18
Мүмкін олайда болуы, дегенмен студенттерүшін белгілі бір қалыптасқан
майлы бояу əдістерімен тəсілдері бар.
Қандай да болмасын біздің мемлектіміздің өнер қайраткерлері , майлы бояу
шеберлері
:
Ə.Қастеев,
А.Сыдыхановта,
Қ.Тельжанов
,
С.Айтпаев,
А.Сыдыхановта осы мектептерден өткен. Осы қайраткерлеріміздің жазу манералы
əр түрлі , əр ағымда бала тұрсада майлы бояу əліппесін толық меңгерген.
Сондықтан ешбір мұғалімге немесе қайдада болмасын ағымға еліктемей
ағымдағы
натюрморттан
бастап
жалаңаш
адам
бейнесіне
дейінгі
бағдарламамызды кəсіби деңгейде орындауымыз керек.
Ол реалистік тұрғыдан орындалатын оқу жүйесіндегі өтілетін толық курсы.
Бейнелеу өнерінің майлы бояу орыс шеберлері , қандай болмасын шығарма
жазарда материалды өздері даярлаған. Əр суретшінің өзіне тəн тəсілдері болған.
Осы суретшілердің өмірлік тəжірибесінен қортынды жасай келіп біз сіздерге ең
жеңілді студенттер мүмкіндігін есептеп келесі майлы бояумен қалай жұмыс жасау
керектігін ұсынып отырмыз .
Майлы бояуда пигменті зығыр маймен араластыру арқылы алынады. Майлы
бояудың əдістері əр-түрлі , бояуымен жұқалатып , немес керісінше кедір бұдыр
етіп жазуға болады. Майлы бояудың бір қасиеті, акварельдеу емес ұнамаған
бояуды мастихин арқылы алып тастап немесе үстінен өңдеп қайта жазуға болады.
Ақ түс-цинковтік ақ, свинцовтік ақ, екі ақ түстің қосындысы креминцк түс.
Сары – ашық охра, алтын түс охра, сары охра, кадмий сары, неополитандік сары,
үндісары, кадмий лимон, марс сары, алтын – сары лак.
Қызыл- КиноВарь, кадмий қызыл , краплак жарық, краплак қараңғы , ағылшын
қызыл, Венециандық қызыл, капут-мортуум, қызыл жер пуццуол, киноВарь , ал
қызыл.
Көк- Ультрамарин , кобальт көк, церулем, азиринтовтік лазурь, кобальт жарық
,кобальт көк қараңғы , индиго.
Жасыл-Изумруд жасыл, Поль Веронез, кобальт жасыл. Жасыл жер Веронистік ,
грузындік жасыл жер, армян жасыл жер, волконсконт, окись хрона , богемстік
жасыл жер.
Қоңыр – Марс жарық қоңыр, копуг – моргуум , қоңыр жер, хотьковтік қоңыр
жер, кудиновтік қоңыр жер, табиғи умбра, Ван Дик , табиғи сиена, кассельстік
қоңыр жер, асфальт.
Қара-Виноградтық қара, Піл сүйегін күйдірілген.
Майлы бояудың небу жылдамдығы ондағы майдың мөлшерінен , пигменттің
химялық құрамынан байланысты. Майлы бояу 15 ғасырдан бастап қолданыла
бастады. Майлы бояу екі түрге бөлінеді «езілген ұсақ» бояу жəне «эскиздік »
болып . Бірінші түрі ең жақсы майлы болып табылады. Екіншісі ол онша жауапты
жұмыстарға арналмаған бояу.
Студенттер мынандай майлы бояудың түрлерімен жазған дұрыс болады.
Цинковтік ақ – барлық бояудың түстерімен араласа береді. жəне жай кебеді. Бұл
бояудың қасиеті түс іздеу үшін өте қолайлы.
Кадмий сары - өте жай кебетін бояу. Əртүрлі оттенок шығаруға болады.
19
Охра сары Қатты да тұрақты түсін өзгертпейтін бояу.
Кадмий қызыл- КиноВарьдың орнына қолдануға болады. Өте ашық түс жəне
жеткілікті тұрақты.
Краплак қызыл-ашық пурпурдық түс. Мөлдір жəне басқа бояумен
араластырғанда жеткілікті қатты. Жасыл түспен араластыруға болмайды қарайып
кетеді.
Охра қызыл-Барлық түспен араластырғандада толық тұрақты. Ағылшын
қызылда осындай.
Изумруд жасыл-Жасыл бояулардың ішіндегі ең жақсы ашық бояу, мөлдір жəне
краплактеа басқа бояулар араластырғанда тұрақты . Жылдам кебеді.
Окись хрома-түс жағынан жасыл түс тəріздес бояуға жақсы араласады тұрақты.
Кобальт көк – ашық көк , сары кадмий бояуынан басқа, бояулармен тұрақты
араласады.
Ултрамарин – ашық көкшіл бояу, барлық бояу түстерімен тұрақты араласады.
Бірақ кейбірде жұмысымызда лай көмескі бұлдыр тұтынады. Бұндай жағдайды
суретшілер «ультрамарин ауруы» деп атайды. Бұндай жағдайды лакпен немесе
маймен жұмысымызды жапсақ, түс қалпына келеді.
Табиғи умбра- ашық – қоңыр бояу, барлық бояу түстерімен араласып , өзінің
мөлдірлік қасиетін сақтайды.
Күйдірілген умбра-қараңғы қоңыр бояу, барлық бояу түсімен араласуы тұрақты.
Марс қоңырдың орынын ауыстыра алады.
Күйдірілген смена-ашық қызыл қоңыр, барлық бояудың араласуына тұрақты.
Күйдірілген сүйек-қара түс, барлық бояумен араласып өз тұрақтылығын ұстады.
Майлы бояумен үсті грунтталған əйнекке , қағазға , картонға, тақтайға, жəне
кенепке т.б. сурет салуға болады.
Майлы бояу үшін кенеп өте жақсы материал болып табылады. Оны арнайы кергі
ағашқа салып керіп қояды.
Майлы бояуды пайдалану үшін, бояу езетін кіші гірім тақтайша дайындап алу
қажет. Ол тақтайша сол қолға ұстауға ыңғайлы болуы керек. Əдейі дайындалған
тақтайша маймен боялып, сіңдіріп өте жақсы кептіріп дайындап алған жоқ.
Егерде маймен боялма, құрғақ тақтайшаға бояу езетін болсақ , бояумен қоюланып
майлы бояуымыздың майлы тақтайшамызға сіңіп кетеді.
Жалпы бояу езетін тақтайшамызды дұрыс пайдаланған жөн, жылы түсті
бояуымызды бір қатарына ал салқын түсті бояуымызды екінші қатарына
қойғанымыз өзімізге ыңғайлы болады.
Майлы бояудың өзінің қыл қаламы болады. Ол қатты жəне жалпақ болып
келеді. Бір жұмысты бір қылқаламнан жазуға болмайды, кемінде үш қылқаламмен
жазу керек №2,№6,№10,12 қылқаламдар көбіне қолданылады.
№2 –ші шұқып жазуға детальді түрде, №6 ші киім немесе , бөлек
айналасындағы заттарды жазуға ал №10,12 фон немесе кеңістікті жазу үшін қажет
болады.
