«Кәріз суағарларын тазалау» кәсіптік стандарты Жалпы ережеелер 1

1 

 

ЖОБА 

 

 

 

«Кәріз суағарларын тазалау» кәсіптік стандарты 

 

1.  Жалпы ережеелер 

 

1.  «Кәріз  суағарларын  тазалау»  кәсіби  стандарты  (бұдан  әрі  –  КС) 

ЭҚЖЖ бойынша: «37 Кәріз жүйесі» кәсіби қызметі аясында еңбек біліктілігі, 

құзіреттілігі,  мазмұны  сапасы  және  шарттары  деңгейіне  қойылатын 

талаптарды анықтайды және келесілер үшін арналған: 

1) 

еңбек  саласы  мен  кәсіби  білім  беру  саласындағы  ӛзара 

әрекеттестікті  кадрлық  саясат  қалыптастыру  және  қызметкерлерді  басқару 

арқылы реттеуге; 

2) 

әзірлеу бағдарламаларын дайындауға, біліктілікті арттыруға және 

кәсіби қайта даярлауға қойылатын талаптарға реттеме белгілеуге; 

3) 

қызметкерлерді  аттестаттау  және  сертификаттау  барысында 

жұмыскерлер құзіреттілігін бағалауға арналған талаптарды реттемелеуге; 

4) 

лауазымдық нұсқаулар жасауды ұйымдастыруға; 

5) 

ӛндірісті,  еңбекті  және  басқаруды  ұйымдастыру  ерекшеліктерін 

ескере отырып еңбек тӛлемі жүйесін қалыптастыруға арналады. 

2.  Осы  кәсіптік  стандартта    келесі  терминдер  мен  анықтамалар 

қолданылады: 

біліктілік  –  қызметкердің  нақты  еңбек  міндеттерін  сапалы  орындауға 

дайын болу деңгейі; 

біліктілік  деңгейі  –  күрделілігі,  еңбек  қызметінің  стандарттан  басқа 

болуы,  жауапкершілігі  және  дербестігі  бойынша  сараланатын  қызметкерлер 

дайындығы мен құзыреттілігіне қатысты талаптар жиынтығы; 

ұлттық  біліктілік  шеңбері  (ҰБШ)  –  еңбек  нарығында  құпталатын 

біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы; 

ұлттық  біліктілік  жүйесі  (ҰБЖ)  –  еңбек  нарығы  тарапынан  мамандар 

біліктілігіне 

деген 

сұраныс 

пен 

ұсыныстарды 

құқықтық 

және 

институционалды реттеу  тетіктерінің жиынтығы; 

салалық  біліктілік  шеңбері  (СБШ)  –  салада  құпталатын  біліктілік 

деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы; 

сала - бір типті ӛнім құруда, ӛндіріс технологиясы, жұмыс істейтіндердің 

негізгі қорлары мен кәсіптік дағдыларында ортақ мақсаты бар кәсіпорындар 

мен ұйымдардың жиынтығы; 

кәсіби  топ  –  ортақ  интеграциялық  негізі  бар  (ұқсас  немесе  жақын 

мақсаттар,  объектілер,  технологиялар,  сондай-ақ  еңбек  құралдары)  және 

оларды орындау  үшін  еңбек  міндеттері  мен  құзыреттілігінің ұқсас жинағын 

болжайтын шағын топтар жиынтығы; 

2 

 

кәсіби  шағын  топтар  –  еңбек  міндеттерінің  тұтас  жинағымен  және 

оларды  орындауға  қажетті  құзыреттіліктермен  қалыптасқан,  мамандықтар 

жиынтығы; 

кәсіптік стандарт бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, дербес 

және  маңызды  болып  табылатын  нақты  еңбек  функциясының  ашық 

сипаттамасынан тұратын кәсіптік стандарттың құрылымдық элементі; 

кәсіп  –  білімі  туралы  тиісті  құжатпен  расталатын  және  арнайы 

дайындықтың    нәтижесінде  пайда  болған  арнайы  білім,  білік  мен 

практикалық  дағдылар  кешенін  білуді  талап  ететін  адам  еңбегі  қызметінің 

негізгі түрі; 

еңбек  функциясы  –  еңбек  үдерісінің  бір  немесе  бірнеше  міндеттерін 

шешуге бағытталған ӛзара байланысты іс-қимылдар жиынтығы; 

БТБА  –  Жұмыс  және  жұмысшылар  кәсіптерінің  Бірыңғай  тарифтік-

біліктілік анықтамасы. 

 

2. Кәсіптік стандарт паспорты 

 

3. Кәсіптік стандарттың атауы: Кәріз суағарларын тазалау. 

4. Кәсіптік  стандартты  әзірлеу  мақсаты:  Осы  кәсіби  шағын  топтың 

кәсіптер тізбесін жасау және анықталған кәсіптер үшін кәсіп карточкаларын 

әзірлеу. 

5. Кәсіптік  стандарттың  қысқаша  сипаттамасы:  Кәріз  суағарларын 

тазалауын  қамтамасыз  ету,  биогенді  элеенттердің  жойылуы,  тазарған 

суағарды зарарсыздандыру және шӛгуді ӛңдеу. 

