Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы

-тарау. Мектепалды даярлық сыныбы (6-7 (8) жастағы балалар)

жүктеу 0,52 Mb.

бет	181/207
Дата	24.10.2022
өлшемі	0,52 Mb.
	#39822

1 ... 177 178 179 180 181 182 183 184 ... 207

Үлгілік оқу бағдарламасы

5-тарау. Мектепалды даярлық сыныбы (6-7 (8) жастағы балалар)
1-параграф. "Денсаулық" білім беру саласы

99. Мақсат қозғалысты ерікті тежеу қабілетін дамыту, бұлшық ет гипертонусын төмендету, қозғалыс координациясын жақсарту, буындардағы қозғалыс амплитудасын үлкейту, қозғалыс дағдылары мен біліктерін жақсарту болып табылады.

100. Міндеттер:

1) белгілі бір бұлшық ет топтарында компенсаторлы гипотрофияны қалыптастыру (әлсізденген, салданған функцияны өзіне алатын бұлшықет топтарын дамытуды күшейту);

2) тепе-теңдік және кеңістікте бағдарлануын; вестибулярлы және гравитацияға қарсы реакцияларды қалыптастыру;

3) ақаулы екіншілік қозғалыс стереотипін ескерту;

4) әр түрлі қозғалыстарда, ойындарда, тұрмыста қозғалыс тәжірибесіне байыту;

5) дененің, бастың және аяқ- қолдың дұрыс емес қалпы мен қозғалысын ескерту және түзету;

6) қозғалыс кезектілігінде кеңістікте бағдарлануын қалыптастыру;

7) негізгі қозғалыстарды жақсарту арқылы балалардың қозғалыс тәжірибесін байыту.

101. "Дене шынықтыру" сабағының мазмұны, бөлімшелерден құралған және күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұратын, оқыту бөлімдерімен ұйымдастырылған.

102. Әр бөлімшенің ішінде кезекпен ұйымдастырылған, оқыту мақсаттары педагогтарға өзінің жұмыстарын жоспарлауға және балалардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ оларды оқытудың келесі кезеңдерінде ақпараттандыруға мүмкіндік береді.

103. Оқу бағдарламасының мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

1) құрлықтағы емдік дене тәрбиесі. Жүру;

2) қозғала алу және сенімділік;

3) серіктестік және басқару;

4) шығармашылық және ойлау.

104. "Құрғақтағы емдік дене тәрбиесі. Жүру" бөлімі келесі бөлімшелерден құралады:

1) денсаулықты нығайту;

2) физикалық форманы жақсарту.

105. "Қозғала алу және сенімділік" бөлімі келесі бөлімшелерден құралады:

1) қозғалыстар;

2) физикалық қасиеттер.

106. "Серіктестік және басқару" бөлімі келесі бөлімшелерден құралады:

1) командада жұмыс;

2) емдік дене тәрбиесіндегі біліктер мен дағдылар.

107. "Шығармашылық және ойлау" бөлімі келесі бөлімшелерден құралады:

1) ойындағы шығармашылық қабілеттер.

108. "Құрғақтағы емдік дене тәрбиесі. Жүру" бөлімінің мазмұны келесіні қарастырады:

1) денсаулықты нығайту:

қолды көтеру дағдысын бекіту: білектер зорланбайды, жұдырықы жұмбайды, бас орташа сызықта; білектер бір- біріне келтірілмейді, бас артқа шалқаймайды. Гемипарез кезінде педагог әлсізденген қолмен жаттыығу орындауда көмектеседі;

тепе- теңдік және тұрақты қалып; кеуде мен аяқ бұрылу (жамбас қозғалмайды); тізелер бүгілмейді, бөксе келтірілмейді (қажет болса аяқтарды құмы бар қапшықтармен фиксациялау) дағдыларын қалыптастыру;

заттармен және оларсыз түзету жаттығуларын орындау білігін бекіту: көтеру, ажырату, бүгу, ию, бір уақытта және әр түрлі темпте кеуде және аяқпен қозғалыс орындаған кезде қолдарды айналдыру;

әр түрлі бастапқы қалыпта кеудені айналдыру;

қолды жан-жаққа жіберіп отырып тұру;

ішпен жатып, бір уақытта (кезекпен) аяқты көтеруімен, аяқты көтерумен, айқастырумен; қарыннан арқаға және керісінше айналу;

иілу; оңға-солға бұрылу, жан-жаққа, алға әр түрлі бастапқы қалыпта еңкею;

алға, артқа, жан- жаққа қолдың әр түрлі қалпымен қозғалыс жасау, орнында, бүйірлік адыммен;

аяқ ұшымен, өкшеде аттау;

2) физикалық форманы жақсарту:

