Жұмыс бағдарламасы мамандықтың мемлекеттік стандарты Қр мжмбс 08. 338 2006 және «Теориялық механика»

Жұмыс оқу бағдарламасының

титулдық парағы 

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/30

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Механика және мұнайгаз ісі» кафедрасы

«  Теориялық механика

 

 »   пәнінен

5В050712  «Машина жасау» мамандық студенттеріне арналған  

ЖҰМЫС  ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Павлодар

     Мемлекеттік жалпыға міндетті                                                    

               Нысан           

     мамандықтың білім стандарты                                                   

    ПМУ ҰС Н 7.18.1/06

           мен типтік бағдарлама

             негізінде әзірленген 

   пәннің жұмыс бағдарламасына 

               бекіту парағы                                                

 

БЕКІТЕМІН

 

 ОІ жөніндегі проректор

 

 ___________ Н. Э. Пфейфер

 

 20___ж.  «___»___________

Құрастырушы:   т.ғ.к., профессор М. Қ. Алтыбасаров _______________ 

«Механика және мұнайгаз ісі» кафедрасы

ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

«Теориялық механика» пәні бойынша

5В050712  «Машина жасау» мамандығының студенттеріне арналған

Жұмыс бағдарламасы мамандықтың мемлекеттік стандарты ҚР МЖМБС 3.08.338-

2006   және

 

«Теориялық   механика»  5В050712    -   «Машина   жасау»   мамандығы

бойынша  арналған  типтік оқу  бағдарламасы  жогары  және   ЖОО кейінге  білім

берудің Республикалық оқу әдістемелік кенесі Мәжілісінің 2006 ж. 22 маусымдағы

шешімен бекітілгең  және іске қосылған бойынша әзірленген.

Кафедра отырысында ұсынылды «___»_________ 20__ж.    № __хаттама 

Кафедра меңгерушісі ______________ Ә. Х. Мустафин

Металлургия, машина жасау және көлік факультеттің оқу-әдістемелік кеңесімен

құпталған. «___»_________ 20__ж.    № ___хаттама 

ОӘК төрағасы ___________ Ж. Е. Ахметов 20___ж. «____» __________ 

КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы ____________ Т. Т. Токтағанов 20___ж. «____» __________

ЖжӘҚБ ҚҰПТАЛДЫ

ОҮЖжӘҚБ бастығы ___________ А. А. Варакута 20___ж. «____» __________

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған. 

20___ ж. «___» _____________ №____хаттама 

1 Пәннің мақсаты мен міндеті

1.1 Пәнді оқыту мақсаты

Теориялық механика ғылымның күнделікті табиғаттың құбылыстарын

және  техникада   байкауға   болатын,   қозғалыстың   ең   қарапайым   түрі

механикалық   козгалыстын   жалпы   зандылықтарын   зерттейтін   саласы.

Сондықтан теориялық механиканың корытындылары табиғаттанудың және

техниканың   көптеген   салаларында   қолданылады.   Ол   жалпы   инженерлік

пәндердін ғылыми негізі, мысалы,  машиналар мен  механизмдер   теориясы,

материалдар кедергісі, гидравлика және т.б. 

Пән   оқытудын   алдына   қойылатын   мақсаттар:   студенттердің

механикалық   қозгалысқа   жататын   көптеген   құбылыстарга   қатысты

түсініктерін қалылтастыру; механиқалық қозгалысты негізгі заңдарын игеру. 

