§ 1. Жабдықтарды сынақтан өткізу және өлшеу

Сынақтарды арнайы дайындықтан өткен және сынақ өткізу кестесін білу дәрежесі тексерілген және осы тарау көлемінде Ережелерді білетін және 1 ай оқу мерзім ішінде алған білімі бойынша жұмыс істеп тұрған электірқондырғыларға сынақ жүргізу тәжірибесі бар мамандар ғана өткізе алады.

Сынаққа жіберілген адамдар осы жөнінде сынақ төлқұжатына сынаққа жіберілгендігі туралы белгі қойғызып алуы керек.

315. Кернеуі 1000 Вольттан асатын электірқондырғылардағы жұмыстар наряд бойынша атқарылады. Қорек жеткізуші кабелдері ағытылған және олардың ұштары жерге қосылған кернеуі 1000 Вольттан асатын электірқозғағыштарды сынау жұмыстары жарлық бойынша атқарылады.

316. Сынақ жүргізу және жұмыс орындарын сынаққа дайындауға наряд бойынша атқарылатын жұмыстар сынаққа жататын жабдықта жұмыс істеп жатқан бригаданың нарядтарын тапсырып, жұмыс орнын босатқаннан кейін ғана басталуға тиіс.

317. Сынақ жүргізетін бригаданың құрамына алдын ала дайындық жұмыстарын жүргізу үшін,сынақтан өтетін жабдықты күзету үшін,сонымен қатар сым орамаларын ажыратып және біріктіріп тұру үшін жөндеу қызметінің саласынан электірқауіпсіздігі жөнінде санаты ІІ – ші топтан кем емес мамандар кіргізілуі мүмкін. Сынақ басталмай тұрып жұмыс ұйымдастырушы бұл жұмыскерлермен сынақ барысында ұстанатын қауіпсіздік шаралары жөнінде нұсқаулық әңгіме өткізуге міндетті.

Жабдықтың жөндеу немесе орнату жұмыстарын атқарып жүрген бригаданың құрамына сынақ өткізу үшін жөндеу жұмыстарымен айналысатын ұйымдардың немесе электір зертханалардың мамандарының да тартылуы мүмкін. Бұндай жағдайларда сынақтарға басшылықты жұмыс ұйымдастырушының өзі немесе соның ұсынысымен бекітілген зертхананың не жөндеу жұмыстарымен айналысатын ұйымның электірқауіпсіздігі жөнінде санат тобы ІҮ – тен төмен емес аға маманы да жасауы мүмкін.

318. Тоқ жүріп тұрған бөліктері жаппай немесе торлы қоршаулармен жабылған, сонымен бірге, қуатты генератор шамдарының электронды құралдарымен /УТЭП, М-50/ жаттықтырылған, әрә стендыны /арнаулы орын/ пайдалану арқылы, кернеуі 1000 Вольттан жоғары электр қондырғысынан тыс жүргізілетін оқшаулағыш материалдар мен өнімдерге /қорғаныс құралы, әр түрлі оқшаулаушы қозғағыштар/ жаппай сынақты ағымды пайдалану ретін сақтай отырып, электрқауіпсіздігі жөнінде санаты ІІІ-тен төмен емес жалғыз маман жүргізуі керек.

Жөндеу-профилактикалық жұмыс уақытында әсер етуші таратқыштың сызбасындағы қуатты генераторлық шамдардың қаттылану жұмыстары наряд арқылы құрамында екі адамнан кем емес бригадамен жүзеге асырылуы керек. Сонымен бірге, жұмысты өндіруші маманның электрқауіпсіздігі жөнінде санаты IV-тен төмен емес, ал бригада мүшесінің санаты III-тен төмен болмауы керек.

319. Сынақ тізбектерін жинауда, ең біріншіден, сынақ қондырғысының қорғамалы және тұрақты жұмысқа жарамды жерге қосу құралы, егер қажет болса, сыналатын жабдық корпусының қорғамалы жерге қосқышының жұмысы орындалады. Сынау қондырғысын 380/220В. Желіге қосар алдында қондырғының жоғары тоқ кернеуі сыртқа шығарылатын өткізгішіне жерге қосу құрылғысы салынады. Сыртқа шығарылған өткізгіштің жерге қосылуына көмегі тиетін мыс сымдардың қимасы 4 кв.миллиметрден кем болмауы керек.

Жабдықтың сынау тізбегін жинау жұмысын сынақ жүргізетін бригада қызметкері жүзеге асырады.

