Көлік қрылысы кафедрасы

МАҚҰЛДАНДЫ:

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

2012 ж. «__»_________ № __ Хаттама
1 Пәннің мақсаты

Қазіргі заманғы құрылыс материалдарының негізінде жасалынатын бұйымдардың қасиеттерін және өндіру технологиясын терең білетін, сонымен қатар қарастырылған материалдар мен бұйымдардың қолданылуы мен оларды өндіру саласындағы еңбек сыйымдылығын төмендетуін, шикізатты отын-энергетикалық қорларды рационалды қолданылуы мен максималды түрде үнемдеуді ескерілетін жаңа технологияларды ойлап құрастыра және оны танып біле алатын магистранттарды дайындау «Сазбалшық және сазбалшықты минералдың негізінді материалдар мен бұйымдар» пәнінің мақсаты болып келеді.

Пәнді оқу нәтижесінде магистранттардың міндеттері.

Жаңа тиімді құрылыс материалдар, сазбалшық және сазбалшықты минералдар негізіндегі материалдар мен бұйымдардың технологиялары жөнінде, экологиялық қауіпсіздік, отын-энергетикалық және басқа материалды ресурстарды үнемдеуді ескере отырып, сонымен қатар қалдықсыз өндірісті алдыңғы қатарға қою жөнінде көрінісі болу керек.

Бұйымдардың номенклатурасын және комплексті құрылыс – эксплуатационды сипаттамаларымен құрылымдарды, сазбалшық және сазбалшықты минералдар негізіндегі жаңа материалдар мен бұйымдардың өндіру технологиясының негізгі принциптері жөнінде білу керек.

Ақпаратты өзіндік жинақтауға, өз білімдерін жоғарлатуға және дәстүрлі өндіріс пен жаңа құрылыс материалдар мен бұйымдарды ойлап табу кезінде дәйектемелі шешім қабылдауға істей білу керек.
2 Пререквизиттер

Пәннің пререквизиттері: «Құрылыс материалдардың химиясы», «Құрылыс материалдар», «Физика».

«Сазбалшық және сазбалшықты минералдар негізіндегі материалдар мен бұйымдар» пәнді оқу барысында магистранттар келесі пәндерді меңгеру қажет: «Құрылыс материалдардының сапасын бақылау», «Құрылыс материал өндірісіндегі технологиялық процесстер» және магістерлік диссертацияны дайындау.

4.2 Теориялық курстың мазмұны

1 тақырып. Кіріспе. Құрылыс керамикасын өндіру үшін шикізат.

Заманауи құрылыста техникалық прогресстің өркендеуіне құрылыс керамика бұйымдарының рөлі және мәні. Қазақстан Республикасында және шетелдерде керамикалық материалдар мен бұйымдар өндірісінің өркендеуінің перспективтері және қазіргі жағдайы.

Қазақстанда керамикалық құрылыс материалдарды алу үшін шикізат базасының бар болу туралы мәліметтер. Шикізатты өндеуден өткізу әдістерін және массаларды қалыптауға дайындау туралы түсінік. Бұйымдарды дайындау кезіндегі болатын технологиялық үрдістер. Негізгі құрылғылардың типтері және түрлері.

Балшықтану негіздері. Балшықтар және каолиндердің генезисі. Балшықты шикізаттың классификациясы. Балшықтың химиялық, гранулометриялық және минералогиялық құрылымдар. Олардың негізгі балшықтарға бөлінуі.

2 тақырып. Балшықты материалдардың қасиеттері. Сулы қасиеттер: ылғалдылық сыйымдылық, ісіну (бөрту), сорғыштық (жібулік), тиксотропты беріктету. Жүйенің құрылымы: «балшық - су». Балшықты массаларда ылғалдылық формалар классификациясы және олардың қасиеттері.

Механикалық қасиеттер: иілімділік, қалыптаушылық, созушылық.

Сұйық және илемді балшықты массалардың реологиялық қасиеттері.