1.2   Пәннің   міндеттері:  Теориялық   механиканы   оқығаннан   кейін,

студент: 

– материялық   нүкте,  абсолют  қатты   дене,   механикалық   жүйе,   қатты

дененің  козғалыстары  мен   тепе-тендік   шарттары,   қатты   дененің

козгалыстарын   турлендіру   тәсілдері,   динамиканың   жалпы   теоремалары

туралы хабардар болуы керек; 

– механиканың   негізгі   ұғымдары   мен   аксиомаларын,   күштер

жүйелерінің   түрлендіру   тәсілдерін,   қатты   дененің   тепе-теңдік   шарттарын,

нүктеніц қозғалысын беру және оның жылдамдығы мен үдеуін табу әдістерін,

қатты   дене   козғалысының   негізгі   түрлерін,   нүктенің   күрделі   қозғалысын,

материалык   нүкте   динамикасының   негізгі   мәселелерін,   механикалық   жүйе

динамикасының жалпы теоремаларын білуге міндетті;

– табигаттағы   құбылыстарды   схемалык   түрде   қарастырып,   нақты

есепті  абстракты  механикалық   түрге   келтіріп,   оған   сәйкес   математикалық

тәсілдерді қолданып, инженерлік есептерді шешетін болу керек

– есепке алу мен есеп беруді жоспарлауды жетік білуі керек.

2 Пререквизиттер

Теориялық механиканың  оқу базасы  математика,  физика,  инженерлік

графика пәндері табылады.  Сондықтан осы пәндердің   мына тақырыптары

керек:

- Сызықты  алгебралық теңдеулерді шешу,

- Түзу және 2-ші ретті қисық сызықтардың графиктерін сала білу,

- Векторлық алгебраны,

- Шектер теориясын және функцияның туындысын табу,

- Анықталмаған және анықталған интегралдарды шығару,

- Екі еселенген, үш еселенген интегралдарды және қисық сызықты инте-

гралдарды  шығару,

- кейбір дифференциялдық теңдеулерді шығару,

- Ньютонның заңдары және механиканың негізгі ұғымдары,

- Вектордың өске және жазықтыққа проекциясы

         

Пәннің тақырыптық                                                                                                Нысан                       

                   жоспары                                                                                                   ПМУ ҰС Н 7.18.2/10

3 Пәннің мазмұны

3.1 «Теориялық механика» пәннің тақырыптық жоспары 

№

п⁄

п

Тақырыбының атаулары

Сағат саны

Дәрі

с

Жат. СӨЖ

1                                           2                                              

3

4

5

1 Кіріспе

0,5

0

1

2 Статика. Статиканың аксиомалары. Байланыстар реaк-

циялары.

1

0

1

3 Түйіскен күштер жүйесі

0,5

1

1

4 Күш моментінің теориясы. Қос күштер

1

0

1

5 Кез келген күштер жүйесін берілген центрге келтіру

1

0

5

6 Жазық күштер жүйесінің тепе-теңдігі

0,5

1

8

7 Кеңістіктегі күштер жүйесінің тепе-теңдігі

0,5

1

5

8 Үйкеліс күштері

0

0

2

9 Кез келген күштер  жүйесін берілген центрге келтірген-

де дербес жағдайлар

0

0

4

10 Ауырлық центрі

0

0

3

11 Кинематика.Нүкте кинематикасы. Нүкте 

қозғалыстарының берілу түрлері

0,5

0

0

12 Қозғалысы векторлық және координаталық түрде 

берілген нүктенің жылдамдығын және үдеуін анықтау

2

1

2

13 Нүктенің үдеу векторын жанама және нормаль үдеулер-

ге жіктеу Нүкте қозғалыстарын классификацилау

2

1

2

14 Қатты дененің кинематикасы. Ілгерілемелі қозғалыс

0,5

0

0

15 Айналмалы қозғалыс. Айналмалы қозғалыстағы дене 

нүктесінің жылдамдығы және үдеуі

1

1

3

16 Дененің жазық-параллель (жазық) қозғалысы. Жазық 

қозғалыстағы дене нүктесінің жылдамдық және үдеу 

векторлары

1

1

2

17 Жылдамдықтар лездік центрі. Жазық қозғалыстағы 

дене нүктесінің жыдамдығын және үдеуін табу

3

1

3

18 Дененің сфералық және еркін қозғалыстары

0

0

4

19 Нүктенің күрделі қозғалысы

2

1

5

20 Дененің күрделі қозғалысы. Редукторды есептеу.

