Методические

жүктеу 1,31 Mb.

бет	1/2
Дата	14.05.2018
өлшемі	1,31 Mb.
	#12762
түрі	Диплом

1 2

етодические Форма

указания Ф СО ПГУ 7.18.2/05

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындығы Павлодар мемлекттік университеті

Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс кафедрасы

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

дипломдық жобалау бойынша

келесі мамандық

студенттер ушін 050729 – «Құрылыс»

Павлодар

1 Жалпы жағдайлар
Біздің елімізде күрделі құрылыс қарқындап өсуіне ерекше талаптарды көрсету үшін осы салада деңгейі ол сапалы жоғары мамандалған мамандарды дайындайды.

Келешектегі инженер-құрылысшылардың дайындық деңгейі көбінесе оқу процесін дұрыс ұйымдастыруының байланысты және дипломдық жобадан.

Дипломдық жобалау, жоғары мектеп оқу процесінің аяқталған кезеңде студенттердің дағды қажетін кешенді инженерлі есептерді шығаруға, құрылыс өнеркәсіптік және азаматтық ғимараттарға байланысты eceптерді шығару керек.

Дипломдық жоба npoцecі кезінде, студент оқытушының жeтeкшiлiгiмeн керекті дағдыларды, нақты есептерді шешуге білімін тәжірибеде қолданылады.

Қaзіргі әдістемелік нұсқау студентке көмегіне істелінген, Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс кафедрасында. Нұсқау анықтайды құрамы мен мазмұнын дипломдық жобада, сонымен бipre талаптарды орнатады оны дайындалуға.

Дипломдық жоба бекітілген ғимарат бойынша орындалады, жобаның талабымен сәйкес келеді және егер жобаның бөлімдері толық орындалса онда ол қорғауға ұсынылады.

Студентке дипломдық жобаны қорғаған кезде, қажетті теориялық және тәжірибелік білім деңгейін көрсету керек, студенттің болашақ жұмыс қызметіне дайындығын көрсету үппн.

Дипломдық жобаны жақсы қорғаған кезде мемлекеттік емтихандық комисия (МЕК) ең басты студентке инженер - құрылысшы мамандығын иеленеді
1.1 Дипломдық жобаның тақырыбы
Дипломдық жоба тақырыбын өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс кафедрасы анықтайды және оның ішінде күрделі объектілерді өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс жобалары тиісті қосылады, сонымен бipre әдейі инженерлік ғимараттар. Тақырыбын тізімі әр жыл сайын өзгеріледі және жаңамен толықтырылады.

Дипломдық жобаның тақырыптары қабылдайды: ipi өндірістік үймереттер мен ғимараттар, құрамына кipeтін өнеркесіптік кешендер, өрнекті қоғамдық және тұрғын үйлер, анық жобалар, ғылыми және технологиялық жетістіктер қолдануы мүмкін.

Ірі комплекстік тақырыптарды студенттер тобымен зерттейді, сонымен құрамы мен мазмұны әр жобада қазіргі нұсқауға сай болу керек.

Құрылыс құралымының дамуы басты бағытта студент ізденістерді жаңа прогрестік шешімдерге өз ынтасын тиісті көрсету керек.

Осы мақсаттарға қолдану мүмкін зерттеулік нәтижелер, С.Торайғыров атындағы ПМУ студенттік ғылыми қауымда өткізілген курстық жұмыстар және рефераттар белгіленген тақырып бойынша ерте орындалған, өндірісте бірінші игерілген жеке жоба шешім материалдары.

1.2 Дипломдық жобаға тапсырма және бастапқы берілгені
Барлық дипломдық жұмысты басқару жетекшімен белгіленеді, құрылыс құралымның кафедрасынан белгіленген. Сонымен бірге жобаның әр бөлімдеріне қажетті кафедра мұғалімдері кеңес береді.

Дипломның жоба жетекшісі студентке белгіленген үлгі қағазда тапсырма беріледі, соның ішінде сақталады жобалауға бастапқы мәліметтер, сонымен қоса сұрақтар және есептік графикалық бөлім.

Басқа жоба бөлімдерге студент кеңесшіден жоба процесінде тапсырма алады.

Бастапқы дипломдық жұмысқа мәліметтер болуы мүмкін: типтік және жеке жобалар, зерттелінген проекті тапсырмалар, куәлік объектісі, негізгі жобадан шығару, үймереттермен ғимарат кескіні, алаңындағы гидрогеологиялық шарттар.

