайы қарастыруды қажет ететін мәселелер бар. Жазылым сөйлеу әрекеті өнімді түрі болып есептеледі. Ал креативті жазылым бұл аудиторияның ерекше бір көңіл-күйде, шығармашылық еркіндікте болғанда ғана іске асуы мүмкін. Креативті жазылымның негізгі мақсаты жазылым әрекеті кезінде оқушының осы жазылым әрекетінен қуаныш пен көтеріңкі көңіл – күйде болуы болып табылады. Өнімді креативті жазылым тіл үйретудің алғашқы деңгейінде-ақ қолданыла бергені дұрыс. Алғашқы кезеңде визуалды тіректің болғаны абзал, мысалы: суреттер, фотолар,тұрмыс заттары, аудио тіректер: аудиомәтіндер, әндер, аспапты музыкалық шығармалар, жазбаша тіректер: өлеңдер, әңгімелер, цитаталар,мақал-мәтелдер.
   

1. 
   Құрманғазының «Сарыарқа» күйін тыңдай отырып, көз алдыңызға не елестетесіз, соның бәрін жаза беріңіз;
   
2. 
   Е. Хасанғалиевтің «Атамекен» әнінің музыкасына туған еліңізді суреттейтін мәтінжазыңыз;
   

4) топтарға бөлініп, шытырман оқиғаға толы қызықты әңгімелер жазыңыз;

5) керемет бір қызықты жерінде үзілген әңгімені аяқтап, түпнұсқамен салыстыруыңыз;

6) бір рөлге кіріп, рөл иесін сипаттаңыз;

7) ойдан шығарылған кейіпкерлерге хат жазыңыз.

2. 
   Креативті оқылым. Оқуды игертудің алғашқы кезеңдерінде білім алушылардың меңгерген шектеулі сөздік қорларын қолдану арқылы еліміздегі түрлі саяси, әлеуметтік, мәдени, экономикалық проблемалар туралы мағлұматтар беруге болады. Ол үшін дидактиканың «жеңілден ауырға қарай» ұстанымын бағытқа ала отырып, білім алушыларға шағын мәтіндер беріліп,ол мәтіндер күн сайын күрделеніп отыруы тиіс. Оқылым үдерісін бастапқы кезеңінің негізгі міндеті – дауыстап және іштей оқу механизмдерін қалыптастыру. Білім алушылар күнделікті тұрмыста қолданылатын белсенді сөздерді тез қабылдап, дұрыс айта білуге міндетті.. Мәтінді оқу – мәтінді аудару емес:
   

- мәтінді түсіну барысында адамда болатын білім қоры (фоновое знание) өте маңызды орын алады;

- мәтінді оқып бастамай-ақ, мәтіннің мазмұны туралы өзіңіз ойлағаннан да көбірек білуіңіз әбден мүмкін.

Жарнама мәтіні, газет мақаласы, күнделік мәтіні, ертегі әлде өлең жолдарыма?

Мәтіннің қосымша элементтері болуы мүмкін (сурет, диаграмма, схема, кесте т.б.) бұлар мәтінді түсінуге көмектеседі.

3) Креативті тыңдалым. Тыңдалым бойынша жүргізілетін жұмыстардың алдын ала мәтіндерді тыңдатудан бастаған жөн. Тапсырма түрі де қарапайым: Тыңдаңыз, түсінуге тырысыңыз. Тыңдалымға үйретудің нәтижелі болуы мәтіннің дұрыс тыңдалуына да байланысты.Оның көлемі үйренушінің қабылдауына әсер етеді. 2-3 минуттық материалды І деңгейде үйренуші есінде толық сақтай алмауы мүмкін.Тыңдалым дағдысын қалыптастыру тілдің табиғи қолданысына, табиғи темпіне негізделуі қажет, ауызекі сөйлеу тілі стиліндегі мәтіндерді ұсыну; бақылау жұмыстарында әртүрлі тестерді ұсыну. Тыңдалым әрекетіне арналған тіл үйренушілердің креативті ойлауын дамытатын жаттығулар түрлері:

1. 
   Дыбыстарды естіп, ажыратуға арналғанжаттығулар:
   

1. 
   [ә] дыбысы бар сөздерді естігенде қолдарыңыздыкөтеріңіздер;
   
2. 
   дыбысты естіп, әріп түрінде жазыңыз;
   

2. 
   Сөздерді түсінуге арналғанжаттығулар:
   

1. 
   мәтінде аталған жануарлардың суреттерінсалыңыз;
   
2. 
   тыңдалған мәтіндегі кейіпкерлердің мамандығын анықтаңыз; кейіпкерлердің әуестігін атаңыз т.б.
   

3. 
   Логикалық ойлай білу қабілетін арттыратынжаттығулар:
   

1. 
   бірнеше сөзді тыңдап, осы сөздің бәрін бірақ сөзбентүсіндіріңіз;
   
2. 
   диалогті тыңдап, түпнұсқалық қалпынакелтіріңіз;
   
3. 
   тыңдалым мәтінінде қате айтылған сөйлемдерді дұрыс ретімен айтыңыз; мәтінде естіген оқиғаны рөлге бөлініп ойнапберіңіз.
   

4. 
   Жазылым әрекетін дамытужаттығулары:
   

5. 
   Монологті сөйлеуді машықтандыратынжаттығулар:
   

1. 
   мәтінді тыңдап, сұрақтарға жауапберіңіз;
   
2. 
   мәтінде кездескен сөздердің көмегімен өз досыңыздысипаттаңыз.
   

4. 
   Креативті сөйлесім. Тіл – сөйлеу құралдарының бүтін жүйесі. Сондықтан сөйлеу құралдарымен сөйлеу әрекетін, олардың түрлерін жан- жақты игермей тұрып, белгілі бір бөтен тілде ойды жеткізу мүмкін емес. Сөйлеу әрекетін дамыту – күнделікті өмірде кездесетін жағдайларға байланысты адам өз ойы мен пікірін тұжырымдау, ойды сөзбен бейнелеудің, сөйлем арқылы түсінікті түрде жеткізудің амалдарын игеру. Тіл үйренушінің сөйлеу әрекеті оның барлық түрлерін қатар игеріп, ойды дұрыс жеткізуге әсері бар барлық негізгі және қосымша құралдарды пайдаланған кезде жүзеге асырылады. Қазақ тілін өзге тілді аудиторияда оқыту барысында креативті ойлау технологиясын енді сөйлеу әрекетінің маңызды бір түрі-сөйлесімді дамытқанда қолдану жолдары нақты жаттығулар арқылы сипатталмақ. Тілдік және әдебиет тақырыптары қазіргі заманның ғана емес, ғылым мен технологияның дамуын ескере отырып, соған сай дамитын алдағы келе жатқан заман оқушыларына қажетті тақырыптардан да іріктелінген.
   

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы аясында әзірленген «Өлкетану» материалдарын оқыту:

- білім алушылардың ежелгі дәуірден бастап қазіргі уақытқа дейінгі туған жер аумағында болып жатқан тарихи процестердің негізгі кезеңдері мен ерекшеліктері туралы білім қалыптастыру;

- туған өлкенің табиғи байлықтары, тарихи ескерткіштері және мәдени нысандары туралы білімдерін кеңейту;

- туған өлкенің дәстүрлі қолөнері, мәдени және әдеби мұралары мен өңір мақтанышына айналған адамдар туралы білімдерін кеңейту;

- туған өлкенің бірегей табиғаты, тарихы мен мәдениетіне деген құрмет сезімдеріне тәрбиелеу; оларды қорғауға жауапкершіліктерін арттыруға бағытталған.