әр түрлі дене бөлігіне, жеке бұлшық ет топтарына, буындарға, байланыстар және жағдайларға (бұлшық еттің босаңсуы, созылуы) түзету жабдығын, заттарды қолданумен физикалық жаттығу орындай алуын жақсарту;

шанада сырғанау:төбешікке шанамен міне алуын; түсіп жатқанда тежелуін; мұз жолда өзі сырғанай алуын жақсарту;

велосипед, самокатпен жүру, оңға және солға бұрылып, тік және шеңбер бойыша екі дөңгелекті велосипедте жүре алуын жақсарту;

суда жүзу: арқада бір жақтан екінші жаққа тербелу (енжар) жолымен бұлшық ет тонусын босаңсытуға жаттығу (2-3 минут), су бетінде ішпен жатып қол мен аяқтың айналдыру қозғалысы көмегімен гиперкинездерді өшіруге жаттығулар (2-3 минут) орындауын жақсарту, суда таяз орында отырып және жатып жаттығу орындау дағдысын, аяқпен қозғалыстарын (жоғарыжәнетөмен), су түбінде қолмен алға және артқа жүру (аяқтар көлденең созылған), отырып тұрып су ішіне иекке, көзге дейін кіру, суға бүкіл бетін кіргізу, суға үрлеу;

таза ауада физикалық жаттығуларды орындау;

ойынның дамуына әсер ететін, әр түрлі жабдықтармен және спорттық құралдарға толы қозғалыстық орта жасау;

көп нұсқалы ойындарға арналған орын ұйымдастыру;

құрдастарымен жарысты ұйымдастыру, олардың ережелеріне бағыну дағдыларын қалыптастыру.

1-кесте

Бөлімше	Оқыту мақсаттары
1.1 Денсаулықты нығайту	0.1.1.1 заттармен және затсыз түзету жаттығуларын орындау
1.2 Физикалық форманы жақсарту	0.1.2.1 меңгерілген дағдыларды жақсарту және жаттығуын жоғарылату үшін біртіндеп жүктемені өсірумен физикалық жаттығуларды орындау.

109. "Қозғала алу және сенімділік" бөлімінің мазмұны келесіні қарастырады:

1) қозғалыстар:

алдында үйренген қозғалыстарды қайталау, қозғалыс дағдыларын бекіту және жақсарту;

жүру: табан бірігуін қалыптастыру; омыртқаның бұлшық ет корсетін қатайту; дұрыс мүсінді қалыптастыру, қозғалыс координациясын жаттықтыру; кеңістікте бағдарлана алуы, денені артық зорлаудан, жасқанудан босату; табиғи қозғалыстардың оңтайлы дағдыларына тәрбиелеу, аяқ ұшымен, қарапайым адыммен, түрлі қол қалпымен; жартылай отырумен; отырып тұрумен; арқамен; жартылай отырып тұрумен; шектеуллі бетімен; белгілі бір қалыпта тоқтаумен , жабық көздерімен жүру дағдысын бекіту;

жүгіру: кеуде мен бас қалпын (иықтар сәл алда, бас омыртқамен бір сызық бойында), қол мен аяқ үйлесімділігін (қолды кеудеге жабыстырмау), кеңістіктікте бағдарлануын өзіндік бақылауын бекіту,қарапайым орын ауыстыру дағдыларын бекіту; кеуде мен аяқ- қол бұлшық еттерін қатайту; мүсінді, тыныс алу функциясын, қан айналымын жақсарту; психикалық және қозғалыс процесстерінің жан- жақты координациясы. Аяқ ұшымен; аяқты артқа бүгіп, тік аяқты алға лақтырып, тізені жоғары көтерумен, тар және кең адымдармен жүгіруды бекіту. Әр түрлі бастапқы қалыпта (ТҚАБ балалар үшін), бағанда біреуден, екеуден, түрлі бағытта, әр түрлі тапсырмаларды орындаумен, заттарды аттаумен; айналып тұрған скакалка астымен; 2-3 мин. дейін үздіксіз, орташа жылдамдықпен (2-4 рет жүрумен кезектестіріп) жүгіру; қайталамалы жүгіріс, жарыса жүгіру;

секіру:қозғалыс координациясын, тепе- теңдік сезімін дамыту; аяқтың байланыс- бұлшық ет аппаратын қатайту; табанның рессорлы функциясын жақсарту. Орында секіру, шеңбермен айналып; аяқ арасында зат қысып, алға жылжумен; қатты отырып тұрудан жоғарыға; орында және бала қолынан 25-30 см жоғары ілінген затқа жету мақсатымен; орнынан ұзындыққа; жүгіріп биіктікке; скакалкадан (ТҚАБ балалар үшін); құрсау шеңбер арқылы; сызықтан, жіптерден бір аяғымен (алға, артқа, жан-жаққа алға жылжумен (ТҚАБ балалар үшін) секіру білігін бекіту;