Бастапқы құрамындағы материалдардың саны мен сапасы, студентті дипломдық практикаға кафедра бағыттаған кезде анықталады.

Жетекші тапсырма берген кезде дипломдық жобаның тақырып құрамын ескеру керек, студенттің теориялық және практикалық дайындық дәрежесі және т.б. жағдайлар.

1.3 Жоба құрамы
Дипломдық жоба кешенді мінезде және келесі мамандық 050729 – «Өнеркәсіптік, азаматтық құрылыс және қала шаруашылығы» бағдарламаға қатысты бысты бөліктері бар.
1-ші кесте. Жобаның бөлімдері бойынша көлемдер

№	Жобаның бөлімдерінің атауы	Жоба бөлімінің көлемі
№	Жобаның бөлімдерінің атауы	Түсініктеме хат (беттер)	Материал графигі (парақ)
1 2 3 4 5 6 7	Кіріспе Сәулет-құрылыс бөлім Нұсқаулық жобалау Есептік-құрылымдық бөлім Ұйымдастыру-технологиялық бөлім Экономикалық бөлім Еңбекті қорғау	2-3 15-20 10-15 25-30 35-40 10-15 12	- 3,4 1 3 4 - -
	Барлығы	109-135	11-12

Әрбір жоба бөлімінің салмағын дипломдық жобаның жетекшісі анықтайды.
2 Дипломдық жобаның мазмұны
Дипломдық жоба бірнеше тараудан тұрады.
2.1 Кіріспе

Барлық бөлімдерде құрылып жатқан объектін міндеті берілген, оның шаруашылық белгіленуі. Мұнда құрылыс объектісінің технико-экономикалық тиімдісін көрсету керек.

2.2 Сәулет-құрылыс бөлім

Дипломдық жобада сәулет және құрылыс бөліміндегі құрамы:

- негізгі жоспарды шешуі

- көлемді жоспарлау және құрылымды шешуі

- сәулет және шеберлік шешуі

- санитарлық техникалық және үймереттің инженерлік жабдықтары және ғимараттың

Сәулет және құрылыс бөлімі техникалық жобаға келтірілуі керек, екі бөлімнен тұру керек: есептік-түсініктеме хат және сәулет және құрылыс сызбалары.
2.2.1 Есептік-түсініктеме хат
Есептік түсініктеме хат сәулет және құрылыс бөлімінде болады:
1. Барлық мәліметтер құрылыс орны туралы

а) Учаскінің орналасуы, жер рельефі, құрылыс алаңшасының геологиялық және гидрогеологиялық шарттары;

б) Ауалық есептік температурасы, желдің бағыты, судың және қуаттың қоры;

в) Құрылыс жер базасының мінездемесі.

2. Бас жоспар

а) Әлем жарығына қатысты жобаланған үйдің бағытын, жел бағытын ескеру;

б) құрылыстың теория функционалды-технологиялық процесін қысқаша жазу (бөлек тұрған үймереттің және ғимараттың функционалды байланысы, жүктік және адам тасқынын бағытталуы);

г) Қоршаған ортаның қорғау саласы;

д) Бас жоспары бойынша технико-экономикалық көрсеткіші.
3. Көлемді жоспарлы шешім

а) Функционалды-техникалық процесін қысқаша сипаттау, жобаланған үймеретте, қабылданған үймерет түрін дәлелдеу, аралықтың санымен шамасы;

б) Қабат бойынша бөлмелердің орналасуы, қызмет көрсету және жұмыс бөлмелерінің орналасуы;

в) Тұрмыс бөлмесін есептеу, табиғи жарық түсу (жобаның жетекшісінің кеңесі бойынша)

г) Технико-экономикалық, көлемді-жоспарлау көрсеткіші шешімі.
4. Құрылыстың шешімі

а) Үймереттің және ғимараттың құрылымдық сұлбасын сипаттау және дәлелдеу, сонымен қоса құрылымның негізгі элементтері (іргетас, ұстын, жабын элементтері, кабырға коршаған кран асты бағана, терезе және есікті толтыру);

б) Қоршаған құрылымның жылутехникалық есебі (кеңесшінің айтуы бойынша).
5. Сәулет және шеберлік шешімі

а) Үймереттің сыртқы қасбетін жасау;