6. Негізгі топ: Тұрғын-коммуналды шаруашылық (жұмыста). 

Кәсіби топ: Суӛткізгіш-кәріз шаруашылығы (СКШ) (жұмыста). 

 

3. Кәсіп карточкалары 

 

7. Кәсіптер тізбесі: 

сүзгілеу және суару операторлары, СБШ бойынша 2 біліктілік деңгей; 

тұнбаларды  жою  құрылысының  операторы,  СБШ  бойынша  2  біліктілік 

деңгей; 

тұнбалы алаңқайлар операторы, СБШ бойынша 2 біліктілік деңгей; 

тор операторы, СБШ бойынша 2 біліктілік деңгей; 

сүзгілер операторы, СБШ бойынша 3 біліктілік деңгей; 

биосүзгілер операторы, СБШ бойынша 2 біліктілік деңгей; 

эмшерлар операторы, СБШ бойынша 2 біліктілік деңгей; 

құмтұтқыштар  мен  майтұтқыштар  операторы,  СБШ  бойынша  2 

біліктілік деңгей; 

аэротенктер операторы, СБШ бойынша 3 біліктілік деңгей; 

метантенктер операторы, СБШ бойынша 3 біліктілік деңгей; 

тұндырғылар операторы, СБШ бойынша 3 біліктілік деңгей; 

ағынды  суларды  тазалау  аппаратшысы,  СБШ  бойынша  3  біліктілік 

3 

 

деңгей; 

тұнбаларды  кептіру  қондырғысының  операторы,  СБШ  бойынша  3 

біліктілік деңгей; 

        тұнбаларды  сорғыту  қондырғысының  операторы,  СБШ  бойынша  3 

біліктілік деңгей; 

арнайы су тазалау операторы, СБШ бойынша 3 біліктілік деңгей. 

Кәсіп  карточкалары  осы  Кәсіптік  стандарттың  қосымшасында 

келтірілген. 

 

 

 

 

 

 

4 

 

«Кәріз суағарларын тазалау»  

кәсіптік стандартына  қосымша 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Сүзгілеу және суару операторлары» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Сүзгілеу және суару операторлары 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

2 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

1-2 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 2-деңгейі 

Жалпы орта білім болғанда, бірақ негізгі ортадан тӛмен емес кәсіби дайындық (білім беру ұйымының  

базасында қысқамерзімді курстар немесе мекемедегі оқытулар). 

 

Т 

Еңбек функциясы 

1) Тәулігіне 30 мын текше м-ге дейинги құрылысты сүзгілеу және суарудың алаңына қызмет кӛрсету. 

2) Тәулігіне 30 мын текше м-ден жоғары құрылысты сүзгілеу және суарудың алаңына қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Тәулігіне 30 мын текше м-ге 

дейинги құрылысты сүзгілеу 

және суарудың алаңына 

қызмет кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 2 (біліктілік  разряды: 1-2) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Ағынды сұйықтың алаңда теңдей бӛлінуі. 

2. Ағызып апаратын каналдардың, дренаждың сағасын тазалау. 

3. Құрылыстың профилактикалық жӛндеуін жүргізу. 

4. Техникалық құрылыстың түзетілген жағдайын қадағалау. 

Білімі: 

1. Сүзгілеу және суару құрылысының әрекет принциптері және бағытталуы. 

2. Суды тазалаудың топырақ әдісі. 

3. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Еңбек функциясы 2 

 

Тәулігіне 30 мын текше м-ден 

жоғары құрылысты сүзгілеу 

және суарудың алаңына 

қызмет кӛрсету. 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Агрономның тапсырмасымен ауылшаруашылық мәдениеті алаңдарына қызмет кӛрсету. 

2. Суарылатын алаңдар мен құрылыстың жағдайын қадағалау. 

3. Алаңды қысқы және жазғы суаруға уақытылы дайындау. 

Білімі: 

1. Сүзгілеу және суару құрылысының құрылымы. 

2. Суару алаңдарының орналассуы және суару жүйесінің бӛлінуі. 

5 

 

3. Агротехника және биохимия негіздері. 

4. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Тұнбаларды жою құрылысының операторы» 

Кәсіп коды 

2141 

Кәсіп атауы 

Тұнбаларды жою құрылысының операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

2 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

1-2 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 2-деңгейі 

Жалпы орта білім болғанда, бірақ негізгі ортадан тӛмен емес кәсіби дайындық (білім беру ұйымының  

базасында қысқамерзімді курстар немесе мекемедегі оқытулар). 

 

Еңбек функциясы 

1) Тұнбаларды жою құрылысына қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Тұнбаларды жою құрылысына 

қызмет кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 2   (біліктілік  разряды: 1-2) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Су құбыры ысырмаларын, қалқандарын, гидро ысырмаларын және ӛзге тіреу құрылғыларын жӛндеу 

кезінде қосалқы жұмыстарды орындау. 

2. Резервуарлардағы шӛгіндіні бранспойтпен шаю және қырғышпен алу. 

