Құпия жоба
Авторлық құқық © 2017 Presearch.org Global Limited – Барлық құқықтары қорғалған Нұсқа 2.0 | 01 қараша 2017ж.
5
2.
Сол кірме жолды басқарып отыратын жандар жүрісті басқаратын директорлар ретінде
аса мықты қуатқа және артықшылыққа ие болады, және өз позицияларын ұзақ мерзімге
қамтамасыз ету арқылы өз дегендерін жасау мүмкншілігне ие болады.
Аса қуатты позициядағы осындай бір ғана компанияның болуы қиынға соғып отыр, өйткені ол
оған ашық түрде, жоғарыдан төмен, олигархиялық сипатта жұмыс жасауына мүмкіндік береді.
Үлкен қуатпен бірге үлкен жауапкершіліктің де келетінін ескерсек, өткелші өз жауапкершілігімен
бірге әлдеқайда
көп есеп беруге, ашық болуға және барынша ұжбанды болуы тиіс екенін
ескергені қажет.
Өкінішке орай, соңғы 15 жылда доминантты іздеу жүйесі және миллиардтаған капиталы бола
тұра, Google өзінің басты міндеті және ғаламтордың басты қақпасы бола тұра, өте құпиялы
9
мекемеге айналып, шағын ғана қадамдармен
10
транспартентті
11
,
бола алмады.
Олар процесттер, ақпаратттар мен коммуникация берудің орнына әдеттегідей «бізге сеніңдер»
дей отырып өз алгоритмдерінің артына тығылуда, бұл ретте өз құпиялықтарына солардан
шыққан кез келген ақпаратты пйадалана білетін хакерлер мен спаммерлерді кінәлайды.
Бұл айтылғандардың кейбірі шындық болғанымен, біз көптеген басқа компанияларға қарағанда
Google-
дің позициясы басқаша екендігін мойындаймыз, олар жүйе ойынын болдырмау
мақсатында неғұрлым тиімді процесстер жасамауға мүдделі, ал олардың автоматтандырылған
алгоритмдері шын мәнінде тексерушілермен толықтырылып, технологияға кедергі келтіретін
көптеген мәлімдемелерді жоққа шығарады және олардың нәтижелерінің сапасын қорғау үшін
құпия сақталады.
Ағымдағы іздеу жүйелерінің технологиялары
Google компаниясына сәйкес келетін нәтижелер шығаратын келесідей негізгі құрамдас
компонеттер бар. Бұл сол қызметтердің жеңілдетілген шолуы:
1.
Арнайы іздеу роботы
a.
Ғаламтордағы веб-парақшалар мен құжаттарды сканерлейтін автоматты
бағдарлама. Ол басқа парақшалардан сілтемелер іздеп, солар арқылы жылжи
отырып, одан да көбірек паракшалар табады, оларды индексте сканерлейді және
сақтайды.
b.
Бұдан да нақтырақ анықтамалар келесі сілтемеде берілген:
https://en.wikipedia.org/wiki/Web_crawler
2.
Индекстеу
9
http://www.businessinsider.com/google-culture-secrecy-employee-lawsuit-spying-program-novel-2016-12
10
https://www.wired.com/2009/12/google-talks-out-its-portal/
11
techdirt.com/articles/20161021/17382035854/googles-quiet-confusing-privacy-policy-change-is-why-we-need-more-transparency-control
Құпия жоба
Авторлық құқық © 2017 Presearch.org Global Limited – Барлық құқықтары қорғалған Нұсқа 2.0 | 01 қараша 2017ж.
6
a.
Индекс – бұл Ғаламторды сканерлеу нәтижелері сақталатын жер болып
табылады. Алынған ақпарат әртүрлі құрамдас бөліктерге бөлініп, категорияларға
жіктеледі, бұл іздеу жүйелеріне сақталған деректерді сақтауды, керек уақытта қол
жеткізуіне және анықтауына қажетті.
b.
Бұдан да нақтырақ анықтамалар келесі сілтемеде берілген:
https://en.wikipedia.org/wiki/Search_engine_indexing
3.
Алгоритмдер
a.
Алгоритм – іздеу жүйесіндегі индексте сақталған ақпартқа арналған пайдаланушы
сұранысын сәйкестендіруге мүмкндік беретін ережелер немесе процестер
жиынтығы.
b. Google
алгоритмдері туралы бұдан да нақтырақ анықтамалар келесі сілтемеде
берілген:
https://en.wikipedia.org/wiki/PageRank
4.
Дербестендіру
a. Google
және басқа да іздеу жүйелері сіздің ақпарат іздеу тарихыңызды, сіздің
пайдаланатын құрылғының түрін, орналасқан жеріңізді, және басқа да
факторларды іздеу нәтижелерін сізге дербестендіріп, іздеу нәтижелерін сізге
тиімдірек қылуға тырысады. Бұдан да нақтырақ анықтамалар келесі сілтемеде
берілген:
https://en.wikipedia.org/wiki/Personalized_search
Жоғарыда айтылып өткен элементтердің барлығы іздеу нәтижелерінің парағын жасау (ІНБЖ)
үшін біріктіріледі, және бұл парақтың қалай жасалғанын сол Google-дің өзінде қызмет ететін
іздеу инженерлерінен, және оларға сол мандатты берген жандардан басқа ешкім де нақты
білмейді.
Google-
дің экожүйесіне көп сенетін органикалық іздеу нәтижелерінен басқа, компания осы
нәтижелерді ең жоғарғы іздеу нәтижесінен тікелей алып, Google-дің өзінің парақшасында
орналасатын жарнамалар, шолулар, карталар, суреттер, бейнелер және үзінділердің әртүрлі
түрлерімен орындай бастады. Сіз сондай-ақ Google-дің есептеу құралын, шамаларды ауыстыру
құралын, аудару құралын қолдана аласыз, бұл сізге үшінші тараптың сайтына кірмей ақ керек
жауапты табуға мүмкіндік береді.
Google осылай басқа платформалардан ерекшеленетін бірыңғай жауап беру жүйесіне айналды.
Жауап беру жүйесі ретінде, көбінесе бір ғана, соңғы жауап қажет. Айтылмыш көкжиекке
жақындағанда, Ғаламторда бір ғана шындықтың көзі болуының салдарын қарастыру маңызды;
әсіресе соңғы уақытта, «жалған жаңалықтар» және монополияның өсуі бір компанияға
қаншалықты сенімнің артылатынынын цензуралау жөніндегі күш-жігердің аямай салуы
қажеттілігінен туындайды.
Іздеу жүйелерінің транспаренттігі
Транспартентті болуға біршама уақыты және соған қажетті шексіз ресурстары бола тұра, іздеу
жүйелері өте-мөте құпиялы мекемелерге айналып отыр. Олар пайда болған сқрақтарды
шешудің түсініксіз процесстерін ұсынады, олардан өз сұрақтарыңа қажетті жауаптарды алудың
мүмкіндігі тіптен жоқ, олардың сол сұрақтарды рангтарға бөлу жолдары да белгісіз және
әрдайым өзгеріп отырады.