0,5

1

2

21 Нүктенің динамикасы. Нүкте қозғалысының 

дифференциалдық теңдеулері.

2

1

2

22 Материалық нүктелер жүйесінің динамикасы. Жүйенің 

массалар центрі. Сыртқы және ішкі күштер.

0,5

0

4

23 Дененің кинетикалық энергиясы.Денеге түскен күштің 

жұмысы.

2

1

2

24 Кинетикалық энергияның өзгеруі туралы теорема.

1

1

5

25 Қозғалу мөлшерінің өзгеруі туралы теорема. Жүйенің 

массалар центрінің қозғалысы туралы теорема.

1

1

3

26 Қозғалу мөлшері моментінің өзгеруі туралы теорема. 

Айналмалы қозғалыстағы дененің динамикасы.

1

1

4

27 Даламбер принципі.Инерция күштері. Кинетостатика 

иеңдеулері. 

3

1

3

Студенттердің өз бетімен игеретін тақырыптары  

0

0

11

Барлығы:

30

15

90

3.2 Аудиторлық сабақтардың мазмуны 

3.2.1 Дәрістік сабақтардың мазмуны 

    Дәріс   сабақтарының   мақсаты  Теориялық   лекция   курсының   басты

мақсаты   студенттерге   оқитын   пән   туралы   жүйелі   түсінік   қалыптастыру,

студенттерге   теориялық   білім   беру,   машиналардың   бөлшектері   мен   түйіндерін

конструкциялық   ережелерімен   есептеу   нормалары   тәсілдерін   болашақ

мамандарын игеруін қамтамасыз ету.

1. КІРІСПЕ

Материя  қозғалыс   формаларының   ең   қарапайым   түрі   -   механикалық

қозғалыс.   Теориялық   механиканың   табиғаттану   және   техникалық   ғылымдар

қатарындағы   орны.   Теориялық   механиканың   негізгі   бөлімдері.   Теориялық

механиканың   техникалық   пөндермен   байланысы   жөне   оның   инженерлік

практикадағы мағынасы. Теориялық механиканың тарихи даму жолдары.

2. СТАТИКА. Статиканың аксиомалары. Байланыстар реaкциялары.

Қатты  дененің  статикасы.  

 Сгатиканың 

 негізгі  үғымдары  мен

аксиомалары. Байланыстар және байланыс реакциялары.

3. Түйіскен күштер жүйесі

Жинакталатын   күштер   жүйесі.   Жинақталатын   күштер   жүйесінің   тепе-

тендігі. Үш күш туралы теорема.

4.   Моменттердің теориясы. Қос күш. Қос күштердің  қасиеттері 

Центрге  катысты векторлык жөне алгебралык күш моменті. Өске катысты

күш момевті. Қос күш. Қос күш моменті. Қос күштерді қосу.

5. Күштер жүйесін берілген центрге келтіру. Жүйенің бас векторы және бас

моменті

Кез келген күштер жүйесін берілген  центрге келтіру.  Күштер жүйесінің бас

векторы мен бас момент. Вариньон теоремасы

6.  Жазықтықтағы  кез  келген  күштер  жүйесінің  тепе-теңдігі.Тепе-теңдік

теңдеулері

Кез-келген  куштер   жүйесінің   тепе-тендігі.   Әр   түрлі   күштер жуйесінің

тепе-теңдігінің аналитикалык шарттары

7. Кеңістіктегі күштер жүйесінің тепе-теңдігі

Параллель  күштер  жүйесін  тен  әсер  етуші  күшке  келтіру.  Параллель

күштердін центрі.