Жұмысты өндіруші маман сынақты жүргізер алдында тізбектердің дұрыс жиналғанын, тұрақты жұмысқа жарамдылығын және қорғамалы жерге қосу құралының беріктілігін тексеруге міндетті.

320. Электрқондырғыдағы сынақ жүргізуге бөгет жасайтын жерге қосқыштарды алып тастау немесе қайта салу жұмыстары, сол сынаққа жетекшілік ететін маманның нұсқауымен жүзеге асырылады.

321. Сынау орны, сонымен бірге сынау кезінде сынақ кернеуі астындағы дәнекер сымдар қоршалып, ол жерге бақылаушы қойылады. Бақылаушының міндеттерін сыналатын жабдыққа өлшеу сызбаларын қосуды жүзеге асыратын маман атқара алады.Қоршау жұмыстарын сынақты жүзеге асырушы бригада қызметкері атқарады. Қоршаулар ретінде шынжыр арқанды, тосқауыл заттар мен қалқандарды пайдаланып, оларға "Сынақ жүріп жатыр. Өмір үшін қауіпті" деп жазылған плакаттар іліп немесе сондай жазулары бар жарықты таблоны қолдануға болады. Егер сынауда кернеу астындағы дәнекер сымдар кернеуі 1000 Вольттан жоғары электрқондырғы ғимаратынан тыс орналасса, (дәлізде, сатыда, өтер жолда, аумақта) онда қоршау жанына электрқауіпсіздігі жөнінде санаты ІІ-ден төмен емес, сынақ жайында ақпараттандырылып, нарядқа енгізілген бір немесе бірнеше бақылаушы қойылады. Бақылаушыларды әкелуші бригада мүшелері қоршалған жерден тысқары орналастырылады.

Сынақтағы жабдықты күзетуге қойылған мамандар бұл жабдықты кернеу астында орналасқан деп есептеулері керек.

Жұмысты өндіруші қызметкер күзетушілердің орнында екендерін және сынақтың басталуынан хабардар екендеріне көз жеткізуі керек. Күзетушілер орындарын жұмыс өндірушінің рұқсатымен тастап кете алады.

322. Сынақ қондырғыларын және сынақтағы жабдықтарды әр түрлі ғимарат немесе әр түрлі ушаскелерге орналастыру барысында, электрқауіпсіздігі жөнінен санаты ІІІ-тен төмен емес және жұмыс өндірушілерден бөлек, тоқтан ажырату жағдайына бақылау жасаушы бригада мүшелерінің болуына рұқсат беріледі. Бұл бригада мүшелері сынақ басталудың алдында жұмыс өндірушіден қажетті нұсқау алып, қоршалған жерден тысқары орналасулары керек.

323. Кабельді сынау кезінде, егер оның қарама- қарсы шеті жабық камерада, РУ ұяшығында (ячейка) немесе ғимаратта орналасса, олардың есіктеріне немесе қоршауларына «Сынау кезі. Өмір үшін қауіпті» делінген плакаттар ілінеді.Егер бұл есіктер мен қоршаулар жабылмай немесе сынаққа жататын трасса бойындағы шеті жалаңашталған кабельдер болса, онда плакат ілуден басқа есіктің, қоршаудың және кабельдің жалаңашталған ұшына электрқауіпсіздігі жөнінен санаты ІІ –ден төмен емес, нарядқа кірген мамандардан арнайы күзет қойылады.

324. Сынау қондырғысын кернеуі 380/220 Вольт. Желіге жалғау жұмысы үзілген тізбегі көрінетін коммутациялы аппарат немесе қондырғыны басқаратын орында орналасқан штепсельді айырлар арқылы жүзеге асырылады.

Коммутациялы аппарат тоқтатқыш құрылғыларымен жабдықталады немесе аппараттың жылжитын және жылжымайтын түйілістері аралығына оқшаулағыш жапсырма қондырылады.

325. Дәнекер тоқ өткізгіш сымды фазаға, сынақтағы жабдықтау полюсіне немесе кабел желісіне түйістіруге және оны ажырату жұмыстары жерге қосылып біткеннен кейін әрі сынаққа жетекшілік ететін қызметкердің нұсқауымен рұқсат етіледі.

326. Сынау қондырғысына сынақ кернеуін жіберер алдында жұмыс өндіруші міндетті түрде:

тиісті жерде барлық бригада мүшелерінің болуын, бөтен адамдардың жоқтығын, жабдықтау жеріне сынақ кернеуін жіберуге болатынын тексеруі керек;

бригадаға кернеу жіберілетінін ескерту, барлығының естігеніне көзі жеткен соң, сынақ қондырғысының сыртқа шығарылған өткізгішінен жерге қосу құралын алып, сосын барып380/22 Вольт кернеуді жіберуі керек.

