16-параграф. Арнайы түзеу оқу қызметі
107. Арнайы түзеу оқу қызметінің мазмұны үстел үстінде және тамақтану барысына байланысты дағдыларды қалыптастыру; киіну және киімді күту дағдыларын қалыптастыру; үй жағдайында және басқа жағдаяттарда мінез-құлықтарына байланысты дағдыларды қалыптастыру бойынша оқу қызметінде жүзеге асырылады.
108. Мақсаты - күрделі кемістігі бар балаларды өз-өзіне қызмет көрсету дағдысын дамыту, балаларды әлеуметтік және тұрмыстық ортаға қосу болып табылады.
109. Міндеттері:
1) үстел үстінде тамақтану мен мінез-құлыққа байланысты дағдыларды қалыптастыру;
2) киіну және киімге күтім жасау дағдысын қалыптастыру;
3) үй жағдайында және басқа жағдаяттағы мінез-құлыққа байланысты дағдыны қалыптастыру.
110. Дамуындағы күрделі бұзылыстарбаланың қоршаған орта туралы түсініктерін шектейді, олардың әлеуметтік және еңбек бейімділігін қиындатады. Сондықтан да осы саланы ендіру мерзімдері мен әдістемесі баланың өзіне-өзі қызмет ету, оның жеке еңбектену практикалық қажеттілігімен алдын ала анықтайды, өйткені мектепке бару барысында баланың өзбетінше еңбектену мүмкіндігіне даярлай отырып,бұл жұмыс жалғастырылады.
111. Оқытудың мазмұнына бірінші кезекте практикалық өмірге қажетті білімдер, біліктер мен дағдылар енеді.
112. Бірінші кезеңде әлеуметтік-тұрмыстық дағдыларды қалыптастыру дағдылары біріккен іс-әрекеттерде жүргізіледі. Бірлескен іс-әрекеттер арқасында бала педагогпен бірге бір жұмысты істеп жатқандығын жақсы сезіне бастайды:
1) педагог баланы қолынан ұстайды, оның кеудесінен, кейін өзінің кеудесінен қағып тұрып "Сен және мен, белгілі бір әрекеттерді бірге орындаймыз";
2) тәрбиеші сәйкес келетін қимылдарды баламен бірігіп, "Хандз әдісін" орындайды, мысалы: "Сен және мен бірге барабан соғамыз" немесе "Сен және мен бірге тамақтанамыз";
3) педагог баламен қатар немесе онымен бірге сәйкес келетін іс-әрекеттерді орындайды;
4) педагог сол сәтте тікелей модельдейтін бірлескен іс-әрекеттерге орай баланың кең қозғалыс-қимылдары пайда болады;
5) біріккен іс-әрекетінде белсенділікті көрсете отырып, педагог пен бала бірге жуынады, педагог баланың аузына стақанды тақауға немесе шұлығын киюге көмектеседі. Біргеліктегі іс-әрекеттер балаға сенімділік береді және кедергілерді азайтады;
6) көру қабілеті зақымдалған бала үшін киімдер қиын меңгерілетін заттар болып табылады және ол оның бірқатар кедергілерге тап болуына әкеп соғады. Сондықтан да біріккен іс-әрекеттер жақсы нәтижелер береді;
7) ағылшын әдебиетінде бұл әдіс "Хандз әдіс" атымен танымал болған, өйткені педагог өзінің қолын баланың қолының үстіне қойып, оны қимылдарын басқарады. Барлық уақыттағы тәрбиедегідей, мұнда да "балаға қаншалықты көмек қажет болса, сонша көмек беру" қағидасы негізге алынады;
8) педагогтың "баланың қолынан өзінің қолын алу" барысын ерекше атап өту. Бұл процесс аса абайлылықты қажет етеді, өйткені оның негізіне баланың өзінің педагогына деген сенімділігі жатады.
113. Екінші кезеңдебасты міндет имитациялық жаттығулар болып табылады:
1) мұндағы маңыздылық тек қана біріккен қимылдар емес "алдымен сен қозғаласың, содан кейін мен қозғаламын", "алдымен сен бір үзім же, содан кейін - мен" сұлбасымен орындалатын әрекеттерге ие болады. Мұнда алдыңғы жаттығулармен байланыстар өте көп болады, бірақ кейбір "ара қашықтық" сақталады;
2) нақты имитацияны бала белгілі бір іс-әрекетті бақылай алатын болғанда (бұл қалған көруінің немесе сезімінің көмегімен жүзеге асырылуы мүмкін) ғана қолдануға болады, оны тұтас меңгеріп болғаннан кейін осы іс-әрекетті қайталауына болады;
3) БЦСА бар балаларды оқыту барысында "Бобат-терапия" кеңінен қолданылуы мүмкін. "Бобат-терапия" баланың "түйінді нүктелеріне" (бас, дене, иықтық бел, бел) ықпал ете отырып, оның жағдайын және теңсалмағын, тепе-теңдігін сақтауға реакциясын дамытуды білдіреді. Осылайша автоматты түрде қалаған реакцияларының пайда болуын ынталандыруға және қалыпты емес қозғалыс стереотиптерін бақылауға мүмкіндік туады.
114. Оқытудың үшінші кезеңінің міндеті баланы рөлдермен алмасуға үйрету:
1) әңгімелесудің мәнді элементі саналатын "үзіліспен рөлдерді алмасуды" бастан кешіреді. Бір немесе бірнеше балаларға арналған әр түрлі заттарды пайдалану арқылы немесе заттарсыз көптеген жақсы, мәнді имитациялық жаттығуларды қолдану;
2) егер бала қуыршақпен жаттығу түрлерін орындайтын болса, онда ол белгілі бір уақытқа дейін осы шақтағы және орындағы нақты дүниеден белгілі бір дәрежеде қол үзеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