8.  Сырғанау үйкеліс күші

9. Ауырлық центрі.Қарапайым фигуралардың ауырлық центрі.Теріс таңбалы

аудандар әдісі

Ауырлык центрі. Ауырлық центрін аныктаудың тәсілдері

10. КИНЕМАТИКА. Нүкте қозғалыстарының берілу түрлері

Кинематиканың   негізгі   мәселелері.   Классикалық   механикадағы

абсолют

 кеңістік

 пен   абсолют

 уақыт.   Механикалық   қозғалыстың

салыстырмалығы. Санақ жүйе

11. Қозғалысы векторлық түрде берілген нүктенің жылдамдық және үдеу

векторлары.Қозғалысы координаталық түрде берілген нүктенің жылдамдығы және

үдеуі

Нүкте   кинематикасы.   Нүкте   қозғалысын   анықтаудың   векторлық   әдістері.

Нүктенің тракториясы, жылдамдығы мен үдеуі Табиғи үшжақтын өстері, нүктенің

жанама және нормаль үдеулері.

12. Нүктенің үдеу векторын жанама және нормаль үдеулерге жіктеу.Нүкте

қозғалыстарын классификациялау

Нүкте қозғалысын анықтаудың координаттық және табиғи әдістері

13.   Қатты   дененің   кинематикасы.   Ілгерілемелі   қозғалыс.Ілгерілемелі

қозғалыстағыдене   нүктелерінің   траекториялары,   жылдамдықтары,   үдеулері

туралы теорема

Қатты   дене  кинематикасы.   Дене  қозғалысының   турлері.   Қатты   дене

кинематикасының негізгі теорема.

Қатты   дененің   ілгерілемелі   қозғалысы.   Ілгерілемелі   қозғалыстағы   қатты

дене нүктелерінің жылдамдықгары мен үдеулері

14. Дененің айналмалы қозғалысы. Дененің бұрыштық жылдамдығы және

бұрыштық үдеуі. Айналып тұрған дене нүктесінің жылдамдығы және үдеуі

Қатты   дененің   өске   қатысты   айналмалы   қозғалысы.   Қозғалыс   теңдеуі,

бурыштық жылдамдық пен бүрыштық үдеу.

15. Айналып тұрған дене нүктесінің жылдамдық және үдеу векторлары

Айналмалы  қозғалыстағы  дене нүктесінің  жылдамдығы  мен үдеуі.  Эйлер

формуласы.

16.   Дененің   жазық-параллель   қозғалысы.Жазық   қозғалыстағы   дене

нүктесінің жылдамдық және үдеу векторлары

Қатты   дененің   жазық-параллель   қозғалысы.

 Жазык-параллелъ

қозғалысының  күрушы   козғалыстарға   жіктеу.   Жазық  фигура  нүктелерінін

жылдамдықтарын анықтау.

17. Жазық    қозғалыстағы    дененің   жыдамдықтар    лездік  центрі  (ЖЛЦ).

ЖЛЦ- ні табу  әдістері. ЖЛЦ  арқылынүктенің  жылдамдықтарын табу

Жылдамдыктардың   лездік   центрі.   Жазық  фигура  нүктелерінің   үдеулерін

анықтау

18.   Нүктенің   күрделі   қозғалысы.   Салыстырмалы,   тасымал   және   абсолют

қозғалыстар. Жылдамдықтарды қосу және үдеулерді қосу теоремалары

Нүктенід күрделі қозгалысы. Кориолис теоремасы. Кориолис үдеуі

19.   ДИНАМИКА.Динамиканың   аксиомалары.   Нүкте   қозғалысының

дифференциалдық теңдеулері

Динамиканын негізгі үғымдары мен заңдары

20. Нүктенің тербелісі. Гармоникалық тербеліс.

Материалык   нүкте   динамикасы.   Материалық   нүкте   қозғалысының

дифференциалдык теңдеулері. Нүкте динамикасынын екі мәселесі

21. Өшпелі тербеліс. Мәжбүрлі тербеліс. Резонанс

22.  Материялық нүктелер жүйесі. Жүйенің жалпы теоремалары. 

Механикалык   жуйе.  Масса  жөне   жүйенің   массалар   центрі.   Механикалык

жүйеге әсер ететін күштердің классификациясы

23.    Қозғалыстағы   дененің   кинетикалық   энергиясы.Денеге   түскен   күштің

жұмысы.

