Спилбергердің "ситуативтік мазасыздық шкаласы". Бұл арқылы жеткіншектердегі мазасыздықтың негізгі көзі болып табылатын объектілерді анықтай аласыз.
Ситуациялық мазасыздық субъективті мазасыз эмоциялармен сипатталады, олар стресстік жағдайларға әсер ететін эмоционалды реакция болуы мүмкін және әртүрлі уақыт тұрғысынан динамикалық болуы мүмкін. И. Д. Спилбергердің ситуациялық мазасыздық шкаласы-мазасыздық деңгейін саралап өлшеудің бірден-бір негізгі әдісі. Шкала 40 тапсырмадан тұрады, оның 20 - сы ситуациялық мазасыздық деңгейін бағалауға, 20-сы жеке мазасыздық деңгейін бағалауға арналған. Әдістеме топтарда да, жеке-жеке де жүргізілуі мүмкін. Зерттеуші басшылыққа байланысты жауап береді. Тапсырмаларды орындау кезінде субъектілерге тапсырма нөмірлері бар жауаптары бар парақтар беріледі. Жалпы көрсеткішті анықтау үшін алынған ұпайлардың сомасы көрсетіледі.
И. Спилбергер ұсынған "әлеуметтік-ситуациялық мазасыздық шкаласы" әдісін қолдана отырып, біз жеткіншектердегі мазасыздық мектепішілік, өзіндік және адамаралық деген үш түрге бөлініп бағаланады. Мектепішілік мазасыздық баланың мұғалімдермен немесе басқа оқушылармен қарым - қатынасының қалыптасуына байланысты көрінеді, өзіндік ерекшелігі алдында тұрған мәселелерді шешудегі жетекші мотивациясы сәттілік немесе сәтсіздіктен қашу болып табылады, ал тұлғааралық-баланың қалыптасуына байланысты, тұлғааралық жалпы адамдармен қарым-қатынас мәдениетінің қалыптасқандығына тәуелді болады. Оқушылардың деңгейі мына шкала бойынша есептеліп бағаланады. Бағалау шкаласы:
О
қушылардың тапсырмалар бойынша жинаған жалпы баллдары әр шкала бойынша жеке-жеке және де толықтай осы көрсетілген үш шкаланың біреуі бойынша есептелінеді. Қорытындысы мазасызданудың түрлерін және оның деңгейлерін көрсетті. Мазасыздану деңгейі төмендегі стандарттар бойынша анықталады.
Мазасыздануының деңгейінің қаншалықты жоғары немесе төмен екендігін анықтау үшін жеткіншектерге жүргізілген психодиагностикалық әдістемелердің нәтижесін келесі кестеден көре аламыз:
Ж
еткіншектердің жауап парағын талдау және жіктеу нәтижесінде акцентуациясы олардың өмір сүретін ортадағы жағдайына байланысты екендігі анықталды және мұндай көрініс осы жас кезеңіндегі балалар үшін норма деп айтуға болады. Өйткені басқа сыныптарда жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бұл көрсеткішке жақын болды.
З
ерттеу нәтижесінде оқушыларды алаңдататын себептер көшбасшысы сынып ішіндегі қарым-қатынасқа, ұялшақтыққа және өзіне және айналасындағыларға субъективті көзқарасқа дейін азаяды. Осы жағдайлардың тереңдеуіне жол бермеу үшін мазасыздық деңгейі жоғары жеткіншекке көбірек көңіл бөлініп, жеке-жеке әңгімелер жүргізілді. Сонымен қатар, сыныпта, топтық іс-шаралар кезінде көптеген пікірталастар болды, әр сабақ сұралған сайын, көбірек сұрақтар қойылды, топтық әңгімелер, жеке әңгімелер баланың жеке мәселені шешуге деген үмітіне негіз болды.
Бұл техниканы жетінші сынып оқушыларына жүргізілген болатын. Субъектілер барлық көрсеткіштер бойынша ситуациялық мазасыздықтың жоғары деңгейіне ие болды, субъектілердің 33% - ы мазасыздықты, ал 51% - ы жеке мазасыздықтың барлық көрсеткіштері бойынша мазасыздықты көрсетті. Кейінірек кейбір жеткіншектер ситуациялық және жеке мазасыздық бір уақытта пайда болатыны анықталды.
Оқушылардағы жасөспірімдердің акцентуациясын және осы ерекшелікке байланысты мазасыздықтың ерекшеліктерін зерттеу олардың жалпы жағдайын анықтау және қиындыққа тап болған балаларға психологиялық көмек көрсету мақсатында жүргізілді. Сонымен, зерттеудің келесі кезеңінде жеткіншектердің жасын ескере отырып жүргізілген психокоррекциялық жұмыстың нәтижелеріне сүйене отырып, балалардың ерекше мінез-құлқының көрінуінің негізгі себебі оқушылардың өздері өмір сүретін ортамен қарым-қатынасының жеткіліксіз қалыптасуы және қарым-қатынас мәдениеті төмен, мазасыздық басым, өзіне деген сенімділік төмен деген қорытындыға келді.
Филлипстің "оқушылардың мектептегі мазасыздығын анықтау" тестімен зерттеу нәтижесі.
Ж
үргізілген талдау нәтижесінде біз бірінші факторға сәйкес балалардағы мазасыздық деңгейі өте жоғары екенін байқадық. Әсіресе Алипа, Нұрсұлтан, Дияс және Саяна жоғары балл жинаған. Әрі қарайғы әңгіме нәтижесінде біз олардың мектепішілік қарым-қатынаста көптеген қиындықтарға тап болғанын білдік. Қиындықтарға қарамастан, олар сынып жетекшісімен тіл табыса алмай қиналады, бірақ олардың жалпы математикалық көрсеткіштері төмен болып қалады, сондықтан оларды академиялық сағат кезінде ата-аналар жиналыстарында да жиі ұрысады.
С
обчик әдістемесі бойынша зерттеу нәтижелері. Есептеп өңдеу ережесі. Кілтке сай келген жауаптар бойынша бір балл болып есептелінеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
