II Заттың үш күйін диаграммамен анықтау

КС -заттың қаныққан бу қысымының температураға тәуелділігі

Суретте көрсетілген барлық мысалда шамалар температура мен қысымға байланысты берілген. Бірінші суретте, жоғарыда айтып өткендей гелийдің 2-ші реттік фазалық ауысу бойынша мысал келтірілген. Гелий күйі бойынша газдарға жатады. Бізде, оның температурасы 2,4 Кельвинмен есептелген. Және осы температурада қысымы қандай шекке жеткенде сұйыққа айналатындығы көрсетілген.

Келесі суретте, су үшін күй диаграммасы берілген. Бұл жерде температура Цельсиймен алынған.


2.2 Бейне материалдан эксперименттік жұмыс көрсету.
Бейне-материалда агрегаттық күйіне байланысты таңдалынып алынған үш заттың молекулаларының құрылымын зерттейміз. Ол үшін біз өзіміз білетіндей, заттың үш күйіне жататын бірнеше заттарды жинақтаймыз. Одан кейін, экранда көрсетіліп тұрган әйнектерге таңдап алынған қатты, сұйық және газ күйіндегі заттарды жібереміз. Осы кезде заттардың молекулалық құрылымы қалай болатынын байқаймыз. Енді көрінген нәтижені талқыласақ, бірінші зат бізде қорғасын болатын, оның молекулалық құрылымына назар аударсақ, ондағы молекулалар өте тығыз байланыста тұр. Осы тұста, студенттерге қояр сұрағым бар, “Көрініп тұрған нәтижеден қандай тұжырымға келуге болады? Неге?” (қатты дененің молекулалары белгілі бір көлемді сақтап тұрады және қозғалыссыз. Себебі, қатты дененің молекулалары тығыз орналасқан).
Келесі, сұйық затымыз этанолдың молекулалық құрылымына келетін болсақ, “студенттер не байқады екен?” (қатты заттың, яғни қорғасынның молекулалық құрылымымен салыстырсақ, көріп тұрғанымыздай, онда молекулалар қозғалыста, себебі оның қатты затқа қарағанда аққыштығы жоғары. Сол себепті, сұйықта молекулалар қозғалыста болады. Бірақ, қатты дене сияқты белгілі бір көлемді сақтап тұрады).
Және, құйылып алынған газ молекуласының құрылымы. Байқанымыздай, оның әр молекуласы ыдыстың қабырғасымен немесе бөлігімен соқтығысып жатыр. Бұны қалай түсіндіреміз, яғни, газ молекулалары ыдыстың барлық көлеміне таралады деген сөз. Газ молекуласының формасын алдыңғы екі заттың формасымен салыстырғанда, оларда белгілі бір форма болмайды, яғни көлем сақталмайды. Сондықтан, олар оңай сығылады.
Осы үш заттың молекулааралық күштерін салыстыратын болсақ, қатты заттарда молекулааралық тартылыс күші ең жоғары болады. Сұйық заттарда қатты затқа қарағанда әлсіздеу болады, ал газдарда мүлдем жоқ деп айтуға болады. Себебі, газ молекулалары ыдыстың барлық көлеміне еркін қозғалыста тарала алады.