б) Ішкі интерьерінің бөлімі.
6. Санитарлы-техникалық және инженерлік жабдықтар

а) Қабылданған жылыту жүйесін, ауа алмастыруын, сумен қамтамасыз етуін, канализациясын, өрт өшіруін, келу және шығу каналдардын орналасуын, ауа алмастыру камераларын. -жарық түсу және электірлендірудің қысқаша сипаттамасы.
2.2.2 Сәулет және кұрылыс сызбасы
Дипломдык жобаға келесі сәулет және күрылыс сызбалары кіреді:

а) бас жоспар (масштаб 1:1000; 1:2000) бас қасбет (масштаб 1:100; 1:200) - 1 парақ;

б) қайталанбайтын қабаттың жоспары (масштаб 1:200; 1:400; қосымша 1:100) - 1 парақ;

в) кескін (масштаб 1:100; 1:200); жұмыс сызбасының түйіндері және бөлшек (масштаб 1:10; 1:20) - 1 парақ.

Сәулет және құрылыс бөлімінің сызбасының ішінде бас жоспар сұлбасында барлық үймереттер мен ғимараттардың орналасуы, жобаның объектіге қатысы бар, қабылданған шешімдер көлік коммуникациясы, элементтердің жасылдануы және жайлы етуі.

Жобаланған ғимараттың үзілуі, тратуарлардың өлшемі, жолдардың, алаңшалардың өлшемдері кұрылыс және жылыту техникалық нормаға сай белгіленеді.

Вертикалды жоспарлау алаңша, ғиммараттың қара және кызыл белгісі түрінде орындалады және бірінші қабат еденін таза белгісі. Сол мақсатта қолданады типографиялық материал түсірілімдер немесе шартты жүзулер, 0,5 - 1,0 м орналастыру.

Бас жоспар сұлбасында роза желі болады, үймереттің сұлбасы мен кескінін таңдаймыз, қабылданған жобада көлемді жоспарлау және құрылымдық шешімді толық көрсету.

Жоспарда көрсетіледі ең кіші бөлме оның ауданы, технологиялық, көлік және санитар-технологиялық жабдықтардың орналасуын.

Сұлбада үймереттің барлык өлшемдері болу керек, бөлетін тор өсі, қабырғасы және сырткы, ішкі қабырғалардың ойығы, қабырға қалындығы, арақабырғалар, ұстындар және жауырынды кабырғалар.

Көп қабатты үйлерде болады бірінші және типтік қабаттың сұлбасын, істеуге сонымен қоса сұлбаның бөлек үзіндісін, басты белмелердің функциясын көрсету. Үйдің бойлық және көлденең кескіні құрылымдық элементі байлауға орындалады. Кескін сүлбада бөлменің биіктігі көрсетіледі, бөлінетін оске құрылымдардың габариты байланады, қабаттардың таза еденнін белгісі, баспалдақ алаңшасы, ойықтын үсті мен асты. Егер көтеру көлігінін жабдықтары бар болса: кран асты жолы және көпірлік кранның аралығын көрсетеді. Аражабын құрылымын және жабын, төбені «шығыңқы» түрде, құрылымды қоршауға кабаттың қалыңдығымен қабат атауларымен қажет ететін, орындалады сол бетте, қайда апаруға көрсетілу жасалады.

Үймереттің қасбеті басты остерде сызылады. Үйдің кабырға кескіні касбетте көрсетіледі, есік блоктары, өрттік баспалдақтарын бөліктеуі және т. б.
2.3 Нұсқаулық жобалау
Дипломдық жобаның бөлімдерінің ең негізгісі - нұсқалық жобалау. Нұсқаны таңдағанда нақты жауабымен негізгі нұсқалық салыстырмада, көлемдік жоспарлы және құрылмалық шешімдер нәтижесінде, алғашкы нұсқа ұтымды жоба болып табылады.

Нұсканы таңдағанда алдымен тиімді нәтижелі шешімдерге жүгіну керек.

Құрылыста отандық және шетелдік тәжірбиелерге сүйене отырып, нұскалық жобаның, құрылмалық шешімдердің нәтижесінде болашақ жобаның шығын есебін, материал жұмсалу және еңбек шығынын ескеру керек.
2.3.1 Құралымдардың нұсқаларын құрастыру және таңдау
Болашақ нұсқаның негізгі, өндеу және тандау көлемдік жоспарлы және кұрылмалық шешімдер болып табылады.

Алғашқы нұсқа жобалау нәтижесінде құрылыста және ғимараттарда көлемді - жоспарлы және құрылмалық шешімдер болып табылады.