Өлкетану материалдары 6, 7-сыныптарда 2 сағаттан 4 сағат көлемінде оқытылады. Өлкетану материалдары оқу бағдарламасының базалық білім мазмұны мен ұзақ мерзімді жоспардың 3 және 4-тоқсандарына енгізілді. Оқу бағдарламасы бойынша тоқсандағы бөлімдер мен бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркінде болғандықтан «Өлкетану» материалдарын кіріктіріп оқыту ұсынылады.

Өлкетану материалдарын оқытудың ерекшеліктері:

Өлкетану мәдени және ұлттық сәйкестікті дамыту мен сақтаудың маңызды міндетін орындайды. Өлкетанулық білім жаңа буынды аймақтың мәдени құндылықтарымен қамтамасыз етіп отыратын әлеуметтік-мәдени ақпарат көзінің бірі.Бұл жеке тұлғаның мәдениетін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

6-сыныпта«Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада», «Өлкені сипаттау өнері» тақырыптарын оқытуда білім алушыларды туған өлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық және прозалық шығармаларды, туған өлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығын білуге, олардың шығармашылығы туралы деректер жинауға және мәтіннің ақпараттылық, оның көркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен өлкетану сипаттамаларын талдауға үйрету ұсынылады.

7-сыныпта «Туған өлке публицистика беттерінде», «Менің туған өлкем» электрондық энциклопедиясы» тақырыптарын оқытуда өңірде шығатын газет-журналдарды білуге, туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдауға, энциклопедия ұғымын түсінуге, энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білуге, электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысуға баулу ұсынылады.

Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) және тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) өткізу қарастырылған. Төменде 43-кестеде оқу пәнінен бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) саны көрсетілген:

А.Байтұрсынұлы. «Бұлбұл мен есек», «Балаларды оқуға шақыру», «Қасқыр мен қозы», «Қасқыр мен тырна»

«Алтын сақа» (ертегі)

Аңыз әңгімелер.«Қожанасырдың тойға баруы»

Аңыз әңгімелер. «Мәңгілік өмірді аңсаған Қорқыт»

Аңыз әңгімелер. «Жиренше мен Қарашаш сұлу»

Қағида өлеңдер. «Бес жетім», «Жеті құт», Он жақсы»

Ахмет Байтұрсынұлы. «Аққу, шортан, һәм шаян» мысал өлеңі

Б. Көмеков. С. Өтениязов «Шоқан Уәлиханов» әңгімесі

Б.Майтанов. «Абай» әңгіме

Ә.Жүсіп. «Бай мен жалшы» әңгіме

Ж.Смақов. «Не болады?», «Әжемнің екі қазы бар», «Ит пен мысық ойнады» өлеңдері

С.Дөнентаев. «Көк төбетке», «У жеген қасқырға», «Екі теке», мысалдары

Б. Бұлқышев. «Лагерьден қайтқанда»

«М. Мақатаев.«Үш бақытым» өлеңі»

Ы.Алтынсарин. «Мұңсыз адам»

Ы.Алтынсарин. «Дүниеде жамандық неден?»

Шешендік сөздер. «Дүниеде не өлмейді»

С. Бегалин. «Бала Шоқан» повесі (үзінді)

М.Әуезов. «Көксерек» әңгімесі

Ш. Құдайбердіұлы. «Адамдық борышың» өлеңі»

С. Торайғыров. «Шығамын тірі болсам адам болып»

О.Нұрғали. «Қулық» әңгіме

А.Асылбек. «Тілін ұмытқан тауық» өлеңі

М. Базарбайқызы. «Әкесін іздеген ұл» әңгімелер жинағы

Абай Құнанбаев «Қараңғы түнде тау қалғып»

М. Мақатаев. «Өмір сүрейік алмасып» өлеңі

Ә. Қалдыбаев «Мен апамның баласымын»

Қ. Қайсенов«Жау тылындағы бала»

М. Жұмабаев «Сағындым»

Ғ. Мүсірепов «Тастың әңгімесі»

«Қобыланды батыр» жыры»

М. Жұмабаев. «Сүйемін» өлеңі

Қ. Мырзалиев. «Қазақтарды шетелдік қонақтарға таныстыру» өлеңі

М. Жұмабаев. «Түркістан» өлеңі

М.Әуезов «Жетім» әңгімесі

Д. Исабеков.  «Тағдырдың кейбір кездері»

«Күншығыс аңыздары». Жапон аңыздары. Түпнұсқадан аударған Ш. Жылқыбаева

С. Мұқанов. «Балуан Шолақ»

М. Мақатев. «Аманат»

С. Мұратбеков.  «Жабайы алма»

Лиро-эпостық жырлар. «Қозы Көрпеш-Баян сұлу» жырынан үзінді

Орхон ескерткіштері. «Күлтегін»

Ғ. Мүсірепов. «Өлімді жеңген ана» әңгімесі

С. Сейфуллин. «Аққудың айырылуы» поэмасы (үзінді)

А. Құнанбайұлы. «Ескендір» поэмасы

М. Әуезов. «Абай жолы» толық оқып шығу

Ғ. Мүсірепов. «Боранды түнде»

Т. Әлімқұлов. «Қараой»

М. Жұмабаев. «Батыр Баян»

М. Өтемісұлы. «Баймағанбет сұлтанға айтқаны»

Ы. Алтынсарин. «Қыпшақ Сейітқұл» әңгімесі

Ғ.Мүсірепов. «Қазақ солдаты»

М. Көпейұлы. «Сарыарқаның кімдікі екендігі» (үзінді)

М. Құнанбаев. «Меғдат-Қасым» поэмасы

М. Мағауин. «Бір атаның балалары»

Айтыс. «Біржан мен Сара» айтысы»

Ш. Уәлиханов. «Ыстықкөл күнделігі»

Б. Майлин. «Шұғаның белгісі»

А. Құнанбаев  «Қарасөздер»

Б.Момышұлы. «Олар менің есімде»
Факультативный курс «Абаеведение»

«Абайтану» курсы ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген оқу бағдарламасы арқылы оқыту жүзеге асырылады.

Курстың білім мазмұны ұлы ақын шығармаларын терең де, жан-жақты таныту арқылы елжанды, халқымыздың әдебиетін, өнерін, салт-дәстүрін, мәдениетін, тілін ұлттық құндылық ретінде бағалайтын, эстетикалық талғамы жоғары, білім, білік, дағдылармен қаруланған, түйген ойларын іс жүзінде өз кәдесіне жарата білетін, ұлттық сана-сезімі қалыптасқан, өркениетті қоғамда өмір сүруге лайықты, терең ойлайтын дара тұлға қалыптастыруға бағытталған.

Курсты қазақ тілі мен әдебиеті немесе біліктілікті арттыру және қайта даярлау бойынша арнайы курстардан өткен пән мұғалімдері жүргізеді. Мұғалімдерге көмек ретінде «Абайтану» курсы бағдарламасының мазмұнын жобалау мен өткізу бойынша әдістемелік құралдар әзірленіп, Академия сайтына (www.nao.kz) орналастырылды.

Жалпы білім беретін мектептердің 9-сыныбына арналған «Абайтану» курсын ҚР БҒМ 2012 жылғы 8 қарашадағы №500 бұйрығымен бекітілген негізгі орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларының вариативтік компоненті есебінен жүргізуұсынылады.

Курс жүктемесінің көлемі:

9-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты құрайды.

Курс бойынша білім алушылардың оқу жетістігін ағымдық бағалау, сондай-ақ, емтихан жүргізілмейді.

Важность учебного предмета «Русский язык и литература» для школ с нерусским языком обучения определена приоритетным статусом русского языка как средства межнационального общения в Республике Казахстан и его значимостью в создании полиязычного пространства.

Изучение учебного предмета «Русский язык и литература» способствует развитию коммуникативных навыков в устной и письменной речи.

Учебный предмет «Русский язык и литература» способствует становлению мировоззрения учащегося, дает возможность пользоваться информацией различных сфер: социально-бытовой, социально-культурной, научно-технической, учебно-профессиональной; помогает ориентироваться в общемировом образовательном пространстве.

Овладение русским языком поможет учащимся адаптироваться к условиям современного мира, успешно регулировать речевое поведение в соответствии с коммуникативной ситуацией; научит пользоваться различными источниками информации и современными информационными технологиями для выражения и обоснования собственного мнения.

Целью учебной программы по учебному предмету «Русский язык и литература» является формирование коммуникативных навыков, основанных на владении системой разноуровневых языковых средств, соблюдении правили норм русского литературного языка, правил речевого этикета, употреблении языковых единиц в речевой деятельности, ориентированной на ситуацию общения, что способствует развитию функциональной грамотности учащихся. Учебная программа направлена на развитие всех видов речевой деятельности: слушания, говорения, чтения и письма.

Обновленное содержание обучения предполагает реализацию комплексного подхода в развитии языковой, речевой (в том числе этнокультурной), коммуникативной компетенции на основе функциональной грамотности и в общем направлении воспитания языковой личности; актуализацию самостоятельной работы учащихся по лингво-коммуникативному развитию и совершенствованию.

Вся методическая система обновленного содержания обучения русскому языку строится на основе учета теории обучения второму языку, при котором соблюдается главное условие – коммуникативная направленность презентации всего языкового материала. Так же, как и в 5,6,7 и 8 классах, в 9 классе изучаемый курс представлен как интегрированный курс русского языка и литературы. Программа предусматривает планирование такого урока, в котором сочетается материал по чтению и грамматике. Это определяет его структуру: каждое занятие должно содержать работу над текстовым материалом и работу над языковым материалом (орфографические, грамматические правила, определения, упражнения по развитию устной и письменной речи). Реализация основной цели обучения русскому языку как неродному – формирование навыков речевой деятельности – обеспечивается охватом таких сторон в изучении языка, как расширение словарного запаса, приобретение навыков самостоятельной передачи мыслей на русском языке.

Учебный материал должен подаваться с учетом ведущих принципов современной русской лингводидактики, среди которых имеется в виду рациональный отбор лексики; взаимосвязанное изучение лексики и грамматики, целесообразная дозировка теоретических сведений и практических заданий, направленных на активизацию всех видов речевой деятельности; ярко выраженная коммуникативная направленность языкового материала.

Межпредметные связи устанавливаются через дидактические тексты, обладающие информационной насыщенностью. Тексты и послетекстовые задания и упражнения должны быть направлены не просто на конструирование высказываний, но и должны предполагать совершение речевого поступка, проявление речевого поведения.

Методика подачи фактического материала должна отвечать требованиям научности, одновременного развития видов речемыслительной деятельности, наглядности и коммуникативности в обучении неродному языку. В этой связи текстовой материал должен презентовать не только историю, культуру, мировидение русского народа, но и, что отвечает языковой политике РК, особенности современного функционирования русского языка в Казахстане как неотъемлемой части общего социокультурного пространства.

Содержание учебного материала рекомендуется представлять в трех основных видах: текстовой материал, содержащий достаточное количество изучаемых грамматических форм и лексических единиц, теоретический материал – определения и орфографические правила и практический – лексико-грамматические упражнения.

К примеру, упражнения в 6 классе к теме «Паронимы».

Задания:

1. Ознакомьтесь с нормой употребления глаголов выходить и сходить.

2. Составьте вопросительные предложения с данными паронимами. Употребление глаголов выходить и сходить регламентируется грамматическими правилами. В предложении с предлогом из употребляется глагол выходить (выйти), а в предложении с предлогом с – глагол сходить (сойти). Поэтому из вагона, из автобуса, из троллейбуса, из трамвая выходят, а с поезда, с теплохода, с корабля сходят.

