Бу өндірудіц тәсілдемелік сүлбасы

Қатты  отын  стансаға  темір  жол  ашық  вагондарымен  әкелінеді. 
Вагонаударғыш  5  көмегімен  көмір  түсіріледі.  Таспапы  тасыгыш  2 
көмегімен  көмір  орынына  1  не  ұсақтау  орынына 
6
  жіберіледі.  Одан 
ұсақтама  қазандық  шанагына  7  келіп  түседі.  Ұсакгапған  көмір 
бөлшектерінің  өлшемі  25  мм-ден  аспайды.  Үсақтама  көмірді 
ұнтақгайтын  диірменге  экеледі,  оңда  ұнтақталады  және  кептіріледі. 
Әрі  қарай  кемір  тозаңы  бірінші  ауа  көмегімен  оттық  (горелка) 
арқылы ошақ камерасына беріледі.  Екінші ауа оттық арқылы ошаққа 
тікелей беріледі.
Отандық энергетикада ең көп тараған  бу  қазандарының кескіні 
(профилі)  П-тәрізді,  ол  жоғарғы  жағы  жазық  (горизонталь) 
газжолымен (газоход)  қосылган екі тік призмалық шахталар.  Бірінші 
шахта  -  өлшемдері  бойынша  үлкені  — ошақ  камерасы.  Оның  көлемі 
1000-нан  З0000м3-ке  дейін  жэне  одан  да  үлкен  болады.  Ошақ 
камерасының  бүкіл  өлшемі  және  қабырғаларының  биіктігі  бойынша 
қүбырлық  жазық  жүйелер  —  ошақ  қалқандары  (экрандары) 
орнапасқан.  Олар  жылуды  тікелей  жалын  сэулелерінен  алады, 
қыздьфудың сәулелік беттері болады.
19

m
о
oo
(N
О
О  Я
«и
ф
о
ф
І
оо
а   а д
I   «   s
: § • §   а
ю   «   а

Екінші  тік  шахта  және  оны  ошақ  камерасымен  қосатын  жазық 
газжолы  жылуды  ағындық  тәсілмен  алатын  қыздыру  беттерін 
орналастыруга арналган. Ошақ қалқандарына жылуын бергеннен соң, 
жану  өнімдері  ошақтан  ыстықтығы  900-1000  °С-та  (отын  түріне 
байланысты) шығып, газжолына келеді.
Ошақтың қалқан құбырларының ішінде су қозгалган кезде, буға 
айналады.  Судың  буға  айналуын  іске  асыратын  қыздыру  беттерін 
буландыргыіи,  бутүзгіш
 беттер деп атайды. Бу қазанына келетін суды 
қорек суы дейді.
Қорек суыңца эртүрлі қоспапар болады.  Буга айналу барысында 
құбырдың  ішкі  бетінде  қақ  түрінде  шөгінділер  пайда  болады.  Ол 
жылу  беруді  нашарлатып  (шөгіндінің  жылуөткізгіштігі  метал 
жылуөткізгіштігінен  өте  аз  болғандықгаи),  құбыр  металының  аса 
қызуына.  беріктігінің  төмендеуіне  жэне  жұмыс  денесінің  (су,  бу) 
қысымының  эрекетінен  оның  жарылуына  әкеліп  соғады.  Сондықтан 
қорек суыньщ тазалығы жоғары болу керек.
Жоғарғы сәулелік бөліктен (ЖСБ-ВРЧ)  ішінара қыздырылған бу 
оньщ жолындағы соңгы қыздыру бетіне келеді, ол жазық газжолында 
орналасқан  ағындық  буды  аса  қыздырғыш  деп  аталады.  Ағыңдық 
буды  аса  қыздырғышта  бу  белгілі  қысымға  және  ыстықтыққа  ие 
болады да, шығырға жіберіледі.
Бу  қыздыргыштан кейін де жану  өнімдерінің  ыстықтығы  едэуір 
жоғары  (800-900  °С).  Ары  қарай  жану  өнімдері  аралық  бу 
қыздырғышқа түседі. Оған шығырда ішінара жұмыс  істеген бу екінші 
рет (арапық) қыздыруға жіберіледі.
Арапық  бу  қыздырғыштан  кейін  де  жану  өнімдерінің 
ыстықгығы  элі  жогары  (500-600  °С)  болгандықтан,  оның  жылуын 
ағындық  үнемдегіште 
9  пайдаланады.  Онда  қаныгу
ыстықтығынан  кіші  ыстықтыққа  дейін  қыздырылған  қорек  суы 
төменгі сәулелік бөлікке (ТСБ-НРЧ)  келеді.  Үнемдегіигген  соң, жану 
өнімдерінің  ыстықтығы  300-400  °С  және  одан  әрі  пайдалану  ауа 
қыздырғышта  іске  асырылады.  Ауа  қьгздырғышта  суық  ауа  250-420 
°С-қа дейін  ысиды.  Ыстық ауаның  ыстықтыгы отын түріне және оны 
жағу тәсіліне байпанысты.
Ауа  қыздырғыштан  соң,  жану  өнімдерінің  ыстықтығы  едәуір 
төмен  110-160  °С  болады.  Олардың  жылуын  одан  әрі  пайдалану 
тиімсіз  болады  да,  түтін  сорғышпен  түтін  мұржасы  арқылы  әуеге 
(атмосферага)  шығарылады  және  оларды  шығар  газдар  (уходящие 
газы) дейді.
21