Дипломды жобаны талдау кезінде негізгі үш нұсқаға сүйену керек, келтірілген есеп, сипаттама мен технико – экономикалық көрсеткіштердің бағыттары.

Құрылма есеп әдістері бойынша, алдын өлшем; кесік және материалдық құрылыс шығындары болады.

Негізгі нұсқа құрылыс жоспарлау ерекшеліктері больш келеді.

а) Нағыз жылжымалы индустриянын жасалуы;

б) Құрылысты тиімді және экономикалық пайдалану;

в) Құрылыс өлшемдерін үндестіру және түрлеу немесе бір типке келтіру.

Құрылманы таңдар алдында алдымен барлық түрлердің шығындарының қыскаруын ескеріп, зауыттардың дайындығын жоғарғы сатыға жеткізе отырып, даярлау жоспары сияқты, сондай-ақ орнату процессінің өнімін технологиялық түрде қамтамасыз ету.

Жобалау процессінде құрылманың параметрлік үндестірілуі (күшін, өлшемін, есептеу қасиетін және т.б.) мен оның түрлеуін жоғарғы күйде типтік өлшемдер санын қысқарту мақсатымен жүргізіледі.

Өңдеудің алғашқы нұсқасы бойынша негізгі алып тұрған құрылманың нұсқалары келесі технико-экономикалық көрсеткіштерге бөлінеді.

а) Бетон мен болаттың өлшем бірлігінің шығыны;

б) Құрылма жасау бойынша еңбек шығыны;

в) Құрастыру бойынша құрылманың құрылыс еңбегінің шы-ғыны;

г) Келтірілген болашақ жобаның шығын есебінің құны.

«Технико-экономикалық көрсеткіштерден алынған жобалаудың алғашқы нұсқасының нәтижесі болмағандықтан, ол ірі көрсеткіштерден анықталады» - деп экономика кафедрасы ұсынады.

Нақты талдаудан кейін көрсеткіштердің құрылым мақсатына сай қабылданған өңдеу нұсқалары шығарылады. Сынның негізгі тандау нұскасы төменгі сатыдағы келтірілген шығындар болады. Егер келтірілген шығындар салыстырмалы нұсқадан сәл ғана айырылса, онда таңдар алдында нұсқалардың басқа технико - экономикалық көрсеткіштерді ескеру қажет. Өңделген нұсқалардың құрылмасы біріңғай және салыстырмалы болу екендігін есімізде сақтау керекпіз.

Арзан құрылманың қолдануы технологиялық және функ-ционалдық процесске ғана емес, сонымен қатар санитарлық нормадағы процесске зиян келтірмеу үшін өткізілмейді.
2.3.2 Нұсқаулық жобалаудың есептік-түсініктеме хаты
Түсіндірме қағазда қайта өңдеу жұмыстарының нұсқалық көлемді - жоспарлық шешімдері алынған. Жақындаған типсіз есептерден алынған құрылмасын орындап, негізгі құрылыс материалының кесте шығының санау және бір нәтижеге жеткізу.

Құрылма шешімінің тиімділігін анықтап, қарастырылған нұскалардан келтірілген шығындардың салыстырмалы талдау жасау керек. Технико-экономикалық анализдерінің нәтижесінде, мақсатқа карай қабылданған келесі нұсқалық өңдеу.
2.3.3 Нұсқаулық шешімдердің сызбалары
Технико-экономикалық көрсеткіштерінің нәтижелерінде нұскалық құрылма шешімдері арқылы жеке сызбаға берілмейді. Сондықтан жоспарлар мен көлденең қималар масштаб түрінде 1: 200 - 1:400 болып беріледі. Сызбада тек қана негізгі өлшемдер көрсетіледі, қарастырылатын нұсқалар.

Үлгі жоспарлар мен көлденең қималары павильонның объектісінде бүкіл ғимаратқа және бір типтік ұяшық пен секцияға ұзындықпен беріледі.

Ғимараттың негізгі құрылымының шешімдері нақты көрсеткіш болып сызбада көрсетілу керек.

Әртүрлі нұскаларда біркелкі жоспарлар болғанда, бір ғана жоспар рұқсат етеді. Басқарушының негізгі нұсқалық құрылма шешімдердің нәтижесінде қабылданған өңдеуді бекіткен кезде сызбада басқа да әдістер колданады.
2.4 Есептік-кұрылымдық бөлім
Диплом жобасын есептік құрылымды бөлігі есептік түсініктеме хаттан тұрады, жобаның графикалық жасалған және өңделгені.