Куштің элементарлык және толык жұмысы. Қуат. Кинетикалык энергия.

24.  Жүйенің кинетикалық энергиясының өзгеруі туралы теорема

Кинетикалык энергияның өзгеруі туралы теорема. Механикалык энергияны

сакталу заны.

25.   Қозғалыс   мөлшерінің   өзгерісі   туралы   және   массалар   центрінің

қозғалысы туралы теоремалар 

Материалык  нүктенін   қозғалыс   мөлшерінің   моменті   мен  механикалык

жүйенің кинетикалык моменті. Механикалык жуйенің козғалмайтын өске катысты

айналмалы козғалысындағы кинетикалык моменті. 

26.   Қозғалыс   мөлшері   моментінің     өзгерісі   туралы   теорема.   Дененің

айналмалы  қозғалысының  дифференциалдық теңдеуі

Қозғалыс   мелшері   моментінін   өзгеруі  туралы   теорема.   Кинетикалык

моментінін сакталу заны

27. Даламбер принципі. Инерция күштері. Кинетостатика теңдеулері.

Инерция күштердін бес векторы мен бас моменті. Айналмалы козгалыстағы

катты дененін айналу есіяе жасайтын динамикалык реакциялары.

3.2.2 Пәннің жаттығу бөлімінің мазмұны

Жаттығу сабақтарының мақсаты дәрістік сабақтарда алынған білімдерді

нығайту,     тереңдету   және   кеңейту;   есептерді   шығару   дағдысын   студенттерге

дарыту және машықтандыру. 

   3 тақырып. 

Түйіскен күштер жүйесінің тепе-теңдігі.  2 сағат

   6 тақырып. 

Жазықтықтағы күштер жүйесінің тепе-теңдігі.   3сағат

   7 тақырып. 

Кеңістіктегі күштер жүйесінің тепе-теңдігі.     2 сағат

   12,13тақырыптар.  

Қозғалысы  әр  түрде  берілген нүктенің  жылдамдығын табу. Нүктенің үдеуін 

табу. Жанама және нормаль үдеулер.     3 сағат

   15 тақырып. 

Айналмалы қозғалыстағы дененің бұрыштық жылдамдығын, бұрыштық үдеуін 

және оның нүктелерінің жылдамдығын, үдеуін табу.     2 сағат

16 тақырып.  

Жазық-параллель қозғалыстағы  дене  нүктесінің  жылдамдығын табу.      1 сағат  

17 тақырып.  

Жазық-параллель қозғалыстағы дене нүктесінің үдеуін табу.    4сағат

19 тақырып.  

Күрделі қозғалыстағы нүктенің абсолют жылдамдығын және абсолют 

үдеуін табу.                                                                                                2сағат  

20  тақырып.

21 Редукторды  Виллистің әдісімен есептеу                                   1сағат

Материялық нүктенің дифференциалдық теңдеулерін құрып оларды шешу

23   тақырып.                                                                                       2 сағат

Жүйенің кинетикалық энергиясын табу. Күштің жұмысын табу. 1сағат                     

24 тақырып. 

Жүйенің кинетикалық энергиясының өзгерісі туралы теорема.    2 сағат      

25 тақырып.

Жүйенің қозғалыс мөлшерінің өзгерісі және массалар центрінің қозғалысы 

туралы теоремалар. Олардың салдарлары.                                        1сағат

26 тақырып. 

Жүйенің кинетикалық моменті туралы теорема.Оның салдарлары.2сағат

27 тақырып.  

Даламбер принципі. Кинетостатика теңдеулері.                              3сағат

3.3 СӨЖ мазмұны

 СӨЖ-дің  мақсаты – студенттерге пәннің кейбір тақырыптарын өз бетімен игеру,

өз беиімен есеп шығаруды үйрену.