Балшықты массалардың физикалық –механикалық қасиеттері: илемді беріктік, деформация және серпімділік модулі.

Кептіру сипаттамалары: ауалық шөгу, ылғал өткізушілік, кептіру кезіндегі балшықтың сезгіштігі (жарықшаққа төзімділік). Термиялық қасиеттер: отқа төзімділік, оттық шөгу, пісу.

3 тақырып. Шикізат материалдарын өндеу және қалыпты массаларды дайындау.

Керамикалық массалардың қалыптау және өндеу технологиясының негіздері. Керамикалық массалардың коагуляционды құрылымы және олардың пайда болуының физикалық-механикалық негіздері. Керамикалық массалар шихталарының құрауының теориясы және практикасы. Қабырғалық материалдарды жасауға арналған керамикалық массаның оптималды ылғалдылық пен қалыптаушылық.

Керамикалық массалардың сапасын бағалаудың құрылымдық-механикалық критерийлері. Түрлі құрылымдық-механикалық типтер балшықтарынан керамиканың шихталарды жасау мысалдары. Кірпіш –шикінің дефектісіз илімді қалыптауды қамтамасыз ететін керамикалық шихтаның оптималды құрамын таңдау және анықтау тізімі. Балшыққа қолданылатын илемді емес материалдар мен қосымшалар.

4 тақырып. Керамикалық бұйымдарды кептіру технологиясының негіздері.

Керамикалық кірпіш-шикінің кептіру теориясының негізгі жағдайлары. Қалыптайтын массалардың кептіру қасиеттерінің бағалау әдістері мен критерийлері. Керамикалық материалдарды кептіру кезіндегі өтетін процесстер тіралы мәлімет. Крпіш-шикіні кептіру процесінде шөгу деформациялардың (қису мен жарықшақтар) пайда

5 тақырып. Керамикалық бұйымдарды күйдіру технологиясының негіздері.

Күйдіру кезіндегі химиялық және фазалық айналулармен байланысты болатын балшықтардағы процесстер. Керамикалық бұйымдардың сапасына әсер ететін пештегі газалық орта. Отынды шихталардан керамикалық бұйымдарды күйдіру. Термиялық өндеудің оптималды режимі.

6 тақырып. Керамикалық материалдар мен бұйымдарды өндіру технологиясы.

Жартылай құрғақ пресстеу өндірілетін керамикалық кірпіштің прогрессивті технологиясы. Пресс-ұнтақтың ылғалдылығы мен құрамынан пресстеу қысымының компрессионды қисық тәуелсіздігінің қолданылуымен керамикалық пресс-ұнтақ құрамының оптимизациясы.

7 тақырып. Керамикалық материалдар мен бұйымдардың қорсақтау технологиясы.

Керамикалық қабырғалық материалдар өндірісі үшін шикізат ретінде жылулық электростанциясының күлін қолдану перспективтері және жағдайы. Керамикалы отынды шикізат ретінде ЖЭС-ның күлінің классификациясы. ЖЭС-ның күлінің физикалық-механикалық және жылутехникалық қасиеттері. ЖЭС-ның күлінің гранулометриялық және минералогиялық құрылымдары. Күлкерамикалық массалардың қасиеттері. Қабырғалық материал «күлкерам» технологиясының негіздері.

8 тақырып. Түрлі тағайындалуымен қолданылатын керамикалық бұйымдарды өндірудің технологиясының ерекшеліктері.

Қабырғалық материалдар. Арнайы тағайындалуымен кірпіш және тастар. Аражабынға арналған бұйымдар. Шатырлы материалдар. Ғимараттың қасбетін қаптамалауға арналған бұйымдар. Ішкі қаптамаға арналған бұйымдар. Санитарлы-құрылыс бұйымдар. Химиялық төзімділігі бар керамикалық бқйымдар.

9 тақырып. Керамикалық материалдар кәсіпорындарындағы технологиялық бақылауды ұйымдастыру.

Техникалық бақылаудың негізгі міндеттері және әдістері. Техникалық бақылау бөлімінің құрылымы. Техникалық бақылаудың негізгі түрлері және объектілері.

