Жәнімхан Нұрилаш Мұғалім портфолиосы d есебі I топ I деңгей

Бұл өзгерістерді қалай енгізетін боламын?

Екінші коучинг «Диалогтық оқытудың маңызы. Оқыту үрдісінде аталған модулді пайдалана білу».Бұл коучингті II деңгей бітірген Дастанбаева Қ.М жене Балабекова Г.Б жүргізді.Мұғалімдерді 2ші коучингге жинауымыз біраз қиындық туғызды.Бірақ біз ситуациядан шыға білдік деп ойлаймын.Алдын-ала жарнама жасап қойдық,шақыру қағазы таратылды,коучинг соңында «тәтті стол»ұйымдастырдық.Соның өзінде 10-12 мұғалім жиналды.Мұғалімдер коучингке қызығушылықпен қатысып, ризашылықтарын білдірді.Тақырыпты мұғалімдер жаұсы түсініп алды,сабақта қолдану барысында диалогтік әңгіменің тиімділігін,диалогтік әңгімеге түсе отырып,оқушылардың ынтасының артатынын,құрдастар тобындағы қарым-қатынастың оқушы үлгеріміне жақсы ықпал ететінін практикалық тапсырмалар барысында түсініп алды. Өткізілген коучинг осы жағынан сәтті болды және сәтсіз тұстары да болды.Сәтсіз тұстары айтар болсақ мұғалімдер үстірт тыңдайды,әңгімелесіп отырады,бұл коучингге пайда әкелмейді.Мұғалімдерге түсіндірме және жетекші сұрақтар бере отырып кейбір сәттерді нақтылап отырдық және мұғалімдердің ынтасын арттырып,белсенділігін қалыптастыру үшін өткір кескінді сұрақтар қолданылды.

Тәлім алушыға бастауыш сынып мұғалімін өзінің сұранысы бойынша тандадым.Б.Қ.Т ІІІ деңгейлік курсты тамандаған .Тәлімгерлік ете отырып алға қойған мақсатым, тәлім алушының кәсіби дамуына көмек беру, таңдаған басымдықтар бойынша мектепке енгізетін өзгеріс турасында білім сапасының артуына ықпал жасау, сабақтың тиімділігін қарастыру, топтық жұмыс арқылы оқушылардың ынталандыруға белсенділігін арттыру,дамыту,смарт мақсат қою,орта мерзімді жоспар жасау, қысқа мерзімді жоспар жасау жөнінде жүргізілген жұмыстарды жүзеге асыру.

Тәлім алушының жаңа әдіс-тәсілдер бойынша өткізген және дәстүрлі сабақтарына қатысып, салыстыра талдадым.Сабақта 7 модульді ықпалдастыра қолдануына көмек бердім. Тәлім алушының әдебиеттік оқу пәні бойынша «Лұқман Хақім»тақырыбында дәстүрлі сабағына қатыстым.

Осы сабақтын сәтсіз тұстары бұл сабақтың ұйымдастырылу кезеңінде оқушыларға психологиялық ахуал жасалмады, мұғалім көбіне сабақта өзі сөйледі, оқушылар өз ойларымен бөліспей, жеке тапсырманы орындап, дәптерлерін мұғалімге көрсетіп отырды. Сабақ соңында оқушылардың білімін мұғалім өзі бағалап, үйге тапсырма берілді. Оқушылар сабақта нені түсінді, нені түсінбеді кері байланыс жасалмады. Сабақ соңында тәлім алушымен кәсіби әңгіме жүргіздім, сабаққа талдау жасадық. [№4 Тәлім алушы мен тәлімгер кәсіби әңгіме үстінде]

Келесі сабағын топтық жұмыста жаңа әдіс тәсілдерді,диалогтік оқытуды қолдана отырып ұйымдастыра отырып өткізуін сұрадым. Сабақта бір ізділік болмау керектігін түсіндірдім, ол оқушының сабаққа қызығушылығын жояды және оқушыны жалықтырып жібереді.Коучинг бойынша «Эмоций и дети»видеофильмінің желісін еске түсірдік.Сондай-ақ «Көбелек сабағын»еске түсірдік.Сабақ бастамас бұрын психолгиялық жақсы ахуал қалыптыстыру тәсілін түсіндірдім.Және сабақ басында топтың ережесін құрып алу қажет,ол оқушылардың ынтымақтастықта жұмыс істеуіне көмектесетін болады.ҚМЖ құрғанда ең назарға алатын мәселе ол smart мақсат екенін түсіндірдім.Сондай-ақ табыс критерийі туралы айтылды.Коучингге қатысу барысында қолданылған стратегияларды сабақта қолдануын сұрадым. «Хайуанаттар дүниесі» тақырыбында 4 сыныпта екінші рет өткізген сабақ өте тартымды өтті. Сабақты психологиялық ахуалды қалыптастырумен бастап, оқушыларды өзіне ұнаған жануарларын таңдау арқылы тренинг өткізіп ,топқа бөлді.Оқушылар топтық жұмыстағы алтын ережені еске түсірді.Топ мүшелері өз рөльдерін білді. Сабақтын сәтті жақтары оқушылар сабаққа белсенділікпен қатысты.топтық жұмыста оқушылардың бір-бірімен қарым-қатынасы, пікіралмасуы, топтық жұмыстағы ұйымшылдықта жұмыс істегендері болды.

Оқушылармен кері байланыс жасаған тұста, өздеріне сергіту сәті, бағалау кезеңдернің ұнағаны туралы айтты. Сабақ соңынан тәлім алушымен кәсіби әңгіме жүргіздім, сабаққа талдау жасадық. Оқу үдерісінің сапасын арттыруда тәлім алушының оқыту әдістемесіндегі диалогтік оқыту әдісін қалай пайдаланғанын,топтық жұмыс оның нәтижесін қалай болғандығын сараптадық. Бейнежазбадан бақылап, оқушылардың кері байланыстарын көре отырып тәлім алушы қандай олқылықтар кетті, оны қалай толықтыру керектігі жайлы айта келіп, өзінің сабақта көздеген мақсатына жеткендігін айтты.Тәлім алушыға теориялық білім мен практиканы ұштастыру үшін өзіндік білім көтеру жоспарын құруға көмектестім. Тәлім алушыға өз идеясын ұсынып, пікірін айтуға мүмкіндік бере отырып, жоспарын талдадық. Тәлім алушы жасаған жұмысына рефлексия жасады. Оқушылардан сұхбат алынып,жүргізілген жұмыстардың тиімді және тиімсіздігі анықталды. Өзгеріс енгізу барысында мұғалімнің де, оқушының да белсенділігінің артқанын байқадым. Нәтижесінде тәлімгерлік жүргізу үдерісінде тәлім алушының әдістемесін жетілдіріп ғана қоймау,рефлексия жасай білуге үйреттім, оқушылар мен тәлім алушының сыни ойлау белсенділіктерін дамытып, білім сапасын арттыруға өз үлесімді қостым деп ойлаймын.

Келесі «Lesson Study» зерттеушілік сабағы мұғалімдерді оқыту және олардың тәжірибесін дамытудағы ынтымақтастық тәсілі болып табылады және де іс -әрекеттегі зерттеу сияқты бірқатар циклдерді қамтиды. Бұл «сабақты зерттеу» немесе «сабақты зерделеу» үдерісі болып табылады. Тек бір мұғалім ғана сабақ беретініне қарамастан, зерттеу үшін бүкіл топ өзіне жауапкершілік алады және оқыту мен сабаққа берілген кез келген баға жеке мұғалімге емес, тұтастай барлық топтың жұмысына қатысты беріледі. (МАН, 47-беті)

Осы бағытта өз тобымдағы мұғалімдер жиналып, нені, кімді оқыту керектігін анықтадық. «Оқытудың жаңа тәсілдерін, диалогты, топтық жұмысты қолдана отырып мектепте білім сапасын көтеру»тақырыбында 4«в» сыныбын зерттеу обьектісі етіп алдық.Осы сыныпқа «Лессон стади»тәсілі бойынша дүниетану,әдебиеттік оқу пәндерінен іс-әрекетті зерттеу сабақтары жүргіздік

Кәсіби топ мүшелерімен бірлесе отырып, зерттеу сабағын жоспарлап, сабақ өтетін сыныптан А,В,С деңгейіндегі 3 оқушыны анықтап алдық.1-сабақты өзім дүниетану пәнінен «Отбасы-шағын қоғам.Қоғамдық топтар»тақырыбында өткіздім.Қалған кәсіби топ мүшелері сыныпты және үш оқушының іс-әрекетін назарға алып қадағалап отырды.Мұндағы мақсат:әр деңгейдегі оқушылардың оқу кезеңдерінде сабаққа қалай қатысып отырғанын бақылау,оқушыларды қандай тәсілдер қызықтыра алды,не әсер еткен жоқ ,оқушы сабақ барысында қаншалықты белсенді қатысты,өздері құлшыныс көрсетті ме,әлде мұғалімнің талаптары бойынша ма,ұзақ уақыт ақылды талап ететін тапсырмаларға зейіндерін шоғырландыра алды ма,сабақтағы шығармашылық тапсырмалар орындауға қаншалықты белсенді қатысты,оқушы ақыл-ой еңбегін орындауда қаншалықты эмоцианальды бола алды,сабақтағы топтық жұмыстарғы қатысу оған қаншалықты ұнады,А,В,С әр оқушы қалай жетістікке жетті,қолданылған әдіс-тәсілдер тиімді бола алды ма,әдістің қай аспектісі тиімді болды,қолданылған әдіс-тәсілдерің оқушы ынтасына ықпалы қалай болды т.с.с сияқты сұрақтарға жауап іздедік.

Сондай-ақ алдын ала жоспар бойынша бақылаушы 3 мұғалімге оқушыларды бақылау және талқылау кестесі ұсынылды. [Lesson Stadu нұсқаулығы 9бет].

Сонымен сабақта «Саяхатқа шығу» тренингісі жүргізе отырып оқушыларды топқа бөлдім. «Интеллектуальды ойын»арқылы оқушылардың өткен сабақта алған білімдері жүйеленді.

Оқушылардың белсенді білім алуына әсер етіп, олардың ойлауына барынша ықпал жасайтын жұмыстың түрлеріне топтық жұмыс, жұптық жұмыс, оқулықпен жұмыс түрлері берілді.Оқушыларға білім алуға көмектесу үшін бағалауда мадақтау, өзін-өзі бағалау,жұптар өзара бағалау, топтар өзара бағалаулар қолданылды. «Сілтеме табушылар»тобы«Кейіпкерді сипаттаушы»тобы«Ізденушілер»тобы жұмыс жасады.Топпен жұмыс барысында оқушылар өзара қарым қатынасқа түсті.Бір-бірінің пікірін тыңдады Зерттеу кезінде А,В,С деңгейіндегі оқушылардың сабаққа қатысуы,көңіл-күйлері,сабаққа берген жауаптары қадағаланды.Сабақ соңында оқушылардан сұхбат алынды.Сұхбат барысында С деңгейіндегі оқушы ұяң өз ойын айтуға қысылатын бала болатын, бірақ осы сабақ оны қызықтырғанын айтып, ашыла сөйледі.Осы оқушымен болған сұхбаттан түйгенім оқушыға сенім білдіру керек.Оқушы өзіне сенімді болған жағдайда өз ойын еркін жеткізеді,және құрдастарымен де ой бөліскенде ойын ашық,еркін жеткізуге тырысады. Сабақ соңында блоб ағашы бойынша оқушылар өздері оқудың қай деңгейіне жеткенін көрсетті.Стикерлер арқылы кері байланыс жасалды.[ сурет ]

Топпен келесі Lesson Study- ді жоспарладық. Ол сабақты балагазина Қ.Т деген әріптесім жүргізетін боп жоспарладық.

Сабақ әдебиеттік оқудан «Көптен безген көгермес» тақырыбында өтті.Мұғалім сабақ психологиялық ахуал қалыптастырудан бастап , оқушылардың көңіл-күйін көтеріп,топқа бөлді.Сабақ барысында мұғалім табыс критерийлерімен таныстырып өтті,топ ережесін құрды.

«Кубизм»тәсілін қолдана отырып өткен сабақтар бойынша алған білімдеріне қорытынды жасалды.Топ басшыларын сайлады,бағалу парақтарын түсіндіріп,таратты.Екінші кезеңде әр топқа жеке тапсырмалар берді.Оқушылар берілген тақырып бойынша топта бірлесіп, өз ойларымен бөлісіп,сыни ойланып, оны флипчартқа түсіріп, ортада қорғады.Осы сабақта А деңгейіндегі оқушы топта қасындағы құрдастарына көмектесіп, өзін сабақта жақсы көрсете білді,сабақтың бар кезеңінде де белсене қатысты, В деңгейіндегі оқушы өзін сабақта жақсы көрсете білгенімен онша көп белсенділік танытпай отырды,оның себебі оған берілген тапсырма қызықтырмаған болуы мүмкін.С деңгейіндегі оқушы сабақта өткен сабаққа қарағанда белсенділік танытты.Оған себеп біз бұл сабақты жоспарлағанда өткен сабақта алған нәтиже бойынша кей аспектіні өзгертіп еңгізуге тырысқандығымыздан деп ойладым. Дегенмен бұл оқушы да топпен бірлесіп жазып, орнында жұмыс жасап отырды.Ой қорыту кезеңінде оқушылар «автор орындығы»арқылы өткен сабақтан алған білімдерін тиянақтады.Сабақ соңында мен не білемін?,нені білдім?,нені білгім келеді? әдісімен кері байланыс болды. Топтағы бағалаушы оқушы оқушыларды толық бағалады және мұғалім өз бағасын толықтырып қойды.Әр зерттеу сабақтары аяқталған соң оқушылардың ойын біліп сұхбат алып отырдым.Сұхбат барысында оқушылар сабақтың ұнағаны туралы қуана ойларымен бөліседі,үнемі сабақтар осылай өтсе ғой деп,қызығушылықтарында білдірді.

Зерттеу тобындағы мұғалімдермен сабақ соңынада бірден талқылау жүргізіп отырды. Талқылау барысында:

Сыныптағы іс-әрекет, А,В,С деңгейлік оқушылардың іс-әрекетін

төмендегі құрылым бойынша қадағалап,бақылау жүргіздік.

-сыныптың тұтастай оқытылуы;

-зерттеу сабағының барысы және оқу үдерісі;

-бақылаудағы оқушылардың оқуын қадағалау және болған айырмашылықтардың себебін анықтау;

-Белгіленген және зерделенген негізге сәйкес келесі зерттеу сабағының мақсатын белгілеу;

 Lesson Study тәжірибелі мұғалімдермен қатар,еңбек жолын жаңа бастаған мамандарға да кәсіби жетілуге көмектеседі.Себебі бірлесіп жоспарлау, бірлесіп қадағалау, бірлесіп талдау арқылы біз оқыту аспектілерін өзіміздің ұстанымымыз тұрғысынан ғана емес, топтағы әріптестеріміздің көз қарасымен де қарастырамыз, нәтижеге жетуге бірге ұмтылыс жасаймыз.

Менің жалпы оқу мен мектептегі тәжірибе барысында түйгенім, жақсы ұйымдастырылған топтық жұмыс оқушылар арасында әлеуметтік өзара қарым-қатынасты, тиімді араласу және проблемаларды шешу дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Бұл, өз кезегінде оқушыларды өздерінің оқуларына белсенді қатысуға итермелейді.