3. Ответьте на вопросы, используя паронимы. Какой пароним надо употребить, когда речь идет:

1) о необразованном человеке;

2) о грубом и невежливом человеке;

3) о человеке, занимающемся дипломатической деятельностью;

4) о лице, награжденном дипломом какого-либо конкурса.

Слова-помощники: невежа // невежда, дипломат // дипломант.

Рекомендуется использовать такие учебные тексты и практические упражнения, которые реализуют выполнение индивидуальной работы, работы в паре и группах.

Необходимо строить обучение русскому языку на основе практических методов и приёмов. Языковые упражнения должны быть представлены в минимальном объеме, должны преобладать речевые (коммуникативные) упражнения, построенные на основе текстов.

Рекомендуются следующие педагогические подходы в обучении русскому языку как второму:

1. Использование заданий с учетом индивидуальных возможностей ученика и изучение их ошибок не для классификации, а с целью организации работы по их устранению.

2. Создание атмосферы доверия между учителем и учащимися, а также среди самих учащихся.

3. Дифференциация заданий согласно индивидуальным способностям учащихся.

4. Создание условий для работы в группах (каждый учащийся может исполнять различную роль при работе в группе, например, роль лидера, «следовать за лидером» и др.).

5. Предоставление пространства для самостоятельного решения, выбора, обсуждения и выражения собственных мыслей.

6. Использование заданий, связанных с реальной жизнью, где учитель только направляет, а обучающиеся добывают знания самостоятельно.

7. Использование различных целей обучения развивает критическое мышление, учит учащихся работать самостоятельно при постановке целей, исследовании проблем, поиске ответов, обсуждении проблем и выражении своего собственного мнения во время внимательного слушания мнений других учащихся.

8. Использование интерактивных методов обучения помогает учащимся развивать личную точку зрения и принимать во внимание мнения других.

9. Использование совместных методов обучения заключается в формировании у учащихся навыков, при выполнении командной работы, при обсуждении и сотрудничестве для достижения соглашения, принятии на себя ответственности за члена команды, в процессе самоуправления и управления.

В обучении русскому языку как второму рекомендуется исследовать методы активного чтения и письма, что в дальнейшем сформирует эффективные навыки говорения и аудирования.

Некоторые моменты, которые следует учитывать при использовании различных заданий:

- рекомендуется планировать множество различных заданий в рамках одного урока. На одном уроке необходимо включить четыре, пять или более различных заданий. Предусмотреть работу в коротких промежутках времени, например, 10 минут. Время, за которое обучающиеся могут сосредоточить свое внимание, часто довольно короткое;

- обращать внимание, что каждое задание следует за предыдущим, и постоянно напоминать учащимся о главных учебных целях. Повторяйте задание по-разному. Например, сделать задание в устной форме, а затем попросить класс сделать ту же самую задачу в письменной форме. Это помогает учащимся понять задачу, приводит к плавному переходу, укрепляет предыдущее обучение и позволяет учащимся практиковать более одного навыка;

- включать индивидуальные, парные, групповые задания в деятельность всего класса.

Устный опрос на уроках русского языка и литературы является одним из основных способов учета знаний учащихся. Развернутый ответ учащегося должен представлять собой связное, логически последовательное сообщение на заданную тему, показывать его умения применять определение, правила в конкретных случаях.

При оценке ответов учащегося необходимо руководствоваться следующими критериями:

- полнота и правильность ответа;

- степень осознанности, понимания изученного;

- языковое оформление ответа.

В течение учебного года на заседаниях методических объединений учителей русского языка и литературы (методическое объединение, школа молодого учителя, школа совершенствования педагогического мастерства, творческие группы и др.) рекомендуется рассмотреть актуальные вопросы теории и методики обучения русскому языку и литературе с учетом имеющегося эффективного педагогического опыта педагогов:

1. Актуальные проблемы преподавания русского языка и литературы в условиях обновления содержания образования.