Жерге қосу салынғаннан кейін, барлық сынау қондырғысы, сынақтағы жабдықтау мен өткізгіш сымдарды қоса алғанда, кернеу астында деп есептелінеді және сынақ сызбасы мен жабдығында сымдарды қайта түйістіруге рұқсат етілмейді.

327. Сынақ аяқталғаннан кейін, жұмысты өндіруші маман сынау қондырғысындағы кернеуді нөлге дейін төмендетіп,

380/220 Вольт желіден ажыратып, қондырғының сыртқа шығарылған өткізгішін жерге қосып (қосуға бұйрық беріп) және ол жайында бригадаға хабарлайды. Осыдан кейін ғана тоқ өткізгіш сымдарды сынау қондырғысынан қайта ажыратуға немесе сынақтың толық аяқталғанын күтіп, сымдарды түйістіріп және қоршауды алуға болады. КЛ және ВЛ оқшаулағыштарын сынағанға дейін, сондай-ақ сынағаннан кейін міндетті түрде кабельді тоқтан айырып, тоқ сызығын қосымша келдергілермен жерге жіберіп, жерге қосу құралын салып, зарядтың жоқтығына толығымен көз жеткізуікерек.

Содан кейін барып плакаттарды шешуге рұқсат етіледі. Тоқтан айырушы маман диэлектрлі саусақты биялайды, қорғамалы көзілдірікті киіп және алшақ жерде тұруы керек.

328. Оператордың жұмыс орнында 1000 Вольтқа дейінгі және жоғары тоқ кернеуінің қосылғанынан хабардар ететін бөлек жарықты сигнал жұмыс атқарады.

329. Қозғалмалы лабораторялар жоғары кернеудің сыртқа шығарылатын өткізгіші кернеу астында болғанда, жарықты сигналмен жабдықталады.

330. Мегомметрмен өлшеу жұмыстары электртехникасы бойынша оқыған қызметкерлерге тапсырылады. Кернеуі 1000 Вольттан жоғары қондырғыларда өлшеу жұмыстарын екі адам жүргізеді, оның біреуінде электрқауіпсіздігі жөнінен санаты IV-төмен болмауы керек. Ал кернеуі 1000 Вольтқа дейінгі қондырғылардағы өлшеу жұмыстарын нұсқау бойынша екі маман атқарады, оның біреуінде электрқауіпсіздігі жөнінен санаты ІІІ –тен төмен болмауы керек. Ереженің 321 тармағында көрсетілгендер есептелмейді.

331. Екі жақтан да кернеу алуы мүмкін күштің әсер ету сызығын оқшаулау сынағын жүргізуге болады, егер де екінші күштің әсер ету сызығына жалғанған электрқондырғының жауапты маманынан телефон, арнаулы тапсырушы арқылы сызықтық ажыратқыштар мен тоққа қосар сөндірулі және «Қосуға болмайды. Адамдар жұмыс істеп жатыр» деген плакат ілініп тұрғаны хабарланса.

332. Сынақты бастаудың алдында сынау құралы жалғанған электрқондырғының бөлігінде адамдардың жоқтығына көз жеткізу керек және жақын жүрген адамдарға тоқ жүріп тұрған бөліктерге таялуға болмайтынын қатаң ескертіп, қажет болса күзет қойылады.

333. Электрлі машиналардың оқшаулағыш жағдайына бақылау жасау, қыздырылған машинаға емес, тоқтап немесе айналып тұрғанына әдістемелік нұсқаулар немесе мегомметрмен өлшеу бағдарламасына сай жұмыстарын жедел қызметкер немесе соның нұсқауымен мерзімді пайдалану ретіндегі электрлабораторияның жұмыскерлері жүргізе алады. Жедел қызметкердің бақылауын бұл өлшеу жұмыстарын жөндеу қызметкері де атқара алады. Роторлардың, зәкірлердің және қыздырылған нысаналардың оқшаулау сынағын электрқауіпсіздігі жөнінен санаты ІІІ-тен төмен емес бір маман, ал статордың оқшаулау сынағын екі маман жүргізе алады, оның біреуінің санаты IV-тен, ал екіншісінде III-тен санат дәрежесі бар мамандар жүзеге асыра алады.

