Кәсіпорынның кәсіпкерлік қызметін ұйымдастыру

Кәсіпорынның 

кәсіпкерлік 

қызметін 

ұйымдастыру

Орындаған: Нұрат 

Гүлназ ТКШИ 15-15

Тапсырған: Абуталипова 

Жұлдыз

1.Кәсіпкерлік 

экономиканы 

дамытудың  қозғаушы 

күші.

2.Шағын кәсіпорын 

және оның дамуы.



І. Нарықтық экономика жағдайында 

кәсіпкерлік шаруашылық қызметтің 

маңызды түрі. Қазіргі экономика 

ғылымы кәсіпкерлікті шаруашылықты 

ұйымдастырудың негізгі типі ретінде 

анықтайды. Кәсіпкерлікке ұйымдық 

шаруашылықтың жаңашылдығы, 

ресурстарды пайдаланудың тиімді 

әдісі, икемділік кей жағдайда 

тәуекелділікке бел байлауда тән. 



Кәсіпкерлік қызметтің орын алар жері 

ең алдымен кәсіпорын. Экономикалық 

категория ретінде ол өндіргіш күштер 

мен өндірістік қатынастарды 

ұйымдастырудың негізгі буыны болып 

табылады. Құқықтық тұрғыдан алғанда 

кәсіпорын заңды құқықтары бар дара 

шаруашылық субъектісі, өзіне бекітіліп 

берген мүліктерді пайдалана отырып 

өнім өндіреді, жұмыс атқарады және 

әртүрлі қызмет көрсетеді.



Кәсіпкер өндірістік, сауда және т.б. кәсіпорынның иесі, ол 

тиімді істерді амал ретінде тауып, ұйымдастыра білетін 

іскер адам. Ал кәсіпкерлік болса, кәсіпкерге оның ісіне 

тән қызмет істеуді ұйымдастыруды айтамыз, яғни 

олардың бірлескен одағы.



Біздегі көп жылғы экономиканың бір орталықтан 

басқару, бөлу, бақылау жүйесі кәсіпкерліктің дамуына 

жол бермей келгені белгілі. Ал қазіргі қоғамдағы 

кәсіпкерлік нарықтық қатынасқа енумен байланысты 

жаңа мән-мазмұнға ие болды. Республика көлемінде 

кәсіпкерлікті дамыту, оның көркейту мақсатымен арнайы 

заң қабылдап, оны өндірістің қай саласында да, одан тыс 

салаларда да қолдап, дамытып, қорғауға жол ашып 

отыр. Кәсіп, кәсіпкерлік, кәсіпкер ұғымдары арабтың 

ежелгі сөзінен шыққан. Ол пайда табу, кіріс, ұтыс, 

тіршілік, шаруашылық маңызында пайдаланылады.



Кәсіпкерліктің негізгі белгілері мыналар:, 

оның Өндірушінің экономикалық дербестігі 

құрал-жабдықтарға меншік иесі болы және 

бәсекелестік нарықтық ортада қызмет жасауы. 



Біздің Республикада осындай жағдайларды 

қалыптастыру негізгі міндеттердің бірі. 

Кәсіпкер қай кезде де шешімді өз бетінше 

қабылдайды, белсенді, жаңалыққа жаны 

жақын, оның тез іске асыруға бейім, 

тәуекелшіл, тапқыр, батыл адам. Сонымен 

қатар кәсіпкерлікпен бірге мына ұғымдарды 

да білу қажет: Бизнес – бизнесмен, кәсіпкерлік 

– кәсіпкер, коммерция – коммерсант, 

менеджмент – менеджер. 



Іс қимылы мен тұрмыс әрекетіне сәйкес 

кәсіпкерліктің екі түрі болады: 



1.Бұрынғы классикалық кәсіпкерлік – 

шаруашылықтың қолда бар ішкі ресурстарын 

тиімді пайдалана отырып нәжижелі болуды 

көздейтін кәсіпкерлік.



2.Қазіргі заманғы кәсіпкерлік – қолда бар пайда 

көзін емес, әр түрлі жаңа мүмкіндіктерді 

пайдалануға негізделген.



Демек бірінші түрі қолда барға бағытталса, екінші 

түрі мүмкіндіктерге бағытталған яғни жаңашыл, 

ізденімпаздық кәсіпкерлік болып табылады. 



Кәсіпкерлік меншік түрлеріне қарай жеке, 

ұжымдық, мемлекеттік, біріккен кәсіпкерлік болып 

бөлінеді.



ІІ. Бүгінгі экономикалық өмірде 

шаруашылық жүргізудің, 

ұйымдастырудың, дамудың, кішігірім 

шағын формасы үлкен маңыздылыққа ие 

болды. Бүгін де шағын кәсіпорындар 

өндірістерде де, ауылшаруашылықтарда 

да, құрлыстарда да, ғылыми ұйымдарда 

да әсіресе халыққа тұрмыстық қызмет 

көрсету саласында қарқынмен дамуда.



Шағын кәсіпорын екі түрлі бағытта дамуда: Жаңа 

кәсіпорын ашу. Бұрыннан жұмыс істеп тұрған 

кәсіпорыннан бөлініп шығу жолы. Екеуіне ортақ 

жай кәсіпорынды ашу туралы шешім қажет. 

Жаңадан кәсіпорын ашу үшін жеке бір азаматтың 

арызы немесе бір азаматтың жиналысының 

шешімі немесе басқару органының бұйрығы 

керек. Ал бұрыннан жұмыс істеп тұрған 

кәсіпорыннан бөлініп шығу жолымен болса еңбек 

ұжымының келісі мен шешімі қажет. Одан кейінгі 

саты шағын кәсіпорынның жарғысын дайындау. 

Бұл негізгі құжат. Осыған сәйкес кәсіпорынның 

шаруашылық қаржылық қызметі 

ұйымдастырылады. Жарғыда кәсіпорынның түрі, 

оның аты, тұрған жері, мекен-жайы, кәсібінің түрі 

көрсетіледі