Құрылымның түрін өндеуге, нұсқанын салыстыруымен анықталады, орындалған эскизді жоба. Онда есептеуі әр түрлі құрылымда болуы мүмкін: құрама және құйылымды темірбетон, тасты, металды, ағаш және т. б.

Есептік құрылымды өңдеуге қызықты құрылымдарды қабылдау керек, индустриалдық талаптарға жауапты, экономикалық, казіргі сәулет түрлері бар болу. Мүндай құрылымдар болуы мүмкін: темірбетон және болатты көпаралық және көпқабатты рамалар, үлкен аралықты жабындар жұқа қабықшадан, куполдар, ілмелі құрылымдар, үлкен аралықты эстакадалар, көп қабатты қаңқкалы ғимараттар қатаңдық диафрагмассымен, ағаш құрылымдар, ірі ғимараттардың іргетастары, күшті қоймалар, аражабын элементтері және үлкен аралықты жабындар, мұнара құрылымдар, түтін құбыры, резервуарлар, жер асты коммуникациялық тоннельдер, шатырлы жабындар және т.б.
2.4.1 Үймереттер мен ғимараттардың құрылысын жобалау
Дипломдық жобадағы ең басты бөлімі құрылымды жобалау болады, оның күрамына кіреді:

1. Құрылымдағы күшті анықтау және элементтің ең тиімсіз
келіспеуінің жүктемесі әсер етуі.

2. Материалдардың физика-механикалық қасиеті бойынша әсер ететін күш қимасын таңдау.

3. Құрылымдық шешімі.

А Құралымның статикалык есебі

Құралымның элементінің күштеуін анықтау үшін керек:

а) жүктемені жинақтау және ішкі әсерлерді табу (температура, тіректің шөгуін, агрессиялық орта және т.б.).

б) есептік сұлбаны құрастыру

в) барлық құрылымдарға құрылыс механикасы бойынша барлық жүктеулерге есептеу.

Тұрақты және уақытша жүктеменің классификациясы, күштің кемуі және мінездемесі қазіргі әсер ететін СНиП «Нагрузки и воздействия» бойынша жүмыс істейді. Жүктемені кесте түрінде жинау. Инженерлік бөлімінің жүктемені жинау ең басты бөлімі болып келеді, себебі есептің соңында құрылымның жұмыс беріктігін анықтайды.

Жобаланған құралымды ең жағдайсыз әсер ететін тұрақты және уақытша жүктемеге есептеу (басты және ерекше үйлесуі). Үймереттің және ғимараттың жобалаған кезде нақты құрылымдық сұлбаны қабылдау керек, керекті беріктікті қамтамасыз ету, қаттылығын, барлық орнықтылығын, үймерет пен ғимараттың кеңістік өзгермеуі. Құрылымдық сұлбада орналастыру кажет:

а) құралымның бөлек түрі (жазық, кеңістікті, күймалы, торлы);

б) құралымның қима қалпымен басты өлшемдері және олардың элементтері;

в) түйіндердің қабылданған есептік сұлбадан түйіндесуі.
Таңдалған құралымнан есептік сұлба қабылданады, есептік және құралымдық сұлба барлық жағдайларда тиімді болу керек. Есептік сүлбада орналасу керек:

а) есептік аралық;

б) элементтердің барлық ұзындығы және бөлек учаскілердің әр түрлі инерциялық моменттері және қима ауданы;

в) элементтердің бір - бірімен түйіннің түйіндесуін есептік түрін қабылдаймыз, олардың ығысуынан бекітілу жүйесі (толық және серпімді қысылуы, топсалы).

Құрылымдық сұлбаны есептегенде, құрылыс механика тәсілімен есептеледі. Жұмыс көлемін қысқарту үшін статикалық есепте қиын жүйеде тиімді қысқа есептің сүлбаларды еңгізуге болады, есепті жақындатылған тәсілмен, монограммалармен колдануға болады.

Б. Элементтердің қимасын таңдау және құралымды шешімнің принципі

Қиманы таңдау және элементтердің құрылымдық есебін құрылыс құралымын келтіреді рационалды қалыпқа және қима өлшемдері, қима бойынша материалдарды болу және оларды физика - механикалық қасиеттерін ескеріп және күштелі – деформацияланған қалыпта және талаптардың орындалуы, құрылымдық элементтің мықтылыққа және орнықтылыққа кепілдік беруі, күштеуге және әсер етуі есептеп ескерілмеуі.

Құралымды есептеуге күштің әсер етуі қатал түрде СНиП талабымен өңделеді және әсер ететін нұсқаулар 2 топты шекті түрін:

1 көтеруші қабілеті бойынша;

2 жарамды пайдалану қалапы.

Құрылымдық есебі ескеріліп таңдалады:

құралымды шартты пайдалану;
құрама құралымдарды пайдалану;

5 материалдарды шығынын экономдау, шығаруда жұмыс көлемін максималды төмендету.
Темірбетонды кұралымдар

Темірбетонды есептеу және бетон құралымдары, жобада көрсетілген, екі топты шекті түрін:

а) көтеруші қабілеті бойынша – құралымның беріктігін тексеріп, қажетті жағдайда құралымның қалып орнықтылығы
орындалады. Құралымға, жүктемелер көп қайталанатын қозғалмалы және жиі қайталанатын белгілі орьінда әсер етеді;

б) деформациялық-құрылымның орын ауыстыруы болса, онда
пайдалану шамасы шектеулі болады;

в) жарылудың қалыптасуы немесе ашылуы, сонда олардың
ашылуы мөлшермен жіберілмейді, немесе шектеледі.

Құралымды барлық шығару стадиясында есептеу керек, монтаж және пайдалану, шекті жағдайда қауыпті болуы мүмкін.

Құралымның қай түріне тәуелді және белгіленуі, сол немесе басқа есептік шектеулі жағдай жіберілуі мүмкін емес оны ескеру керек. Сондықтан кейбір құралымдарды мөлшер бойынша екінші топ шекті жағдайды есептемеуге болады, онда бірінші шекті жағдайға барлық құралымдарды есептеу керек (көтеруші кабілеті бойынша).

Күштеуді статикалық анықталмаған темірбетонды құралымды, қатты емес деформацияны ескере отырып анықтау керек, сонымен бірге температуралық және дымқыл әсер етуі, шөгуіне және жылжуына әсер етеді. Темірбетонды құралым элементтерін беріктік бойынша, оны нормальды шамалы және енкеңтілген, күштеуге есептеу, осы қимада пайда болады есептік жүктемеде және оның әсер етуінен.

Темірбетон құралымды есептеген кезде ең оптималды қима элементі шектеулі жағдайына есептік шартына қанағат болуы керек, қиманы, таңдаған кезде және элементтерді құрғанда, қалыпты рационалды-таңдау және қима өлшемдерін, бетон аркасын анықтау, арматураның қажеттілігі және оның орналасқан сұлбасы, келесі факторларды ескеру керек:

а) құралым қай материалдан жасалынады және онын қасиеті;

б) ішкі-жүктемеден және әсер етуден күштеудің қалай орналастырылуы;

в) құралымды материалдарды қолдануға болады, ауыр және жеңіл жоғары маркадағы бетондарды қолданғанда және тиімді жылытқыштар, жоғары беріктікті арматуралар үймереттің салмағын кішірейтуге болады, бағасын төмендету, үймереттің құрылу уақытын қысқарту және үзактылығын. Құрылымдаған кезде келесі сұрақтарды шешу керек:

а) максималды жіберуге болатын қабылданған қима өлшемін беріктік шартына тексеру;

б) бойлық, қөлденең және майысқан арматураның тиімді орналасуын қабылдау;

в) бетонның қорғаушы қабатының өлшемін орнату және арматура арасындағы қашықтықты анықтау;

г) арматуралық торды және жазық, кеңістікті қаңқалы жобалау;

д) шет жақты арматураландыру жай және алдын ала кернеуленген элементтерден, сонымен қоса түйісу және д-анкерленген кернеуленген және кернеуленбеген арматурамен;

е) құралымды орнатылатын, қосылатын бөлшектердің орналасуымен орнын анықтау;

ж) құралымды элементтердің түйісуін есептеу және беріктігіне назар аудару керек, мықтылығына және көпұзақтылығына.

Қабылданған құралымның есебі құралымның керекті сенімділік жүмысьн қамтамасыз ету, монтаждық және тасымалдау кезінде пайдалану.
Тасты және армотасты құралымдар

Тасты және армотасты құралымдарды есептегенде 2 топты шекті жағдайда қарастырады; көтеруші қабілеті бойынша, деформациялармен және жарылудың пайда болуы.