№

СӨЖ-дің түрі

Есеп беру

формасы

Бақылау түрі

Сағаттар

көлемі

1

Дәріс   сабақтарына

дай-ындалу

конспект

Сабақтарға қатысу

15

2

Практикалық   сабақ-

тарға дайындалу

жұмыс

дәптері

Сабақтарға қатысу

25

3

Аудиториялық  сабақ

тарға  кірмей  қалған

тақырыптарды өз беті-

мен игеру

конспект

Конспекттерді тек-

серу және сұрау

21

  4

Үйге берілген  тапсыр-

маныны лоындау

Олар   бойын-

ша есеп беру

Тапсырмаларды

қорғау

24

5

Бақылау   іс   шаралары-

на дайындалу

Бақылаудың нәти-

желері

24

  6

ОСӨЖ

жұмыс

дәптері

Сабақтарға қатысу

11

Барлығы

120

Студенттердің өздігінен оқуына арналған тақырыптар

1. Қос кұштердің қасиеттерін дәлелдеу. [1]    177-184 беттер

2. Кез келген күштер жүйесін берілген центрге келтірудегі дербес жағдай лар.

[1]  222-226 беттер

3. Үйкеліс күштері.  [1]   208-212, 214-215 беттер

4. Ауырлық центрі.  [1]   240-248 беттер

5. Дененің сфералық қозғалысы.  [1]   106-110 беттер

6. Материялық нүктерің өшпелі тербелісі.  [1]   306-309 беттер

5 Әдебиеттер тізімі

Негізгі 

1     Теориялық механика Жолдасбеков Ө.А., Сағитов М.Н. Алматы Ғылым

2002ж

2 Теориялық механиканың есептері Жолдасбеков Ө.А.,АхметовА.С. Алматы

Ғылым 2003ж.

3   Сборник  заданий  для курсовых  работ по теоретической  механике под

редакцией Яблонского А.А. Москва Высшая школа 1989г.

4  Механика Дүзелбаев С.Т. Павлодар С.Торайғыров атындағы ПМУ 2005ж

Қосымша 

5    Курс теоретической механики Добронравов А.А. Москва Наука 1984г.

6  Сборник коротких задач по теоретической механике под редакцией Кепе-

О.Э. Москва Высшая школа 1989г.

7     Теоретическая механика в примерах и задачах БатьМ.И. и др. т.1-1984г.

т.2-1985г.

Мамандық(тардың) жұмыс оқу жоспары-

нан көшірме 

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/32

                                                                                                                                

5В050712  «Машина жасау» 

мамандығының(тарының) жұмыс оқу жоспарынан көшірме 

«Теориялық механика»

 

 пән атауы

Оқу ныса-

ны

Пәннің көп еңбек-

ті қажет етуі 

Семестр бой-

ынша бақы-

лау нысанда-

ры  

Се-

мес

тр

Семестр бойынша студенттердің жұмыс

көлемі 

кр

ед

ит

те

р академиялық

сағат 

кр

ед

ит

те

р

Аудиториялық са-

бақ 

(ак. сағат)

СӨЖ

(ак. САғат)

Бар-

лығ

ы

ауд

СӨ

Ж

е

м

т

сы

н

К

Ж-

а

К

Ж-

с

бар-

лығ

ы

дәр

пр

.

зерт

бар

лығы

ОСӨЖ

ЖОО ба-

засындағы

іштей 

3 180 60 120 3

3

4

60

30 30

120

60

____ база-

сындағы  

сырттай

Кафедра меңгерушісі __________  Мустафин А. Х.  201__ж. «___» _________

Пәннің жұмыс бағдарламасының                                                             

         Нысан    

            келісім парағы                                                                            

ПМУ ҰС Н 7.18.1/10

Пәннің жұмыс бағдарламасының келісім парағы

Теориялық механика 

2011-2012 оқу жылына

КЕЛІСІМ ПАРАҒЫ

Шығаратын 

кафедра

Кафедра

меңгерушісінің аты-

жөні

Қолы

Келісім күні

1

2

3

4

Машина жасау 

Шумейко И.А.