Көбекова Ж. С. Психология негіздері Оқу қуралы

жүктеу 0,53 Mb.

бет	190/203
Дата	07.06.2020
өлшемі	0,53 Mb.
	#30874

1 ... 186 187 188 189 190 191 192 193 ... 203

Psikhologia negizderi-1

5. Заңды билік. Ықпал етушінің бүйрық беруге хақысы бар екеңцігін орьшдаушы мойыңдайды, эрі оның міңдеті бағыну керектігін түсінеді. Бағынушылар ықпал етушінің бүйрығын орындайды, өйткені дәстүр бойынша бағыну орындаушының қажетін қанағаттандыратынына сенеді. Сондыктан да көп жағдайда занды билікті дэстүрлі билік деп атайды. Барлық басшылар занды билікті пайдаланады, өйткені оның өзі басқа адамдарга басқаруға өкіддік береді. Биліктің осы негіздері басшының негізгі қүралы болып саналады, сол арқылы ол үйымның мақсатына жету үшін қол астыңдағыларға жүмыс оры ңдауды міндеттей алады.

Топ басшысыз, яғни жетекшісіз болмайды. Кез-келген топтың өздері сайлап алған, не жоғарыдан тағайыңцалған басшысы болады. Топ әрекетінің нэтижелі болуы жетекшіге де байланысты.

Әрбір адамның басыңда «ерікті-еріксіз» жауапты бір істі алып жүру немесе басшы, жетекші ретінде болу жағдайлары болып түрады. Қысқаша айтқанда, көбінесе үлкен басшылар өз еңбек жолдарын қарапайым жүмысшы болудан бастаған. Ал неге «еріксіз»? Өйткені басшы болудан - басты жауапкершілік танытып, сол істі алып жүру жағдайы алдыңызда туыңцауы мүмкін. Сондықтан осындай жауапкершілікке эрбір адам дайын болуы керек. Мейлі сіз үшін жетекші маман, мықты басшы болу мақсатыңыз болмаса да, ол қасиет эркімде де бар.

Әдетте бейресми топтарға үжым мүшелері арасында беделі бар озат, іске қабілетті адамдар көшбасшылық етеді. Әлеуметтік психологияда шағын топтағы көшбасшылар деп, басқа топ мүшелерімен өзара қарым-қатынас орнататын адамның қызметін айтады. Топ қызметіңде «көшбасшы» үғымына сипаттама бергеңде элеуметтік психологияда мүңдай жағдайлар бөліп қарастьфылады.

Біріншіден, көшбасшыны қызмет орнына ресми түрде ешкім үсынбайды, ол басшылық позицияны ашық немесе жабық келісіммен атқарады;

Екіншіден, топ қабылдаған нормалармен қүнды бағыт -бағдарламалар көшбасшының қолдауымен жүзеге асырылады;

Үшіншіден, топ өміріндегі арнайы, алайда біршама мэңді жағдайларда жеке басына біршама сапалық ерекшеліктер, атап айтқанда шшциативалығьі мен белсенділігі біршама жоғары, үйымдастыру қызметіңде тэжірибесі мен дағдысы бар, топ ісіне мүдделі адамдарға үйір, эрі өзінің мінез-қүлқымен үлгі-өнеге көрсете білетің, топта едәуір беделі болуы тиіс.

Көшбасшының екі түрі болады: »;

Инструменттік көшбасшы - адамдар тобына міңцет пайда! болғаңда топ мүшелері осы жүмысты атқара алатын жетекшіні' көрсетеді. !

Эмоционаддьщ көшбасшы - бұл маңдай адды жақсы адам.; Өмірде осы екі ерекшелікке ие болатын адамдар сирек кездеседі. {\ Бейресми топтарда көшбасшы болу мүмкіндігінің айқыңдаушы ! факторы мынадай: жасы лауазымдық орны, кэсіптік біліктігі, жұмыс орнының орналасуы, жүмыс аймағында еркін эрекет етуі • және ықыластығы. і

і Қызмет қарым-қатьшастары, субординация қағидасы

Қызметкер ықыласты тыңдаушы болуы тиіс, бірақ сонымен бірге ол аудиттің жүруі сұралатын түлғалардың үшы-қиырсыз.. арыздарынан тым зардап шекпеуін қадағалап отыруы қажет;

Қызметкер байсалды жэне іскер болып қалуы тиіс, тіпті экстермадды жағдайларда араңдатушылыкқа жол бермеуі керек; Қызметкер шынайы, бірақ дипломатиялық түрде шығуы тиіс, яғни инквизиторлық сипаттағы сұрақтарды қоймауы тиіс; А) ол әңгімелесушімен көз байланысын ұстап түруы қажет; Ә) ол сыпайы жэне ескертуші болуы қажет, бірақ жағымпазданбауы тиіс;

Б) ол эңгімелесушілердің әлсіз жақтарын өз қажетіне пайдаланбай, оларға көмек көрсетуі тиіс; В) ол жасанды мінез-қүлықпен өзінің элсіз жақтарын жасыруға тьфыспауы тиіс; Г) ол жеке түспадцар мен күдіктерге жол бермеуі тиіс;

Қызметкер эңгіме барысыңда пікірталасқа түспеуі қажет, тек қана әңгіменің соңғы бөлігіңде болады;

Қызметкер алдын ала шешім жасамауы тиіс, тек нақты жағдайдьі білуі тиіс;

Қызметкер «тым акылгөй» ретіңде көрінбеуі тиіс.

жүктеу 0,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 186 187 188 189 190 191 192 193 ... 203