2. Коммуникативная культура учителя и развитие речемыслительной деятельности учащихся.

3. Организация образовательного процесса на уроках русского языка и литературы в условиях обновленного содержания образования.

4. Формирование универсальных учебных действий на уроках русского языка и литературы в условиях реализации ГОСО.

5. Содержание уроков русского языка и литературы, как условие и средство развития познавательных интересов учащихся и их способностей в рамках обновленного содержания образования.

6. Эффективные приемы формирования и развития читательской грамотности учащихся в процессе обучения русскому языку и литературе, использование потенциала библиотек для развития читательской грамотности учащихся.

7. Совершенствование педагогического мастерства через участие в творческих конкурсах и работе методических объединений.

8. Актуальные вопросы научно-исследовательской работы в области литературы в школе. 

Объем учебной нагрузки по учебному предмету «Русский язык и литература» составляет:

1. 
   в 5-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;
   
2. 
   в 6-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;
   
3. 
   в 7-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;
   
4. 
   в 8-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;
   
5. 
   в 9-м классе – 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году.
   

1. 
   Языковые ошибки учащихся следует отмечать и обращать их внимание на совершенные ошибки доступным для них способом, однако ошибки не могут повлиять на оценку, если ученик может доступно продемонстрировать свои знания. Главная задача ученика передать свое сообщение, грамматика при этом может страдать. Постепенно самовыражение становится более точным и корректным.
   
2. 
   Ученики, отвечая на вопросы, могут использовать и первый язык. Поскольку вначале ограниченный словарный запас и знание целевого языка могут стать препятствием при высказываниях и ответах, то на первой стадии обучения это (по крайней мере, частично) разрешается. При этом следует договориться, в какой момент все ученики перейдут на ответы на неродном (целевом) языке и, начиная с того момента, применение первого языка становится скорее исключением.
   
3. 
   Как правило, в устной речи учитель исправляет возникшую ошибку с помощью перефразирования, повторения правильной формы от ученика не требуется, потому что это может прервать выражаемую мысль, а также ученик может потерять уверенность в выражении мыслей на неродном языке.
   
4. 
   Если одна и та же ошибка повторяется вновь, в конце объяснения соответствующей темы учитель приводит примеры правильных форм и при необходимости делает ударение на грамматике. Помимо этого, либо педагог, либо класс в целом, в виде совместной деятельности, могут привести некоторые соответствующие теме примеры выражений, имеющие то же самое лингвистическое содержание.
   
5. 
   При проверке письменных работ языковые ошибки также не учитываются (если выраженная мысль или текст понятны), но педагог указывает это в своих комментариях.
   
6. 
   На встрече учителя-предметника с учителем языка передается проблемный языковой материал, чтобы учитель языка мог повторить тему на следующем уроке.
   

Целью оценивания является определение степени усвоения обучающимися объема учебной программы по предмету «Русский язык и литература» (с нерусским языком обучения) в соответствии с государственным общеобязательным стандартом основного среднего образования (далее – ГОСО).

Итоговая аттестация обучающихся является частью системы критериального оценивания, которая также включает формативное и суммативное оценивание.

Экзамены проводятся согласно Типовым правилам проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего, общего среднего образования, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан «Об утверждении Типовых правил проведения текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся для организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего образования» от 18 марта 2008 года № 125.

Суммативное оценивание по предмету предполагает проведение суммативного оценивания за раздел (СОР) и за четверть (СОЧ). Ниже представлено количество процедур суммативного оценивания за раздел/сквозную тему (таблица 44).

Примечание: По языковым предметам в суммативном оценивании за раздел объединяются два вида речевой деятельности (например, аудирование и говорение, чтение и письмо).