Қалаудың есеп орындалды бірқалыптығын ескеріп, элементтің жүмыс істеу шарты мен ықтимал жүктеме, құру процесінде шекті жағдай бастауын кепілді болу керек және бекітілген уақыт ішінде үймерет пен ғимарат пайдалануында. Көтеру қабілетін тексереміз тасты материалдардың жорғалау әсерінен және бойлық иілуін.

Осындай құралымдар, тіреуші қабырғалар, зауыттық құбырлар, орталық жүктелмеген іргетаста және т.б., керек жағдайда және төңкерілуге қарсы орнықтылыңқы және сырғанауына есептеледі.

Тасты құралымды деформацияға есептегенде нормативті жүктеме әсерін осы жағдайда:

– биік өзқөтеруші қабырғалар, қөлденең иілуге жұмыс істегенде, қашан қөтеруші қабырғалардың қабілеті горизонтальді жүктемені қабылдауға жеткілікті емес;

– қабырғалар, иілуге жұмыс істейтін немесе созылуға және әшкірлеу немесе сылағы бар, пайдаланғанда жарылуы жіберілмеу керек.

Статикалық анықталмаған жүйеде, көп болу күштеуін есептеу, жіктердің ашылуынан немесе пластикалық деформациялар.

Тасты және армотасты құралымдарды жобалағанда келесі қағидаларға қарау керек:

а) жеңіл материалдарды қолданып, құралымның максималды салмағын жеңілдету;

б) металл және тұтқұрғыш материалдардың шығын талабын экономдау;

в) атмосфералық және агресивті ортаға қарсы тұратын материалдар және бұйымдарды қарастыру керек;

г) индустриалды құралымдармен бұйымдарды қолдану (панельдер, ірі блоктар), үймерет пен ғимаратты құруға шығынын төмендету үшін.

Тасты құралымдарының беріктік жүмысын қамтамасыз ету, аса көңіл болу керек:

– үймереттін құрылымдық сұлбасын рационалды есептеу;

– құралымды қоршаған материал түрін таңдау;

– ерітіндінің минималды маркасын дұрыс таңдау және тұткырлығышты дайындауға.

Тасты үймереттін құрылымды өңдеуі:

а) қабырғалы қоршаудың аса экономикалық түрін таңдау және тиімді қалындығын анықтау;

б) үймерет элементінің арасындағы қаттысын есептеу (ішкі және сырткы қабырғалардың кернеулігін, ара жабынның анкерлеуі, арқалық), вертикалды және горизонтальді жүктеменің бірге жүмыс істеуін қамтамасыз етуі;

в) максималды жіберілетін жағдай көлденең арасын анықтау, керекті кеңістікті мықтылау қамтамасыз етуі;

г) үймеретті температурасын глонторға бөлу.

Қабылданған құралымдық шешім беріктікті, орнықтылықты және кеңістікті өзгермеуін барлық ғимаратта немесе үймереттін түгелінде қамтамасыз етуі.
Металл кұралымдары

Металл құралымдарын екі топ шекті жағдайда есептейді:

а) көтерушінін жоғалту қабілеті бойынша;

б) қалыпты пайдалану жарамсыздығы бойынша.

Бірінші шекті жағдайы бойынша есептегенде, құралымда пайда болатын ең үлкен кернеулілігі пайдалану процесінде, тасымалдауда және құрастыруда, материалдық есептік кедергісінен аспау керек. Әр бір жағдайда формуланың есептік құрылымы, түрі және элементтін көлденең қимасы бойынша кернеуді бөлуін анықтаймыз.

Құралымға қабылданатын көпретті, қозғалмалы - дірілдеуі немесе жүктеменің басқа түрі, шаршаулы бұзылуына жетіп соғатындылығына шыдамдылыққа есептеу керек.

Екінші топты шекті жағдайда жатады, қалыпты пайдалануды кедергілейтін немесе көптөзімділіктін төмеңдеуінің әсерінен пайда болатын, орналастырылуының жіберілмеуі (иілу, шөгуі, бұралу бұрышы, ауытқу және т.б.).

Құралымның серпімді сатысы бойынша есепті тексеру осындай жағдайда тексеріледі, егер мөлшерлі жүктемені құрғанда. Пайдалану режимі қабылданады бірінші шамасы шекті жіберілетін деформациясы мөлшерлі құжаттармен қабылданады. Болат құралымды жобадағанда көбінесе пісірілуінен тиімді материалдарын қолдануымен (майысқан және түйіскен профильді құралымды, алдын-ала кернеуленген жүйе құралым түрінде, жүйе, троспен немесе жұқа табаншамен пайда болған).