еңбектеу, өрмелеу: координация сезімін жаттықтыру және көлденең жағдайда еңбектеу кезінде қозғалыс ептілігін дамыту, еңбектеуге жаттығулар тіктену сипатындаы қозғалыстармен үнемі үйлеседі.Гимнастикалық орындықта еңбектеуін бекіту: аяқ және қолмен (гемипарезі бар балаларға жеке, білекті фиксациялауға арналған аарнайы құралдарды қолданумен), ішпен және арқада, қолмен тартылып және аяқпенитеріп, заттар арасымен "жылан секілді". Заттар астына еңбектеп кіру, қатарынан бірнеше рет олардың арасынан бірнеше тәсілдермен өту (заттар биіктігі 45- 50 см);

лақтыру, қағып алу: ептілікті, қырағылықты, көз мөлшерін, қозғалыс координациясын дамыту; қолдың, иық белдеуінің, кеуде бұлшық еттерін қатайту; түрлі бастапқы қалыптан допты алға, жоғарыға, жерге лақтыруын, екі қолмен, бір қолмен, бастан жоғары қағып алуын бекіту. Допты заттар арасынан айналдырып өткізу. Допты бір- біріне отырып төменнен; тодан лаақтыру. 5-15 м кем емес қашықтыққа лақтыру;

тепе- теңдікке жаттығу: тепе- теңдік сезімін, қозғалыс координациясы мен жылдамдығын дамыту. Арнайы сызық бойында, әр түрлі қол қалпымен жүргендетепе- теңдік сақтай алу; гимнастикалық орындықта бүйірлік адымдап жүру; отырып тұруды орындау; айналып бұрыла алу және гимнастикалық орындықта жүруды жалғастыру; аяқты жоғарыға көтеріп және шапалақтай отырып жүру; еңіс тақтайда (ені 10-15 см, биіктігі 40 см) әр түрлі қол қалпымен тік және бүйірмен жүру білігін жақсарту;

сапқа тұру, сапқа қайта тұру: кеңістіктік түсініктерін бекіту. Нұсқаушы көрсетккен бағдарда белгілі бір бағытта жүру дағдысын жақсарту; бағанға, сапқа, шеңберге біреуден өзіндік тұруын; бір қатардан екіншісіне өтуін бекіту; бағанға, бір шеңберден бірнешеуіне (2-3) екіден, үштен, төрттен жүріп қайта тұру;

2) физикалық қасиеттер:

ептілікті дамыту үшін: әрлі форма, фактура, салмақтағы заттармен жаттығулар, бірнеше қатысушының үйлескен қимылдарымен орындалатын, қозғалыстың темпі мен ырғағының өзгерісі;

күш қасиетін дамыту үшін:негізгі бұлшық ет топтарын: арқа, кеуде, иық белдеуі, қарын және аяқтарды қатайтуға жаттығулар;

икемділікті дамыту үшін: бұлшық ет топтарын созуға жаттығулар. Буынды созып алғанда тұрақтандыру. Егер жаттығу тіктену немесе бүгілуді қосса, бұрылу және айналу қозғалыстарын қосуғаболмайды;

шыдамдылықты дамыту үшін: кеудені жерден көтеру, тартылу, отырып тұру, айналдыру, жүгіру, жүзу;

көз мөлшерін дамыту үшін. Қандай да бір құралсыз көзбен арақашықтықты анықтай алуын қалыптастыратын жаттығулар.

2-кесте

Бөлімше	Оқыту мақсаттары
2.1 Қозғалыстар	0.2.1.1 орында және қозғалыста орын ауыстыру түрін орындау
	0.2.1.2 жүру және жүгірудің негізгі түрлерін орындау, оларды кезектестіру, қарапайым физикалық жаттығулармен үйлестіру
	0.2.1.3 гимнастикалық орындықта, еңіс тақтайда жүргенде тепе- теңдік сақтау
	0.2.1.4 әр түрлі секірулерді, өзгерген жағдайдағы секіруді орындау
	0.2.1.5 өрмелеу, қайта өрмелеу, еңбектеу түрлерін орындау
	0.2.1.6 алысқа, көлденең және тігінен нысанаға лақтыру
	0.2.1.7 допты айналдырып жүру, допты лақтыру және қағып алу, еденге сол және оң қолмен ұру, бастан жоғары екі қолмен және кедергіден бір қолмен лақтыру
2.2 Физикалық қасиеттер	0.2.2.1 физикалық қасиеттерді көрсету: ептілік, күш, әр жылдамдық пен реакция
	0.2.2.2 құрдастарының аздаған тобымен таныс ойындарды ұйымдастырғанда тәуелсіздік пен қызығушылығын дамыту
	0.2.2.3 кеңістікте бағдарлануын, уақытпен бағдарлануын, берілген қалыпта және жүру кезінде, жоғарыға және төменге орындықта, бөренеде жүргенде тепе- теңдік сақтай алуын дамыту

110. "Серіктестік және басқару" бөлімінің мазмұны келесіні қарастырады:

1) командада жұмыс:

командалық спорттық ойындар элементтері;

баскетбол: көзмөлшерін, қырағылықты, ірі және ұсақ бұлшық ет топтарындағы қозғалыс координациясын, реакция жылдамдығын дамыту; табиғи қозғалыстардың оңтайлы дағдыларын жаттықтыру;

бір-біріне допты беру дағдысынбекіту; жүгіріп және қадамдап, оң және сол қолмен допты алып жүру (ТҚАБ бар балаларға арналған), допты себетке лақтыру;

футбол: қозғалыс координациясын дамыту;аяқтың және кеуденің бұлшық ет-байланыс аппаратын бекіту;қырағылықты, реакция жалдамдағын жаттықтыру; белгі бойынша тату әрекеттену білігін дамыту (тежелу реакциялары), оң және сол аяқпен футбол добын айналдыруды; орында және қозғалыста жұппен бір-біріне допты беру; оны заттардың айналасынан алып жүруін; допты тоқтатуын; қақпаға кіргізуін бекіту;

2) емдік дене тәрбиесіндегі біліктер мен дағдылар:

түзету жаттығуларын затпен және затсыз; дененің әр бөліктеріне; бұлшық ет топтарына, буындарға, байланыстар мен жағдайларға (бұлшық еттің босаңсуы, тартылуы); түзету жабдығын қолданумен орындай алады;

жаңа қозғалыс әркеттерін орындайды, оларды көмекпен орындай алады, қозғалысты өзіндік орындауға қызығушылық танытады.

3-кесте

Бөлімше	Оқыту мақсаттары
3.1 Командада жұмыс	0.3.1.1 командалық ойынның тәсілдері мен рөлдерін қолдану
3.1 Командада жұмыс	0.3.1.2 әділ ойын мен әділ соттың белгілерін анықтау
3.2 Емдік дене тәрбиесіндегі біліктер мен дағдылар	0.3.2.1 түзету жаттығуларын затпен және затсыз; дененің әр бөліктеріне; бұлшық ет топтарына, буындарға, байланыстар мен жағдайларға, түзету жабдығын қолданумен орындай алады.

111. "Шығармашылық және ойлау" бөлімінің мазмұны келесіні қарастырады:

1) ойындағы шығармашылық қабілеттер:

таныс қозғалмалы ойындарды ұйымдастыра алады;

берілген сюжеттерге педагог көмегімен ойындар ойластырады;

эстафета ойындары, көңіл көтеретін ойын, аттракциондарды ұйымдастыру арқылы шығармашылық қабілеттерін көрсетеді.

4-кесте

Бөлімше	Оқыту мақсаты
4.1 Ойындағы шығармашылық қабілеттер	0.4.1.1 ойындарда шығармашылық қабілеттерді дамыту, ойын нұсқаларын ойлап табу, қозғалыстарды үйлестіру
4.1 Ойындағы шығармашылық қабілеттер	0.4.1.2 таныс қозғалмалы ойындар мен жаттығуларды өзі өткізу

112. Күтілетін нәтиже:

1) тепе-теңдік дағдысы қалыптасқан және қалып тұрақтандырылған;

2) кеңістікте бағдарлана алады, денені артық зорланудан, бөгеліп қалудан босата алады;

3) омыртқа бұлшық еттері қатайған;

4) бас және кеуде қалпын бақылай алады;

5) табаның рессорлы функциясы жақсарған;

6) бұлшық ет жүйесін қалыпты тонусқа келтіру, дамымаған және әлсізденген бұлшық етті қатайту;

7) буындардағы қозғалыстарды жақсарту;

8) координацияланған функциялар дағдысы, тепе-теңдік ұстай алу білігі қалыптасқан;

9) дене қалпын өзі өзгерте алады (тұру, отыру, қозғалу);

10) қозғалыс белсенділігінің өзіндік дағдысы қалыптасқан (қозғалмалы ойындар, реакцияларды дамыту);

11) спорттық ойындар мен жаттығулар элементтеріне ие;

12) қозғалмалы ойындарда ойын ережесін сақтайды;

13) меңгерген біліктер мен дағдыларды күнделікті өмірде қолданады.

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
міндетін атқарушының
2016 жылғы 12 тамыздағы
№ 499 бұйрығына 7-қосымша

жүктеу 0,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 177 178 179 180 181 182 183 184 ... 207