1) 1-тақырып. Керамогранит үлгілерін келтіру және күйдіру процесстерін зерттеу.

2) 2-тақырып. Керамогранит бұйымдарын өндіретін зауыттарын жобалауға арналған негізгі техникалық және технологиялық параметрлер.

3) 3-тақырып. Өндейтін және қалыптайтын қондырғының жұмыс істеуінің технологиялық анализі.

4) 4-тақырып. Балшықты қалыптауға дайындау процесінде өндеудің бірқалыпсыздығын бағалау.

5) 5-тақырып. Керамикалық массаларды қалыптау және өндеу цехтар құрылғыларының жұмыс істеуінің технологиялық анализінің мысалдары.

6) 6-тақырып. Керамикалық шихтаның оптималды қалыптау ылғалдылығын және пресстік қысымын анықтау.

7) 7-тақырып. Кірпіш – шикіні кептірудің оптималды режимін келтіру жолдары.

8) 8-тақырып. Күйдіру пештерін есептік параметрлері. Күйдіру пештерінің толық жылулық балансы. Күйдіру кезіндегі технологиялық отынның кемітуі. Отын шығының анықтау.

9) 9-тақырып. Қоршау құрылымда қолданылатын материалдарының жылу қорғау функцияларының тиімділігін анықтау принциптері.

4.4.2 Магистранттың өзіндік жұмысқа арналған тақырыптар

1) Керамикалық массалардың механикалық өндеуі. Балшықты механикалық өндеуден өткізуге арналған қондырғылардың түрлері және техникалық сипаттамалары.

2) Құрылыс керамика бұйымдарын күйдіруге арналған пештер, олардың қолданылуы.

3) Керамикалы гранит өндірісіне арналған негізгі қондырғылар

4) Санитарлы-техникалық керамиканы алу үшін заманауи технологиялар.

5) Кеуекті керамиканы алу үшін заманауи технологиялар.

6) Құрылыс керамиканың сапасын бақылау.

Негізгі

1. 
   Сатеков Б.С. Табиғи және жасанды құрылыс материалдары мен бұйымдары. Тараз: Сеним, 2007. 1 том – 576-бет. 2 том – 472 - бет.
   
2. 
   Михайловский В.П., Мартемьянова Э.С., Кокина Р.М., Косицына Ю.Л. Рекомендации и примеры расчета к выполнению архитектурно-строительной, теплотехнической и экономической частей дипломного проекта (работы) для студентов уровня подготовки бакалавр производства строительных материалов, изделий и конструкций: Учебное пособие. Под ред. В.П. Михайловского. – Омск: Изд-во «Полиграфический центр КАН», 2010. – 186 с.
   
3. 
   Сайбулатов С.С. Полусухое прессование керамического кирпича на основе суглинка. Алматы, КазГАСА, 2000.
   

4. 
   Волкова Ф.Н. Общая технология керамических изделий. – М.: Стройиздат, 1989.
   
5. 
   Золотарский А.З., Шейнман А.Ш. Производство керамического кирпича. – М.: Высшая школа, 1989.
   
6. 
   Сайбулатов С.Ж. Производство керамического кирпича. – М.: Стройиздат, 1989.
   
7. 
   Августиник А.И. Керамика. Л.: Стройиздат, 1975. 591c.
   
8. 
   Боженов П.И., Глибина И.В., Григорьев Н.А. Строительная керамика из побочных продуктов промышленности. – М.: Стройиздат, 1986.
   
9. 
   Горбунов Г.И. Основы строительного материаловедения (состав, химические связи, структура и свойства строительных материалов): Учебное издание. – М.: ИАСВ, 2002. 168с.
   
10. 
    Книгина Г.И., Вершинина Э.Н. Лабораторные работы по технологии строительной керамика и легких пористых заполнителей. – М.: Высшая школа, 1987.
    

Мамаңдықтың жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/32

6M073000 – «Құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструкцияларын өндіру»