Қатгы отынды тозаң түрінде  жаққанда,  ыстық  ауаны екі  ағынга 
бөледі. Бірінші ауамен ұнтақтағанда, отынды кеітгіреді жэне отгықтар 
арқылы  ошақ  камерасына  тасымалдайды.  Отынауа  қоспасының 
ыстықтығы  70-130  °С.  Екінші  ауа  ошаққа  отгықгар  арқыпы  тікелей 
(диірмен  жүйесіне  соқпай  өтіп)  ауа  қыздыргыштан  кейінгі 
ыстықТықпен келеді.
Отынды  жағу  нэтижесінде  күл  пайда  болады  да,  оньщ  негізгі 
бөлігі жану  өнімдерімен бірге шығып кетеді.  Күлді түтін сорғьшггың 
алдында  қойылған  күл  ұстағышта  ұстайды.  Үсталған  күлді  күл 
шығару  құрылғыларымен  сыртқа  шығарады.  Күлдің  бір  бөлігі 
ошақгьщ  төменгі  жағына  түседі  де,  күлқожшығару  жүйесі  арқылы 
үздіксіз шығарылады.
Барабанды  бу  қазаны  бар  бу  өндіру  тәсілдемелік  сұлба  тек  бу 
қазанның  қүрылымы  (конструкция)  мен  оның  жүмысы  арқылы 
өзгешеленеді (1.5-сурет).  Бүл қазанда ошақ қалқандарында 2 түзілген 
субу  қоспасы  барабанға  5  түседі.  Барабанда  судан  бөлінген  бу 
қыздырғышқа  келіп  ыстықтығы  жоғарылаған  соң  түтынушыларға 
жеткізіледі.  Қазандық  қондырғы  қүрамына  отын  жолы,  субу  жолы, 
ауа жолы, газ жолы кіреді.
Отын 
жолында
 
—  отын 
үсақгалады 
және 
диірменде 
ұнтақталады,  ошақ  камерасына  тасымалданып,  оған  жану  үшін 
беріледі. 
Отын 
жолына 
ұсақтау 
жабдықтары, 
тасыгыштар 
(транспортер),  үсақ  отын  шанағы,  көмір  ұнтақтайтын  диірмен  жэне 
ошақ  камерасымен  қосатын  тозаң  қүбырлары  кіреді.  ¥сақ  отын 
шанагына  дейін  отын  тасығыштармен  әкелінеді,  диірменнен  кейін 
отьш жолындағы  кедергіні жеңіп өту үшін, үрлегіш түзетін тегеуірін 
жүмсалады.
Субу  жолымен
  қорек  суы,  субу  қоспасы  жэне  аса  қьізган  бу 
қозғалады. Оган үнемдегіш, ошақ қалқандары жэне бу қыздырғыштар 
кіреді. Олар тізбекгеліп қосылган.
Ауа  жолы  атмосфералық  (суық)  ауаны  қабылдау,  оны  ысыту, 
тасымалдау  жэне  ошақ  камерасына  беру  жабдықгарынан  түрады. 
Оган  суық ауа қорабы,  ауақыздырғыш  (ауа жагы),  ыстық  ауа қорабы 
және оттық құрылғылары кіреді.
Газ  жолымен
  жану  өнімдері  әуеге  (атмосферага)  шыққанша 
қозгалады,  ол  ошақ  камерасында  басталады,  бу  қыздыргыштар, 
үнемдегіш, ауа қыздыргыш (газ жагы) арқылы өтіп, мүржамен бітеді.
Ауа  жолы  мен  газ  жолы  тізбекгеліп  қосылады  да,  газауа  жолы 
болады.  Бір-біріне  ошақ  камерасының  көлемінде  өтеді.  Газауа
22

жолының  сұлбасы 
1.9а-суретге  көрсетілген.  Мұнда  ауаны
үрлегіштермен тасымалдайды  және  сэйкесті  ауа жолы  үрлегіш-ошақ 
аумағында ауа қысымынан жоғары қысымда болады.  Қазаннан кейін 
қоңцырылган  түтін  сорғыштар  жану  өнімдерін  тасымалдайды. 
Осыған  байланысты  ошақ  жэне  барлық  газ  жолдары  сиретулікте 
болады.  Таріудың  (тяга)  және  үрлеудің  бұңдай 
сұлбасын 
теңестірілген дейді.
23

жүктеу

Достарыңызбен бөлісу: