«Педагогикалық менеджмент» пәнінін негізгі мақсаты менеджменттің педагогикалық негіздерін түсіндіру және қазіргі жалпы білім беретін мектепті басқарудың тәжірибесіне ендірудің жолдарын анықтау. Болашақ мамандарға педагогикалық менеджмент жайлы білім, білік, дағдылармен қаруландырудың қазіргі нарықтық жағдайда маңызы өте зор.
Пәннің мазмұны 5В010300 - «Педагогика және психология» мамандығы бойынша жоғары кәсіби білім берудің мемлекеттік стандартындағы білім берудің ең аз мөлшеріне сәйкес қурастырылды. Онда болашақ маманға қажетті педагогикалық менеджмент ауқымындағы білім, білік, дағдылардың ең аз мөлшері қамтылды.
Курста көтеріліп отырған теориялық мәселе педагогикалық менеджмент және қазіргі мектепті басқару проблемаларымен студенттің алған білімдерін мамандық талаптарына сай толықтыра түседі.
«Педагогикалық менеджмент» пәні маман дайындаудың психологиялық, педагогикалық, әлеуметтік-гуманитарлық мамандықтың кәсіби пәндерімен тығыз байланыста оқытылады.
4.1 Пәннің тақырыптық жоспары
(ЖОБ негізінде күндізгі оқу нысаны)
№
|
Тақырыптардың атауы
|
Сабақ түрлері бойынша қарым-қатынастық сағаттар саны
|
Д
|
Т
|
СӨЖ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Ғылыми теория ретінде менеджменттің қалыптасуы
Басқару жөніндегі ғылымды дамыту. Мекемені басқару
|
2
|
2
|
8
|
2
|
Мектеп менеджері іс-әрекетінің теориялық негіздері
Басқару деңгейлері. Басқару жұмысы. Жоспарлау
|
2
|
2
|
8
|
3
|
Менеджменттің негізінде мектепті басқару принциптері
Ұйымдастыру. Мектептегі басқару
|
2
|
2
|
8
|
4
|
Педагогикалық тәжірибеде мектепішілік басқарудың жағдайын диагностикалау
Бақылау. Стратегия. Стратегиялық басқару
|
2
|
2
|
9
|
5
|
Басқарудың тәжірибелік негіздері
Ұйымдастыру - басқару жүйесі
|
2
|
2
|
9
|
6
|
Мектептегі білім беру процесін басқарудың технологиясын құрастырудың негіздері
Басқару шешімін қабылдау технологиясы
|
2
|
2
|
9
|
7
|
Мектептің тәжірибелік іс-әрекетіне менеджментті ендірудің тиімділігі
Басқару әдістері
|
3
|
3
|
9
|
Барлығы
|
15
|
15
|
60
|
(КОБ негізінде сырттай оқу нысаны)
№
|
Тақырыптардың атауы
|
Сабақ түрлері бойынша қарым-қатынастық сағаттар саны
|
Д
|
Т
|
СӨЖ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Ғылыми теория ретінде менеджменттің қалыптасуы
Басқару жөніндегі ғылымды дамыту. Мекемені басқару
|
1
|
1
|
11
|
2
|
Мектеп менеджері іс-әрекетінің теориялық негіздері
Басқару деңгейлері. Басқару жұмысы. Жоспарлау
|
11
|
3
|
Менеджменттің негізінде мектепті басқару принциптері
Ұйымдастыру. Мектептегі басқару
|
1
|
1
|
11
|
4
|
Педагогикалық тәжірибеде мектепішілік басқарудың жағдайын диагностикалау
Бақылау. Стратегия. Стратегиялық басқару
|
1
|
1
|
11
|
5
|
Басқарудың тәжірибелік негіздері
Ұйымдастыру - басқару жүйесі
|
1
|
1
|
11
|
6
|
Мектептегі білім беру процесін басқарудың технологиясын құрастырудың негіздері
Басқару шешімін қабылдау технологиясы
|
1
|
1
|
11
|
7
|
Мектептің тәжірибелік іс-әрекетіне менеджментті ендірудің тиімділігі
Басқару әдістері
|
1
|
1
|
12
|
Барлығы
|
6
|
6
|
78
|
4.2 Пән тақырыптарының мазмұны
1-тақырып. Ғылыми теория ретінде менеджменттің қалыптасуы.
Менеджменттің қалыптасып дамуының тарихы. Менеджмент жайлы ғалымдардың еңбектеріне шолу. Психологиялық-педагогикалық менеджмент жайлы түсінік. Менеджерлік қызметтің мәні мен мазмұны.
2-тақырып. Мектеп менеджері іс-әрекетінің теориялық негіздері.
Мектеп менеджері іс-әрекетінің жүйелік-функционалдық моделі. Құзырлылық түрлері: ықпалдастық, эмоционалдық, перцептивтік, тұжырымдамалық, жүріс-тұрыстық. Мектеп менеджерінің тәжірибелік іс-әрекетіндегі құзырлылық түрлерінің дербес және біркелкі емес көрінісі. Н.В.Кузьмина ( гностикалық, жобалық, құрылымдық, ұйымдастырушылық, коммуникативтік), Ю.А.Конаржевский (педагогикалық талдау, жоспарлау, мектепішілік бақылау, ұйымдастыру, реттеу), В.А.Якунин (идеяларды құрау, болжау хабарламасын жинау, шешім қабылдау, орындалуын тексеру, коммуникация, нәтижені бақылау және бағалау, түзету) бойынша мектеп менеджерінің атқаратын қызметтері. Менеджерліктің тиімділігін анықтауды әр тұрғыдан қарау.
3-тақырып. Менеджменттің негізінде мектепті басқару принциптері.
Менеджмент адамдардың ынтымақтастығы ретінде. Менеджмент ортақ мақсатқа жетудегі адамдардың күш-жігерін дұрыс бағыттау. Менеджмент адамдармен қарым-қатынастың тәсілі. Менеджменттегі оқушы мен мұғалімнің қарым-қатынасы.
Менеджменттегі ақпараттың берілуі. Менеджменттегі әлеуметтік әділеттілік. Мұғалімге жеке тұрғыдан қарау принципі. Түлғалық ынталандыру принципі. Кәсіптік деңгейді дамыту принципі. Келісім негізінде ұжымдық шешім қабылдау принципі. Мұғалімдердің мектепті басқаруға қатынасу принципі және мақсатты үйлесімділік принципі.
4-тақырып. Педагогикалық тәжірибеде мектепішілік басқарудың жағдайын диагностикалау.
Мектепті басқару диагностикасының негізгі ерекшеліктері. Басқаруды талдау. Басқару мазмұнының тұтасынан алғанда мектеп жұмысына сәйкестігі. Басқарудын гумандылығы. Басқарудың демократиялылығы. Ұжымды үздіксіз қолдап отыру. Диагностикалық әдістер : оқушылар мен педагогтарды тестілеу, педагогикалық бақылау, интервью алу, әңгіме өткізу.
5-тақырып. Басқарудың тәжірибелік негіздері.
Басқару іс-әрекет ретінде. Басқару - бір жүйенің екінші жүйеге әсері. Басқару - субъекттердің өзара әсері. Білім беру мекемелерін басқарудың мәні.
Білім беруді басқару жөніндегі ғылымды дамыту. Басқару деңгейлері. Басқару жұмысы (жоспарлау, ұйымдастыру, себеп-түрткі жүйесі, бақылау, стратегия, стратегиялық басқару, шешім қабылдау, басқару) әдістері. Басқару субъектінің басқару іс-әрекетінің барлық түрлерін жүзеге асыруға даярлығы - талдау, жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және т.б.
6-тақырып. Мектептегі білім беру процесін басқарудың технологиясын құрастырудың негіздері.
Басқару теориясында қалыптасқан түрлі ұстамдар тұрғысынан білім беру процесін басқарудың логикасы. Басқару тұрғылары: функционалдық, жүйелік, жағдаяттылық, оңтайландыру және зерттеушілік. Білім беру процесіне бағдарлана отырып мектеп басқаруға қараудың түрғылары: адамиорталықтандырылған тұрғыдан қарау (Р.Х.Шакуров, Т.И.Шамова, Н.В.Немова), мотивациялық тұрғыдан қарау (В.С.Лазарев, Л.М.Перминова, И.К.Шалаев). Олардың негізгі ережелері.
7-тақырып. Мектептің тәжірибелік іс-әрекетіне менеджментті ендірудің тиімділігі.
Білім беру менеджментінің педагогика ғылымындағы қазіргі деңгейі. Білім беруді дамыту тұжырымдамасы. Білім беруді басқару мекемелерінің менеджерлік қызметі (мектепалды тәрбиеден бастап қарттық шаққа дейінгі білім алудың ерекшеліктері). Менеджерлер іс-әрекеті тиімділігінің критерийлері: тұлғалық, жағдаяттық, ықпалдастық (интегративтік), көпдеңгейлілік, кешенділік.
4.3 Практикалық сабақтардың тізімі және мазмұны
1. Басқару жөніндегі ғылымды дамыту. Мекемені басқару.
Менеджменттің қалыптасып даму тарихы. Менеджмент мәселесі бойынша ғылыми әдебиет көздеріне тарихи шолу. Менеджмент ұғымы. Білім берудегі менеджменттің мәні.
Басқару деңгейлері. Басқару жұмысы. Жоспарлау.
Басқару іс-әрекет ретінде. Басқару бір жүйенің екінші жүйеге ықпал етуі ретінде. Басқару субъектілердің өзара әрекеттесуі іспетті. Білім беру мекемелерін басқарудың мәні. Басқару деңгейлері. Мектепті басқарудағы жоспарлау.
Ұйымдастыру. Мектептегі басқару.
Мектепті басқарудың қызметтері. Мектептің тұрақты қызмет етуін қамтуды басқару, мектеп пен инновациялық үдерістерді дамытуды басқару, мектепішілік басқарудың өздігінен дамуын басқару қызметтері. Мектептің оқу-тәрбие үдерісіндегі мониторинг. мектептегі білім беру үдерісін басқаруға қоғамдық ұйымдардың қатысуы.
Бақылау. Стратегия. Стратегиялық басқару.
Қазіргі мектепті басқарудағы бақылау. Мектептің даму стратегиясы түсінігі. Ұйымды стратегиялық басқару механизмі. Стратегиялық басқарудың құраушылары.
Ұйымдастыру - басқару жүйесі.
Басқару іс-әрекеті жүйе ретінде (жоспарлау, ұйымдастыру, себеп-түрткілер жүйесі, бақылау, стратегия, стратегиялық басқару, шешім қабылдау, басқару әдістері). Басқару субъектісінің басқару қызметінің барлық түрлерін (талдау, жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және т.б.) іске асыруға даярлығы.
Басқару шешімін қабылдау технологиясы.
Шешімді қабылдау үдерісі түсінігі. Мәселелер мен шешімдерді жіктеу. Басқару шешімін қабылдау технологиясы. Басқару шешімін қабылдауға келу тұрғылары. Шешім қабылдау үдерісіндегі басшының рөлі. Шешімді қабылдау технологиясының әмбебаптығы мәселесі.
Басқару әдістері.
Қазіргі мектепті басқару үдерісі. Педагогикалық менеджмент қызметтерінің мәні мен мазмұны. Қазіргі мектепті басқару әдістері. Басқарудың әкімшілік, экономикалық, әлеуметтік-психологиялық, әлеуметтанушылық, педагогикалық әдістері.
4.4 Студенттің өздік жұмысының мазмұны
4.4.1 СӨЖ түрлерінің тізімі
№
|
СӨЖ түрі
|
Есеп беру
формасы
|
Бақылау
түрі
|
Сағат
көлемі
|
1
|
Дәрістерге дайындалу
|
|
Дәріске
қатысу
|
7,5
|
2
|
Тәжірибелік сабақтарға дайындалу, үй тапсырмаларын орындау
|
Жұмыс дәптері,
конспект
|
Семинар мен
тәжірибелік
сабақтағы
жұмысы
|
15
|
3
|
Курстың қосымша тақырыптарын зерделеу. Әдеби көздерді талдау. Глоссарий құру. Ғылыми баяндама жасауға дайындалу
|
Конспект,
глоссарий, баяндама
|
Қорғау, есеп
|
27,5
|
4
|
Бақылау шараларына дайындалу
|
|
МБ1, МБ2, емтихан
|
10
|
Барлығы
|
60
|
4.4.2 Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі
Қазіргі жағдайда менеджментті дамытудың қажеттігі. Менеджменттің міндеттері.