334. Мегомметрмен жұмыс істеу барысында ол жалғанып тұрған тоғы бар бөліктерге таялуға тыйым салынады.Жұмысты аяқтағаннан кейін, қысқа мерзімді жерге қосу құралы арқылы тексерістегі жабдықтан қалған зарядты міндетті түрде алып тастау керек.

335. Мегомметрмен өлшеу өндірісі рұқсат етілмейді:

кернеуі 1000 Вольттан жоғары қос тізбекті желінің екінші тізбегі кернеу астында болған жағдайда;

бір тізбегінде жұмыс істеп тұрған кернеуі 1000 Вольттан жоғары желіге қатарласа жүрсе, бір тізбекті желіде нажағай ойнап тұрған немесе күн бұзылған кезде.

337. Өлшеу жұмыстары үшін сол жұмыс бөлігіне орналасқан амперметрлі тістемелер қолданылады. Сыртқа шыққан амперметрлі тістемелер пайдалануға тыйым салынады. Өлшеу кезінде амперметрге есепті көру үшін бүгілуге, құралдарға, сымдар мен өлшеуіш трансформаторларға қол тигізуге тыйым салынады. Кернеуі 1000 Вольттан жоғары электрқондырғыларында өлшеу жұмыстарын диэлектрлі саусақты биялаймен, қорғамалы көзілдірікпен және алшақ жерде тұрып орындау керек.

338. Өлшеу жұмыстарын фазааралық электрсаңылауларды болдырмауды қарастыру мақсатында түрлі фазалар арасындағы тоқ жүргізгіш бөліктер және жерге қосылған бөліктердің құрылғылық орындалысы талапқа сай болған орамалар ушәскесінде атқаруға болады немесе ол жұмыстарды қысқыштардың жұмыс бөлігі есебінен оқшаулау қашықтығы азайған жерде жүргізуге болады.

339. Кернеуі 1000 Вольттан жоғары кабельдерде электрөлшеуіш тістемелерін пайдалауға кабель желісі тоқтан ажыратылып және қашықтығы 250 миллиметрден кем болмаған жағдайда ғана рұқсат етіледі.

340. Кернеуі 1000 Вольтқа дейінгі шиналарда электрөлшеуіш тістемелерін еденде немесе арнайы төсеме тақталарында тұрып орындауға болады.

341. Кернеуі 1000 Вольтқа дейінгі қондырғыларда тістемелермен фаза сайын өлшеу, фазалардың көлденең орналасуына қарай, өлшеу жұмыстарын жүргізер алдында міндетті түрде, әрбір фазаны оқшаулаушы сала отырып қоршау керек. Көрсетілген операциялар диэлектрлі саусақты биялайлармен жүзеге асырылады.

342. Жұмыс жүргізу үшін құрылысқа немесе телескоптық мұнараға штангісіз міну қажет. Штангіні шынжыр арқанның көмегімен, жұмыс жүретін бөліктің жоғарғы жағына тігінен ұстап көтеруі керек. Штангіні көтеру үшін металды шынжыр арқанды қолдануға тыйым салынады. Көтерілу барысында штангіні тербеуге және қатты заттарға соғуға рұқсат етілмеіді. Аса жоғары емес биіктікке көтерілген жағдайда, штангіні қолдан қолға өткізуге рұқсат етіледі.

343. Өлшеуіш штангілерімен нажағай ойнап тұрғанда, тұманда, жаңбырда немесе ылғалды қар жауып тұрғанда, өлшеу жұмыстарын жүргізуге рұқсат етілмейді.

344. Штангімен жұмыс істеу барысында жұмыс істеп жатқан бөлік пен тоқ жүріп тұрған бөлік аралығында осы Ереженің 43 тармағында көрсетілген қашықтық сақталуы керек.

_______________________________

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

1-қосымша

Көтергіш механизмдер және бейімдеудің сынаудың шаралары және мерзімдері .

Ескертулер:1. ЖЖ – рұқсат етілетін жұмыс жүктемесі, кг.

2. Статикалық сынақтардың нәтижелері қанағаттанғысыз болған жағдайда динамикалық сынақтар жүргізілмейді. Динамикалық сынақтардың жүргізілу мазмұны жүктерді қайталап көтеру мен түсіруге саяды

3. Статикалық сынақтар барысында сынақтық жүк жерден немесе тіреуден 100 мм жоғары орналасуы керек.

4. Сынақ барысында шынжырбаулар мен шынжырлар сынақтық салмақ салғанда үзілмей, шынжырбаулардың көзге көрінетіндей болып созылуы және шынжырдың кейбір бөліктерінің мұқалмай шыдас беруі керек.

