Жоспар I кіріспе ақуыздарға жалпы түсінік

жүктеу 259,9 Kb.

бет	1/5
Дата	14.12.2022
өлшемі	259,9 Kb.
	#40610
түрі	Құрамы

1 2 3 4 5

Хидирбаева Биохим СӨЖ 6 апта

ЖОСПАР

I КІРІСПЕ …………………………………………………………………….2

Ақуыздарға жалпы түсінік………………………………………..2
Аминқышқылдар…………………………………………………..2
Ақуыз топшалары………………………………………………….3

II ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ………………………………………………………..4
2.1 Ақуыздардың биологиялық қасиеттері………………………….4
2.2 Ақуыз құрамы……………………………………......................5
2.3 Ақуыз классификациясы ……………………………………6
III НЕГІЗГІ БӨЛІМ……………………............................................................7
3.1 Ақуыз қызметі ………………………………………………7
3.2 Ақуыздың құрылымдары…………………………………………10
IV ҚОРЫТЫНДЫ………………………......................................................14
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ…………………………..17

Тақырыбы: Ақуыздарға жалпы сипаттама. Ақуыздардың физикалық және химиялық қасиеттері.

Ақуыздарға жалпы түсінік. Ақуыз — бұл құрамында азот бар жоғары молекулалы органикалық қосылыстар.
Олар гидролиз кезінде аминоқышқылдарға дейін ыдырайды.
Алғаш рет ақуызды 1728 жылы Я.Беккари бидай ұнынан алды. Қазіргі таңда əртүрлі табиғи көзінен алынған ақуыздардың жүздеген түрі белгілі. Ақуыздар тірі материяның құрылымында жəне тіршіліктегі барлық процестерде шешуші роль атқарады. Белсенді өсіп жатқан жасушаның құрғақ заттық массасының негізгі бөлігін (55-85%) ақуыз құрайды. Ең ұсақ жəне құрылысы қарапайым бактерия жасушасында 2000-ға жуық алуан түрлі қызметтер атқаратын ақуыз түрлері бар екендігі анықталған.
Ақуыздың аминоқышқылдық құрамы. Қышқыл жəне сілті ерітінділеріндегі ақуыздар гидролизінің өнімі – аминоқышқылдар екендігі белгілі.
Аминоқышқылдар — өз кезегінде ақуыздардың құрылымдық бөлігі. Қазіргі кезде бірнеше жүздеген ақуыздардың аминоқышқылдарының сапалық жəне сандық құрамы анықталған. Ақуыз гидролизі нəтижесінде алынған аминоқышқыл қоспаларын фракциялауда ионалмасу хроматография əдісі қолданылады.
Ақуыздарда табылған аминоқышқылдарды екі топқа бөледі: ақуызда үнемі кездесетін жəне сирек (кейде) кездесетін. Ақуызда үнемі кездесетін 18 аминоқышқылдары жəне 2 амид:
аспарагин қышқылы амиді жəне глутамин қышқылы амиді. Барлық ақуыз аминоқышқылдары (глициннен басқа) оптикалық белсенділік танытады жəне L – қатарына жатады. Сирек кездесетін аминоқышқылдарға: оксипролин (оксипирролидин-2-карбон қышқылы), орнитин (α,δ-диаминовалериан қышқылы), селеноцистеин (α-аминоизомай қышқылы) жатады.
Аминоқышқылдардың маңызды химиялық қасиеті – молекулада міндетті түрде амин жəне корбоксил тобының қатысуымен пептидтерді түзу қабілеттілігі. Аминоқышқылдық поликонденсация реакцияларының нəтижесінде өте үлкен молекулалық массаға ие қосылыстар алуға болады. Ондай қосылыстарды полипептидтер деп атайды, Оларда –CO- NH- пептидтік тобы бар.
Ақуыздың жеке топтарының классификациясы жəне қысқаша сипаттамасы. Ақуыз классификацисы əртүрлі белгілеріне қарай жүргізіледі. Ақуыз молекуласының құрамының күрделілігіне қарай жай жəне күрделі деп екіге бөледі. Жай ақуыздар гидролиз кезінде тек қана аминоқышқылдар береді. Күрделі ақуыздар гидролиз кезінде аминоқышқылдармен қатар басқада химиялық копоненттер береді. Ақуыздарды еріткіштерге қатысты екіге бөледі: альбуминдер жəне глобулиндер. Альбуминдерге суда жəне концентрлі тұз ерітінділерінде, мысалы, 50% аммоний сулфаты ерітіндісінде жақсы еритін ақуыздар жатады. Альбуминдер аммоний сульфаты ерітіндісімен толық қаныққанда тұнбаға түседі. Глобулиндерге суда жəне концентрлі тұз ерітінділерінде нашар еритін ақуыздар жатады. Жартылай қаныққан аммоний сульфаты ерітіндісінде толық тұнбаға түсу глобулиндерге тəн белгі. Атқаратын қызметіне қарай ақуыздарды мынадай топтарға жіктейді: 1.каталитикалық белсенді ақуыздар, 2. ақуыздар-гармондар, 3. реттеуші ақуыздар, 4. тасымалдаушы ақуыздар, 5. құрылымдық ақуыздар, 6. қорғаушы ақуыздар, 7. қысқартушы ақуыздар, 8. рецепторлық ақуыздар, 9. фермент ингибитор ақуыздары, 10. вирус қабықшаларының ақуыздары.
Күрделі ақуыздарды жіктеуде топтарды протеиннің негізгі құрам бөлігі болып табылатын ақуыздық емес компоненттің табиғатына қарай топшаларға бөледі.
жүктеу 259,9 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5