3. Тұнбаларды және шайынды суларды сорғытуға арналған сорғыларға қызмет кӛрсету. 

4. Тұндырғының жұмысын тоқтату. 

5. Ысырмалар, қалқандардың және ӛзге қондырғылардың жӛндеу жұмыстары кезінде қарапайым слесарь 

жұмыстарын атқару. 

Білімі: 

1. Тұндырғылардан тұндырғы алаңына дейін шӛгіндіні шығару сызбасы. 

2. Брандспойтты пайдалану ережелерін. 

3. Кӛлденең тұндырғылар, ағарған сулар тұндырғылары, тұнба резервуарлары, тұнба мен шайылған суды 

тарту жӛніндегі сорғы қондырғыларын. 

4. Сүзгілер құрылғыларын. 

6 

 

5. Ӛрт-шаруашылық су құбырларының қайта қосылу сызбаларын. 

6. Брандспойттың қызметіне қатысты қолданыстағы нормативтік құжаттар туралы білімі. 

7. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Тұнбалы алаңқайлар операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Тұнбалы алаңқайлар операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

2 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

1-3 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 2-деңгейі 

Жалпы орта білім болғанда, бірақ негізгі ортадан тӛмен емес кәсіби дайындық (білім беру ұйымының  

базасында қысқамерзімді курстар немесе мекемедегі оқытулар). 

 

Еңбек функциясы 

1) Тұнбалы алаңқайлардағы жұмысты орындау. 

Еңбек функциясы 1 

 

Тұнбалы алаңқайлардағы 

жұмысты орындау. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 2 (біліктілік  разряды: 1-3) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Алаңқайдағы шӛгіндінің таратылуын реттеу, біліктерге бақылау жасау. 

2. Алаңқайлардың және таратқыш қалыптардың ұсақ жӛндеуі. 

3. Алаңқайлардағы тең жүктемелерге бақылау жасау, оларды кезектестіру және алаңқайлардан кеуіп кеткен 

шӛгіндіні жинап алу. 

4. Тұнбалы алаңқайларды немесе тұнбалы тоғандарды шолу, тұнбалы алаңқайлар каскадтары бойынша 

шӛгінділердің тең бӛлінуіне бақылау жасау және сүзгілеуші қабаттың босатылуын реттеу. 

5. Тұнбалардан бұру қарықтарын, дренаждарды және жер бұру қарықтарын тазалау және жазғы уақытта 

алаңқайлардың жер біліктернен арамшӛптерді жою; қысқы уақытта қызылсу мұзын жою. 

6. Алаңқайларда берілген жүктемелерді қадағалау. 

7. Қажетті қондырғыны іріктеуде және іздеуде ақпараттық технологияларды қолдану. 

8. Экологиялық стандарттар және қоршаған ортаны қорғау нормативтерін қадағалауға бақылау жүргізуді 

орындау. 

7 

 

9. Қарықтарды, дренаждарды тазалау, коммуникацияларды жӛндеу. 

10.

 

Шӛгінділерді айдау сорғы стансаларының жұмысына бақылау жасау. 

11. Кеуіп кеткен тұнбаларды механизацияланған жинау және оны тасымалдау.  

Білімі: 

1. Тұнба алаңқайларының тағайындалулары және қағидалары. 

2. Алаңқайларды және араластырғыш қалыптарды тазалауда қолданылатын бейімдегіштер және құралдар. 

3. Тұнба алаңқайлары, тұнба тоғандарын табиғи кептіру құрылысының тағайындалуын және құрылғысы. 

4. Ағынды сулар шӛгінділерін табиғи кептіру тәсілдері. 

5. Жӛндеу жұмыстарының жүргізілу ережелерін. 

6. Құбыр жолдарының сызбасы, оларды қайта қосу. 

7. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Тор операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Тор операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

2 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

1-3 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 2-деңгейі 

Жалпы орта білім болғанда, бірақ негізгі ортадан тӛмен емес кәсіби дайындық (білім беру ұйымының  

базасында қысқамерзімді курстар немесе мекемедегі оқытулар). 

 

Еңбек функциясы 

1) Торға және басқа да механизмдерге қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Торға және басқа да 

механизмдерге қызмет 

кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 2   (біліктілік  разряды: 1-3) 

Біліктері мен дағдылары: 

1.

 

Тордың ағымды және профилактикалық жӛндеу жұмыстарына қатысу. 

2. Механикалық тырналар,  торлар, электрқозғалтқыштар, уатқыштар және басқа да механизмдерге қызмет 

кӛрсету. 

3. Автоматты құрылғы кешеніне қызмет кӛрсету. 

8 

 

4. Қалдықтарды тордан  тырналар кӛмегімен қолмен алып тастау. 

5. Барлық қызмет кӛрсетудегі құрылғылардың апатсыз және тоқтаусыз жұмысын қамтамасыз ету. 

6.

 

Басқа операторлармен бірге тырна бӛлмесінен уатыға келмейтін қалдықтар мен заттарды алу. 

7.

 

Механикалық аспаптармен, тор мен уатқыштармен жұмыс жасау.   

8. Қалдықтарды уатқышқа тасымалдау және оларды үгіту. 

Білімі: 

1. Бұру каналдары мен уатқыштағы тор мен ысырмалар жұмысының принциптері мен тағайындалулары. 

2. Тор мен уатқышты күту жӛніндегі негізгі талаптарды. 

3. Механикалық тырналар,  торлар, электрқозғалтқыштар, уатқыштар және басқа да механизмдер мен  

құрылғылар туралы және олардың жұмыс жасау принциптері. 

4. Каналдар мен құбырлар коммуникациясының сызбалары. 

5. Автоматты құрылғылар туралы және олардың жұмыс жасау принциптері. 

6. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Сүзгілер операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Сүзгілер операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

3 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

1-4 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 3-деңгейі 

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық 

және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім 

беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе 

корпоративті оқыту). 

 

Еңбек функциясы 

1) Сүзгілерге қызмет кӛрсету және реттеу. 

Еңбек функциясы 1 

 

Сүзгілерге қызмет кӛрсету 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік  разряды: 1-4) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Жүктеу материалдарды шаю және сұрыптау бойынша қызмет кӛрсету. 

9 

 

және реттеу. 

2. Торлар, каналдар, камералар, құдықтар, тазалау қондырғылар үстерін тазалау, тазалау ӛнімдерін жою. 

3. Құрылыс пен тазалау қондырғыларындағы санитария және гигиена ережелерін қадағалау. 

4.

 

Су құбырларын тазалау қондырғыларын шаю мен тазалау сапасын қадағалау. 

5. Қондырғыларды санитарлық тазалауға сӛндіру және соңынан жұмысқа қайта қосу. 

6. Сүзгілер мен байланыс жарық берушілердің технологиялық шайылуы. 

7. Ӛлшенген шӛгінділерді жарық берушілерден және тұндырғыдан босатусыз алу. 

8. Тазалау қондырғылар тобын профилактикалық және апаттық жӛндеу жұмыстарына сӛндіру. 

9. Тазалау құрылыстарының технологиялық және қосымша құрылғылар жұмысын қадағалау, берілген 

тәртіптен ауытқуын анықтау. 

10. Берілген тәртіп бойынша технологиялық және қосымша құрылғылардың жұмысына есеп алу және 

реттеу. 

11. Тазалау құрылысының жұмысын автоматты түрде реттеу. 

12. Мемлекеттік стандартқа сәйкес суды шаю сапасын қамтамасыз ету. 

13. Құрылыстардың технологиялық және санитарлық ӛңдеу сапасын, профилактикалық және апаттық 

жӛндеу жұмыстарын қадағалау. 

Білімі: 

1. Тазалау құрылыстарының негізгі бӛлшектері мен тағайындалуларын. 

2. Судың қасиеті мен сапасы. 

3. Құрылыстар тазалаудың санитарлық ережелерін. 

4. Тазалау құрылысы құрылғысы мен оларды байланыстыратын коммуникациялар. 

5. Тазалау құрылыстарының техникалық пайдалануын. 

6. Технологиялық және қосымша құрылғылар жұмысы. 

7. Құрылыстардағы суды ӛңдеу тәртібі. 

8. Тазалау құрылысы жұмысының жүйесі мен орнатылған құжаттамаларды жүргізу ережелері. 

9. Санитарлық тазалаудың қызметіне қатысты қолданыстағы нормативтік құжаттар.  

10. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Биосүзгілер операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Биосүзгілер операторы 

10 

 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

2 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

2 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 2-деңгейі 

Жалпы орта білім болғанда, бірақ негізгі ортадан тӛмен емес кәсіби дайындық (білім беру ұйымының  

базасында қысқамерзімді курстар немесе мекемедегі оқытулар). 

 

Еңбек функциясы 

1) Биосүзгілерге қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Биосүзгілерге қызмет кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 2   (біліктілік  разряды: 2) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Био сүзгілер және олардың үстіңгі беттері бойынша су бӛліну секцияларына қызмет кӛрсету. 

2. Қажеттілігіне қарай сүзгілердің үстіңгі беттерінің ағып кетуін тоқтату. 

3. Биосүзгілер секцияларына қызмет кӛрсету және олардың үстіңгі беттері бойынша судың тең таралуына 

бақылау жасау. 

4.

 

Мӛлшерлеуші құрылғыларды және сүзгілер қуаттану кезеңдерін кезектесуін түзеу және қуаттандыру. 

5. Қажеттілігіне қарай сүзгілердің үстіңгі беттерінің ағып кетуін тоқтату.  

6. Құрылысты пайдалану журналын жүргізу. 

Білімі: 

1. Биосүзгілердің әрекет етулері мен тағайындалулары. 

2. Биосүзгілерде су тазалау үрдістері. 

3. Сүзгілеуші қабатқа арналған ұсақ тастар мен домен қожы түйіршіктерінің рұқсат етілетін ӛлшемдері. 

4. Құрылысты пайдалану журналын жүргізу ережелерін білуі. 

5. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Эмшерлар операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Эмшерлар операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

2 

БТБА бойынша біліктілік 

2 

11 

 

деңгейі 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 2-деңгейі 

Жалпы орта білім болғанда, бірақ негізгі ортадан тӛмен емес кәсіби дайындық (білім беру ұйымының  

базасында қысқамерзімді курстар немесе мекемедегі оқытулар). 

 

Еңбек функциясы 

1) Екі қабатты тұндырғыларға (эмшерлерге) қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Екі қабатты тұндырғыларға 

(эмшерлерге) қызмет кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 2 (біліктілік  разряды: 2) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Екі қабатты эмшерлерге қызмет кӛрсету. 

2. Сұйықтықтың ағару деңгейін қадағалау. 

3.

 

Жинақ науасындағы сұйықтықтың ағару деңгейін қадағалау. 

4. Берілген ашыту тәртібінің ауытқуын анықтау және оларды жою. 

5. Шӛгіндіні ӛлшеу және сынамаларды алу. 

6. Құрылыстың жӛндеу жұмыстарына қатысу.  

Білімі: 

1. Ағынды сулар сұйықтықтарын тазалау технологиясы мен тазалау құрылысының құрылғысы. 

2.

 

Тазалау құрылысы мен технологиялық құрылғылар жұмысын автоматты түрде реттеу ережелері мен 

әдістері.  

3. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Құмтұтқыштар мен майтұтқыштар операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Құмтұтқыштар мен майтұтқыштар операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

2 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

2-3 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 2-деңгейі 

Жалпы орта білім болғанда, бірақ негізгі ортадан тӛмен емес кәсіби дайындық (білім беру ұйымының  

базасында қысқамерзімді курстар немесе мекемедегі оқытулар). 

 

12 

 

Еңбек функциясы 

1) Құмтұтқыштар мен майтұтқыштарға қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Құмтұтқыштар мен 

майтұтқыштарға қызмет 

кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 2   (біліктілік  разряды: 2-3) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Құмды жоюға арналған механизмдерді іске қосу және тоқтату. 

2. Құмтұтқыштағы құмның кӛлемін бақылау және құмды шығару ұзақтылығын анықтау. 

3. Құмды құм алаңына жіберуді бақылау және алаңдағы жарық беретін суды жоюға арналған аспаптың 

бекітпесінің жай-күйін реттеу. 

4. Шығарылатын құмның ӛлшемдері; орташа сынаманы алу. 

5. Құбырлар мен гидроэлеватордағы толып қалуларды жою. 

6. Құмтұтқыштар мен майтұтқыштардың тоқтаусыз жұмыс жасауын қамтамасыз ету. 

7. Құмтұтқыштың жұмыс жасау, су, ауа жіберу, құм қойыртпағын шығару тәртіптерін орнату. 

8. Сорғы қондырғыларына қызмет кӛрсету: гидроэлеваторлар, жоғары қысымды сорғылар және бақылау-

ӛлшеу аспаптарының кӛрсеткіштеріне сәйкес жұмыс есебін жүргізу. 

9. Құмтұтқыштар мен майтұтқыштар жұмысының журналын жүргізу. 

Білімі: 

1. Әр түрлі құмтұтқыштардың, гидроэлеватордың, сорғыштардың, бақылау-ӛлшеуші құралдардың, 

құбырлар коммуникациясының қондырғылары. 

2. Ағынды суларды тазалау технологиясы. 

3. Қызмет кӛрсетудегі құбырлар мен науалар коммуникациясы, тазалау қондырғыларының принциптері 

мен тағайындалулары. 

4. Құмтұтқыштар мен майтұтқыштар құрылғыларының ағымды және профилактикалық жӛндеу  

жұмыстарының ережелері. 

5. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Аэротенктер операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Аэротенктер операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

3 

13 

 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

2-4 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 3-деңгейі 

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық 

және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім 

беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе 

корпоративті оқыту). 

 

Еңбек функциясы 

1) Суды биологиялық тазарту құрылыс кешеніне қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Суды биологиялық тазарту 

құрылыс кешеніне қызмет 

кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік  разряды: 2-4) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Бақылау-ӛлшеу аспаптарымен аэротенктер жұмысына бақылау жасау. 

2. Құрылыстың апатсыз жұмысын қамтамасыз ету. 

3.

 

Аэротенктердің берілген жұмыс тәртібін қадағалау. 

4. Аэротенктер тобын пайдалану және олардың жұмысын берілген тәртіпте ұстау. 

5. Аэротенктер бойынша белсенді тұнба ағыс сұйықтығын бӛлу.  

6.

 

Тұнба ӛткізгіштер, ауа ӛткізгіштер және реттегіш механизмдердің жеке участоктарын басқару. 

7. Ауаның және белсенді тұнбаның берілуін реттеу. 

8. Аэротенктер тобы жұмыстарының берілген технологиялық тәртібін қамтамасыз ету. 

9. Биологиялық тазалаудың барлық құрылыстары мен механизмдері жүмысының журналын жүргізу.  

Білімі: 

1. Қорытындылаушы және бұрушы коммуникациялар жүйелерінің мӛлшерлеуші құрылғылар әрекеттерінің 

тағайындалулары мен қағидалары. 

2. Тұнбаларды айдау және қотару құрылысының және қондырғысының пайдалану ережелері. 

3. Аэротенктер құрылғысы және олардың коммуникациялары, екінші тұндырғыштар. 

4. Реттеуші механизмдер желдеткіштері, тұнба ӛткізгіштер, бақылау-ӛлшеу аспаптарының құрылғысы және 

тағайындалуы. 

5. Тазалау құрылыстары бойынша ағынды сұйықтықтардың ӛту жолдары. 

6. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

14 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Метантенктер операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Метантенктер операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

3 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

2-5 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 3-деңгейі 

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық 

және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім 

беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе 

корпоративті оқыту). 

 

Еңбек функциясы 

1) Метантенктегі агрегаттарға қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Метантенктегі агрегаттарға 

қызмет кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 3   (біліктілік  разряды: 2-5) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Метантенктер тобынан босатылған шӛгіндіні іріктеуді қамтамасыз ету, шӛгінділерді тарату. 

2. Араластырғыш құрылғылар: эжекторлар, механикалық араластырғыштар, гидроэлеваторлар жұмысына 

бақылау жасау. 

3. Шӛгінді және белсенді тұнбаны түсіру, метантенктердің берілген тәртібін қолдау. 

4. Метантенктер құрылыстар кешені: мӛлшерлеуші камералар, газ тарату құрылғылары, ылғал және 

босатылған тұнбаларды айдайтын сорғы стансалары және газ реттеу стансалары жұмысын бағдарлау. 

5. Берілген технологиялық тәртіпке басқару тетігін орнату. 

6.

 

Барлық механизмдер мен технологиялық аспаптар кешені жұмысының журналын жүргізу; құрылыстар 

мен механизмдердің ағымды және профилактикалық жӛндеу жұмыстарын атқару.  

Білімі: 

1. Метантенктердің тағайындалулары және жұмыс қағидалары. 

2. Жүргізілген және бұрылған коммуникациялар сызбасы. 

3. Жұмыстың температуралық тәртібін және бақылау аспаптары, бу қысымы, шӛгінді деңгейі және 

температурасы. 

4. Барлық коммуникациялармен бірге метантенктер құрылғысы, газ желілері мен арматураны пайдалану 

ережелері. 

5. Гидроэлеваторлар, механикалық араластырғыштар және эжекторлар жұмыс қағидалары және 

құрылғысы. 

15 

 

6. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Тұндырғылар операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Тұндырғылар операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

3 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

2-5 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 3-деңгейі 

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық 

және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім 

беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе 

корпоративті оқыту). 

 

Еңбек функциясы 

1) Тұндырғылар агрегаттарына қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Тұндырғылар агрегаттарына 

қызмет кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік  разряды: 2-5) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Тұндырғылар шӛгіндісін шығару және оның сапасын байқау. 

2. Санитария мен гигиена ережелеріне сәйкес механикалық құрылғылар мен қондырғылардың тазалығын 

сақтау. 

3. Механизмдерді іске қосу және тоқтату; шӛгіндіні тұндырғыдан түсіру және түсіру уақытын реттеу. 

4. Тұндырғылардың жұмыс тәртібін сақтау, судың жіберілуін реттеу; бірінші тұндырғыдан кейін ағынды 

суға қалқып жүретін заттардың түсуіне жол бермеу, шӛгіндінің тұндырғыда орнатылған деңгейден жоғары 

болмауын бақылау. 

Білімі: 

1. Тазалау қондырғылары мен механикалық құрылғының жұмыс жасау принциптері мен тағайындалулары. 

2. Түрлі жүктеудегі тұнба қырғыш, тұнба сорғыш жұмыстарының тәртіптері. 

3. Механикалық құрылғының жӛндеу жұмыстары мен су жинайтын науаны тазалау мерзімдері. 

4. Тұнба қырғыш және тұнба сорғыш механизмдер қондырғылары, олардың жұмыс жасау принциптері. 

16 

 

5. Бақылау-ӛлшеу аспаптарын пайдалану тәртібі. 

6. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Ағынды суларды тазалау аппаратшысы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Ағынды суларды тазалау аппаратшысы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

3 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

2-4 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 3-деңгейі 

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық 

және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім 

беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе 

корпоративті оқыту). 

 

Еңбек функциясы 

1) Ӛнеркәсіпті ағынды немесе радиоактивті суларды тазартуды орындау. 

Еңбек функциясы 1 

 

Ӛнеркәсіпті ағынды немесе 

радиоактивті суларды 

тазартуды орындау. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 3   (біліктілік  разряды: 2-4) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Қоспалардан ӛнеркәсіптік ағынды немесе радиоактивті суларды тазалау және тұндыруға сүзгілеу, 

бейтараптандыру және т.б. әдістермен технологиялық үрдісте қолдану үшін құнды заттарды аулау 

үрдістерін жүргізу. 

2. Біліктілігі жоғары аппаратшының басшылығымен реагенттерді даярлау, келген ағынды сулардың кӛлемі 

мен құрамына байланысты оларды мӛлшерлеу және аппараттарға немесе бассейндерге енгізу. 

3. Тазартылған суды, радиоактивті қождар мен шӛгінділерді ағызу мен айдап ағызу. 

4. Реагенттерді дайындау: содалар, сүт әктасы, ащы натр, келген ағынды сулар құрамы мен кӛлеміне 

байланысты оларды аппараттар мен бассейндерге жүктеу және мӛлшерлеу. 

5. Тазалау үрдісін бақылау-ӛлшеу аспаптары мен талдау нәтижелерінің кӛрсеткіштері бойынша реттеу және 

қадағалау. 

6. Қондырғы мен коммуникация қондырғыларының жұмысындағы ақауларды анықтау және жою. 

17 

 

7. Ағынды сулардың толық тазалануына кӛз жеткізу үшін қорытынды талдаулар жасау. 

Білімі: 

1. Сүзгілер, жылтқыштар, мӛлшерлеуіштер мен сорғылар жұмысының қағидалары. 

2. Ӛндірістік ағынды сулар мен радиоактивті суларды тазалау үрдістерінің технологиялық тәртіптері. 

3. Қарапайым және орта қиындылық бақылау-ӛлшеу аспаптарын қолдану шарттары. 

4. Радиоактивті заттармен жұмыс жасаудың санитарлық ережелері. 

5. Талдауды ӛткізу әдісі. 

6. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Тұнбаларды кептіру қондырғысының операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Тұнбаларды кептіру қондырғысының операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

3 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

4-5 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 3-деңгейі 

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық 

және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім 

беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе 

корпоративті оқыту). 

 

Еңбек функциясы 

1) Тұнбаларды механикалық кептіру қондырғысына қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Тұнбаларды механикалық 

кептіру қондырғысына қызмет 

кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік  разряды: 4-5) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Тұнбаларды механикалық жолмен кептіру қондырғыларына қызмет жасау. 

2. Құрғақ тұнбаларды жинау және кептіру қондырғыларының, кептірілген тұнбаларды тасымалдау 

бойынша жұмыс тәртібін ӛзгерту. 

3. Механизмдердің профилактикалық жӛндеулерін жүргізу.  

4. Кептіру қондырғыларына тұнбаның уақытылы және қажетті ӛлшенген күйде жетуін бақылау. 

18 

 

Білімі: 

1. Қызмет кӛрсетудегі барлық механизмдердің жұмыс принциптері мен тағайындалуларын. 

2.

 

Механизмдердің профилактикалық жӛндеу жұмыстарын жүргізу мерзімдері. 

3. Құрылыстар мен жер асты коммуникация сызбалары.  

4. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Тұнбаларды сорғыту қондырғысының операторы» 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Тұнбаларды сорғыту қондырғысының операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

3 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

2-4 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 3-деңгейі 

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық 

және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім 

беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе 

корпоративті оқыту). 

 

Еңбек функциясы 

1) Тұнбаларды сорғыту қондырғысына қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Тұнбаларды сорғыту 

қондырғысына қызмет 

кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 3   (біліктілік  разряды: 2-4) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. Бақылау-ӛлшеу аспаптарының кӛрсеткіштері бойынша сүзгілерді шаюға арналған тігінен және қырғыш 

қоспалауыштар, сорғы құрылғысына бақылау жасау. 

2. Сүзгі матасын ауыстыру және жӛндеу жұмыстарын жүргізу. 

3. Сүзгілерді тартып шығару бойынша вакуум-сорғыларға қызмет кӛрсету, олардың жұмысына берілген 

технологиялық тәртібін сақтау. 

4. Сорғытылған тұнбаларды тасымалдаудағы механизмдерге қызмет кӛрсету. 

5. Механизмдердің ағымды және профилактикалық жӛндеулеріне қатысу. 

6. Бақылау-ӛлшеу аспаптарының кӛрсеткіштері бойынша вакуум-сүзгілер, ауа жүргізу, тұнба ӛткізу. 

19 

 

7. Вакуум желілері, химиялық реагенттерге арналған құбырлар, сүзгілер мен ресиверлерді шаюға арналған 

сорғы құрылғыларының жұмысын байқау. 

8. Баяулатқыш  тұз қышқыл ерітіндісін жасау және вакуум-сүзгілерді шаю. 

9. Реагенттер мӛлшерін есептей отырып вакуум-сүзгіге келетін ылғалдықты анықтау. 

10. Қызмет кӛрсетудегі құрылғының ағымды және орта жӛндеу жұмыстарын жүргізу. 

11. Барлық коммуникацияларды, механизмдер мен агрегаттарды бақылау: сорғылар, тұндырғылар, 

мӛлшерлеуіштер және тағы басқалар. 

12. Құрылғылар мен механизмдердің ағымды, профилактикалық жӛндеу жұмыстарын жүргізу. 

13. Тұнбаларды сорғыту механизмдер, агрегаттар мен құрылғылардың жұмыстары жӛніндегі журналды 

толтыру. 

14. Басқару тетігі операторына технологиялық тәртіп орнату. 

15. Құрылғы жұмысының оңтайлы тәртібін таңдау. 

16. Ақауларды анықтау және жою. 

Білімі: 

1. Қызмет кӛрсетудегі механизмдер мен құрылыстардың құрылғылары. 

2. Шӛгіндіні сорғыту технологиясын, шикізат пен реагенттердің сипаттамалары. 

3. Механизмдердің жұмыс тәртіптері. 

4. Вакуум-сүзгі құрылғысы мен оның жұмыс принциптері. 

5. Реагенттер мӛлшерлемесін және оның концентрациясын ақытау әдістер. 

6. Химиялық реагенттердің молекулярлық салмағы. 

7. Реагенттерді сақтау және қолдану бойынша ережелер. 

8. Шӛгіндіні механикалық сорғыту қондырғысының құрылғылары. 

9. Ағынды сулардың белсенді тұнбалары мен шӛгінділерін механикалық сорғыту принциптері. 

10. Шӛгіндіні сорғытудың технологиялық сызбалары және дюкеерлер, камералар, құдықтар, жер асты 

коммуникациялары, іргелес тазалау құрылыстар технологияларының негіздері. 

11.

 

Электротехника, химия, микробиология және слесарь ісі негіздері. 

12. Технологиялық үрдісті басқару тетігімен жұмыс жасау сызбалары. 

13. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

КӘСІП КАРТОЧКАСЫ «Арнайы су тазалау операторы» 

20 

 

Кәсіп коды 

8163 

Кәсіп атауы 

Арнайы су тазалау операторы 

СБШ бойынша біліктілік 

деңгейі 

3 

БТБА бойынша біліктілік 

деңгейі 

5-7 

Кәсіби білім деңгейі 

 

СБШ-ның 3-деңгейі 

Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық 

және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім 

беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе 

корпоративті оқыту). 

 

Еңбек функциясы 

1) Арнайы су тазалау және арнайы газ тазалау қондырғыларына тасымалды қызмет кӛрсету. 

Еңбек функциясы 1 

 

Арнайы су тазалау және 

арнайы газ тазалау 

қондырғыларына тасымалды 

қызмет кӛрсету. 

СБШ бойынша  біліктілік деңгейі: 3   (біліктілік  разряды: 5-7) 

Біліктері мен дағдылары: 

1. АЭБ арнайы су тазалау және арнайы газ тазалау жүйелерінің құрылғыларын пайдалану жӛніндегі қызмет 

кӛрсету кезінде: жылу ӛткізгішті тазалау, бірнеше рет еріксіз айналу контурының (БЕАК) суын тазалау, 

реакторды басқару мен қорғау жүйелерінің суын тазалау, ұсталым бассейн, барботер-бассейн  суын тазалау 

қондырғылары; қолданылған ядролық отын қоймасының суын тазалау, БЕАК қатерсіздендіру ерітінділерін 

тазалау, трап сулары, арнайы кәріз және арнайы кір жуу суларын тазалау және қайта ӛңдеу қондырғылары; 

арнайы газ тазалау, булану қондырғылары,  сұйық радиоактивті қалдықтарды сақтау және қайта ӛңдеу 

жүйелерінің қондырғылары. 

2. Арнайы су тазалау қондырғылар сүзгілерінің регенерациялау үрдісін жүргізу.    

3. Сұйық және құрғақ радиоактивті қалдықтарды қайта ӛндіру немесе кӛму. 

4. АЭБ арнайы су тазалау және арнайы газ тазалау жүйелерінің құрылғыларын іске қосу, тоқтату, 

ауыстырып-қосу және сыннан ӛткізу. 

5. Негізгі техникалық-экономикалық кӛрсеткіштерді айқындау және талдау. 

Білімі: 

1. Бак шаруашылығы, құрғақ және сұйық радиоактивті қалдықтар қоймалары, олардың технологиялық 

сызбалары, арнайы су тазалау жүйелер қондырғылар жұмысының тәртібі мен пайдалану шарттары, қызмет 

кӛрсету ережелері. 

2. Қондырғылар, құбырлар мен арматуралардың орналасуы. 

3. Ластанған су мен жылу тасымалдағышын тазалау принциптері. 

4. Тазалаудан кейінгі жылу тасымалдағыш және  тазартқыш сапасына қойылатын талаптар. 

21 

 

5. Ӛлшеу, дабыл қағу және автоматты реттегіштер құралдарының тағайындалулары. 

6. Аспаптар мен құбырларды, қондырғылар, бӛлмелерді қатерсіздендіру тәсілі. 

7. Еңбекті қорғау және ӛрт қауіпсіздігі ережелері мен нормалары. 

Жеке құзыретіне қойылатын 

талаптар 

Командада жұмыс істей білу 

Тыңғылықтылық 

Жауапкершілік 

СБШ шеңберінде басқа 

кәсіптермен байланысы  

 

 

Кәсіптік стандарттың техникалық мәліметтері 

Әзірлеген 

«Монолит-Строй2011» ЖШС 

Нұсқа нӛмірі және 

шығарылған жылы 

Нұсқа 1, 2014 жыл 

Болжалды қайта қарау датасы  2017 жыл