Жобаланған кезде аса қөніл бөлу керек:

–болат маркасының таңдауына;

–болат құралымдарының түйінді түйісуінің шешімі;

–байланысуын өңдеу, құрастыруда және пайдалану кезінде тұрақтылық пен кеңістікті өзгерілмеуі бүкіл ғимараттың және оның элементтері.

Металл құралымдарының құрылымдык процесінде:

а) жіберілетін элементтерге құралымды болу, қарастыру керек
құрылыс алаңында олардын үлкейтуіне;

б) құрылымның құрама элементтерін орналастыру бөлшектің ең кіші, сонымен және металдың толық жүмыс істеуімен;

в) элементтің қосылу түйінінің және түйіндесуін;

г) құрылыс элементінің монтаждық бекітілуі қарастыру керек (монтаждық үстелік). Құралымдау кезде шешім қабылдау керек жоғары концентрациялы кернеулер мүмкін, сонымен бірге және олар ылғалды жібірілмей тұруға мүмкін немесе ауа алмастыруға қиын. Құрылымның барлық бөлшектерін көтеруге және оны тазалауға болуға мүмкін болады.
Ағаш және пластмасс кұралымдары

Ағаш құралымды екі топты шектеу жағдайға есептейді: бірінші топ бойынша - көтеруші қабілеті; екінші топ бойынша - деформацияға.

Ағаш құралымдарының беріктігін және орнықтылығын есептік жүктеме арқылы тексереді. Деформацияны есептегенде нормативті жүктеме жүргізіледі материалдың серпімді жұмысы мен икемді түйісуінің қиманын босатылуының ескере отырып. Есептік шаманы тағайындағанда уакыттың әсер етуін, мықты емес және ағаштың деформациялық қасиетін ескере отыруы.

Есептейтін элементтердің кернеуленген деформацияланған жағдайда есептеуі анықталады, олардың құралымдық ерекшеліктеріменен. Жобада құрама элементтердің ағаш құрылымдарының толық есебін көрсету керек.

Осы мақсатта түйіндесуінің көтеруші қабілетін анықтау керек (кабыршақта, цилиндрлік түйісуде) немесе араласуына әсер ететін есептік күштеу жоғары болу керек.

Берілген пайдалану шартында, желімнің құрамы керекті беріктікті желім қамтамасыз ету керек.

Кернеу және деформация ағаш құралымында пайда болатын, ағаштың температуралық өзгеруінен, сонымен қоса құрғақтылық немесе ағаштың ісілуімен талшық бойынан ескерілмейді. Ағаш элементтерін құралымдаған кезде көлдеңен өлшемдерінің өзгеруін ескерту керек жоғары айтылған факторлардан.

Ағаш құралымдарын таңдаған кезде оның белгіленуінің және пайдалану шарты бойынша ескере отырып: бар материалдардың сортаменті, болатты мүмкін қолдануы, құралымдар жасау шарты, тасымалдау шарты және монтажы.

Ағаш құралымдар жобалағанда оны ең аз саны бойынша өлшемдік түрін монтаждық блоктар, материал мен болаттын экономды шығындары шартын ескере отыру керек.

Құралымдаған кезде:

а) үймереттін орнықтылық пен өзгермеуіне жүйе байланысын
орнатуы және керекті шамаларды жасау;

б) кесілмелі материалдардың қимасын әртүрлі сан өлшемдерін
қабылдау (қиманың өлшемін кесілмей сортаменті бар бойынша
қабылдау керек);

в) бірқалыпты бөлетін остік күштеуді бөлек элементтердің
арасында әкеліп соғады, шешім қабылдау керек (егер әдейі бірқалыпты жүктеме қарастырылса);

г) бір қимада созылған ағаш элементтердің түйісуін жасалады,
оларды жабу арқылы , ағаш салымдары цилиндрлік болат нагеліне, екі
көлденең қатарда орналасқан;

д) белбеулердің созылған түйінін, орналастырады түйіндердің
жанында, орнықтылықты жоғалтуға қарсы қыстырылған;

ж) тіреу элементімен бірге сығылған түйісуін жасайды (торец
торецте) жапсырмаларды орнатуымен;

з) ағаш құралымдар элементтердін түйінде орталықтандыру,
түйісуде және тіреулерде.

Барлық жағдайда ағаш құралымдар жобалаған кезде оларды қорғауға шараларды өткізу керек, шіруден, және әндіктерден, сонымен бірге коррозиядан, зиянды ортада.

жүктеу 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2