Менеджер - білім беру процесін ұйымдастырушы. Маркетинг негіздері.
Басқарудың әлеуметтік-психологиялық, этностық-мәдениеттік әдістері.
Тұлғаға сенім. Қатынасушылар бірлігінің ерекше белгілері.
Менеджердің жаңа педагогикалық ойлауы.
Мектепішілік басқарудың тұжырымдамасы. Қазіргі кездегі мектепті басқарудың әдіснамалық негіздері, заңдылықтары және принциптері.
Мектепішілік менеджменттің әдіснамалық негізі.
Проблемалық-функционалдық басқару. Мектептегі білім беру сапасының мониторингі және оны шешудің жолдары.
5 Әдебиеттер тізімі
Негізгі:
Ақылбекова А. Білім беру мекемелеріндегі тәрбие жұмыстарының мазмұны мен негізгі бағыттары. - Алматы, 2006.
Баймолдаев Т.М. Мектепішілік басқаруды ұйымдастыру құрылымы. - Алматы, 2005.
Дидактические проблемы в управленческой деятельности директора школы. - М.: Сентябрь, 2005.
Как управлять педагогическим коллективом развивающейся школы: (практическое пособие для директора школы). - М.: Сентябрь, 2004.
Оценка качества образовательной деятельности школ и создание программ их развития. - М.: Сентябрь, 2004.
Қосымша:
Мектеп басшыларына арналған көмекші құрал. – Алматы, 2003.
Баймолдаев Т.М. Педагогический менеджмент и современное управление школой. - Алматы, 2001.
Баймолдаев Т.М. Менеджмент - басқару тәсілі. - Алматы, 2001.
Зубов Н. Как руководить педагогами: Пособие для руководителей образовательных учреждений. - М.: АРКТИ, 2003.
Лукпанов Г. Внедрение науки как основа развития современной школы. - Алматы, 2000.
Моисеев А. М. Качество управления школой: каким оно должно быть. - М.: Сентябрь, 2001.
Сергеева В.П. Управление образовательными системами: Программно- методическое пособие . - 4-е изд. - М.: ЦГЛ, 2002.
Терентьев В. К. Истины управления: взгляд на основы менеджмента. - М.: Сентябрь, 2002.
Третьяков П.И. Школа: управление по результатам: Практика педагогического менеджмента. - М.: Новая школа, 2001.
Управление образовательными системами: учебное пособие для студ. пед. спец. вузов. - М.; Ростов-н/Д, 2003.
Фишман Л. И., Фишман И.С. Управление и руководство школой: алгебра и гармония. - М.: Сентябрь, 2001.
Мамандық(тардың) жұмыс оқу жоспарынан көшірме
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/32
|
5В010300 - Педагогика және психология мамандығының
жұмыс оқу жоспарынан көшірме
Пәннің атауы «Педагогикалық менеджмент»
Оқу формасы
|
Пәннің көлемі
|
Семестр бойынша бақылау формасы
|
Семестр
|
Семестр бойынша білім алушылардың жұмыс көлемі
|
кре
дит саны
|
академиялық сағат
|
кре
дит саны
|
аудиториялық сабақ (ак. сағат)
|
СӨЖ
|
жал
пы
|
ауд
|
СӨЖ
|
емт.
|
сын
|
КП (жоба)
|
КЖ
|
барлығы
|
дәр
|
тәж.
|
зерт
|
барлы
ғы
|
СОӨЖ
|
ЖОБ негізінде күндізгі
|
2
|
90
|
30
|
60
|
6
|
|
|
|
6
|
2
|
30
|
15
|
15
|
|
60
|
15
|
КОБ негізінде сырттай
|
2
|
90
|
12
|
78
|
4
|
|
|
|
3
|
2
|
12
|
6
|
|
|
78
|
6
|
4
|
|
6
|
Кафедра меңгерушісі ______ Е.И.Бурдина 20__ж. «___» ________
Достарыңызбен бөлісу: |