5. Сынақ өткізер алдында механизмдердің бәрі (қарап шығу арқылы) тексерістен өтіп және қажет болған жағдайда жөнделуі керек.

6. Бүкіл механизмдер мен құралдар жөндеуден өткеннен кейін кезекті сынақ мерзімінен тыс қосымша сынақтан міндетті түрде өткізілуі керек.

7. Бұрандалы домкраттар мерзімдік сынақтардан өткізілмейді, тек 3 айда бір рет қаралып шығады.

8. Көтергіш механизмдер мен құралдар сынақтары МЕМСТ нұсқауларына, техникалық шарттарға және жүк көтергіш крандарды қауіпсіз пайдалану және қондыру Ережелеріне сәйкес жүргізіліп отыруы қажет.

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

3-қосымша

Ескертулер.

1. Жабдықтардың тым шығып тұрған ұзын бөлшектерін нормалар алдын ала қарастырады.

2. Артқы немесе ық жағынан эксплуатациялық қызмет етуді талап етпейтін жабдық осы қосымшаның 5 тармағында қарастырылған жағдайлардан басқа, қабырғаға немесе басқа жабдыққа тығыз жанастырып орнатуға болады.

3. Құрылыстық конструкциясы арқылы өткізушілерді жергілікті жеке тарылтуына жол беріледі, бірақ 0, 2 метрден аспауы тиіс (онымен қоса ашылатын немесе суырылатын бөлшектер қарама қарсы болса- тыйым салынады).

4. Типтік құрылыс конструкцияларының ені бойынша анықталған шегінде өткізушілерді өсіруге жол беріледі.

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

4-қосымша

Ескертулер. 1. Жабдық бөлшектерінің тым шығып тұрған ұзындығын нормалар алдын ала қарастырады.

2. Артқы немесе ық жағынан эксплуатациялық қызмет етуді талап етпеген жабдықты қабырғаға немесе басқа жабдыққа тығыз орнатуға болады.

3. Құрылыстық конструкциясы арқылы өткізушілерді жергілікті жеке тарылтуына жол беріледі, бірақ 02, аспауы тиіс (онымен қоса ашылатын немесе суырылатын бөлшектер қарама қарсы болса- тыйым салынады).

4. Жылыту құралдардан жабдық 08, метр қашықтықта қойылуы тиіс.

5. Типтік құрылыс конструкцияларының ені бойынша анықталған шегінде өткізушілерді өсіруге жол беріледі.

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

Ескертту. Бөлек тұратын жабдық: бейнебақылаушылық құрылғылар, теледидарлар, дыбыстық агрегаттар, стеллаждар, табло, электрсағат қызмет ететін персоналдың көзіне түсіп, естуге жеткілікті жерлерге (көру бұрышы және ара қашықтық шегінде) орналасады.

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

6-қосымша
Электриагниттік өрістің тәулік бойы ықпал ету уақытына байланысты жобалық кернеудің шектеулі деңгейлері

2. Көрсетілген кестеде келтірілген ПДУ 48-1000 МГц өрісінде жұмыс істейтін телевизиялық стансаларға жарамайды.

Пд=21f – 0,37,

Е пд- ПДУ қуаттылығы ЭМП (электрлік құрамы), в/м;

f- бағаланатын арнаның негізгі жиілігі ( бейне арнасы немесе дыбыс беру арнасы), МГц,.

3. 
   ПДУ қайта есептеу әсер ететін уақытқа байланысты жіберілмейді.
   

Бұл өрістің ПДУ формула бойынша табуға болады:

Е пду= 7,42-3 lgf,

жиілік f-жиілік МГц.

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

8-қосымша

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

9-қосымша

Электрқондырғыларға қызмет көрсететін қызметшілердің электрқауіпсіздігі

жөніндегі санаттық топтары

2. Жасы 18 жасқа толмаған тәжірибеден өтіп жүргендерге ІІ топтан жоғары санатты беруге рұқсат етілмейді.

3. Электрқондырғыларды қадағалаушы қауіпсіздік техникасы жөніндегі маманның жалпы өндірістік жұмыс өтілі 3 жылдан кем болмауы керек (электірқұрылғыларда істеуі міндетті

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

10-қосымша

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

11-қосымша
Қорғаныс құралдарының электрлік сынақтарын пайдалану нормалары мен мерзімдері

Қазақстан Республикасындағы телевизия,

радиохабарларын тарату және радиобайланыс

ұйымдарындағы қауіпсіздік және

еңбекті қорғау Ережелеріне

12-қосымша