Оқушыларды алынған ақпаратты ойластыруға және талқылауға, өзгелердің пікірлерін түсінуге немесе теріске шығаруға ынталандырған жағдайда топтық жұмыс тиімді болады. Қарым-қатынасқа түсу мүмкіндігі топтағы жұмыстың барынша қолайлы аспектісі болып табылады, алайда ол тек айта білуді ғана емес, сонымен қатар тыңдай білуді де қажет етеді, сондықтан оқушылар білуге тиісті бірнеше негізгі ережелер бар, олар:

• кезекпен сөйлеу;

• белсенді тыңдау;

• сұрақ қою және сұрақ бар ма екенін сұрау;

• ұсыныс енгізу және басқаларда ұсыныс бар ма екенін сұрау;

• өз ойларын және пікірлерін ортаға салу және басқалардың идеялары мен пікірлерін білу;

• ұсыныстарды, идеяларды және пікірлерді ұжыммен талқылау;

• көмектесу және көмек сұрау;

• түсініктеме беру және түсініктеме беруді өтіну;

• идеяларға түсініктеме беру және оны бағалау;

• топтық шешім қабылдау және бір тоқтамға келу;

• талқылаудың қорытындысын шығару;

• дәйекті айғақтар келтіру.[Топтық жұмыс туралы нұсқаулық]

Диалогтік оқыту -жаңа әдіс-тәсілдердің ішіндегі оқушылардың ынтасын арттыратын ең тиімді тәсілдің бірі деп айтуға болады.Диалогтік оқыту арқылы :

• оқушылардың тақырып бойынша өз ойларын білдіруіне мүмкіндік береді;

• басқа адамдарда түрлі идеялардың болатындығын оқушылардың түсінулеріне ықпал

етеді;

• мұғалімдерге оқушыларды оқыту барысында олардың оқушылары қандай деңгейде

екендігін түсінуге көмектеседі.

Сондай-ақ Мерсер (2005) құрдастар тобындағы өзара қарым-қатынас оқуда маңызды рөл атқаратынын дәлелдеп шыққан. Оқушылар жұпта немесе топтарда жұмыс істегенде, олар «мұғалім-оқушы»сұхбаты түріндегі өзара іс-қимылға қарағанда мейлінше «симметриялы» болып табылатын өзара іс-қимылға тартылады, осылайша, негізделген дәлелдер келтіріп, қадағаланатын оқиғаларға сипаттама беруде түрлі мүмкіндіктерге ие болады.

Тіл - тәжірибені ұжымдық қабылдаудың негізгі құралы. Негізінде, білім алу диалог

арқылы беріледі де, оқушылардың сыныптық жұмыстағы өзара байланыс пен келісушілікті қабылдау деңгейін білдіретін қызметтің диалогпен қалайша жанасатынына байланысты болады. Мұғаліммен және басқа оқушылармен әңгімелесу - оқушының қызмет белсенділігін қамтамасыз ететін және түсінігін дамытатын маңызды құрал.Александер (2008) диалог түрінде оқыту оқушыларды ынталандыру және дамыту үшін әңгіме күшін қолдануға мүмкіндік береді деп санайды. .[МАН 29 бет]

Оқушылардың осы модульді пайдалана отырып ойлау белсенділігін арттырып,сөйлеу дағдыларын қалыптастырып,өз ойларын еркін жеткізуге ынталану үшін оларға сабақ беретін мұғалімдердің оқытудың жаңа әдіс-тәсілдердін меңгеруіне аса назар аудардым.Олардың жаңа әдіс-тәсілдердіі өз сабақтарына енгізіп, тиімді пайдалануы үшін өзімнің курстан алған, үйренген жаңа білімімді үйретуге тырыстым.Тек өзімнің зерттеу бағытыма байланысты ғана емес, 7 модуль аясында не үйренгенімді,қандай ой түйгенімді ортаға салдым.сабақтың жақсы нәтижеге жетуіне шешуші күш болатын SMART мақсат туралы жақсы түсіндірдім деп ойлаймын.

- Осы модуль бойынша жүргізілетін жұмыста мен оқушыларымның:

-өз бетінше тұжырым жасап, қорытындыға келуіне;

-ұқсас құбылыстардың арасыннан тиімдісін талдай білуіне;

-проблеманы шеше білуіне;

-пікірталасты жүргізе білу қабілететінің қалыптасуына ықпал жасауға тырыстым. Мен мектептегі тәжірибе барысын қорытындылай келе, болашақта:Оқушыларды көбірек тыңдауды, ой-пікірімен санасуды;

Тапсырмаларды түрлендіріп жасауды;

Оқушылардың сыни ойлау дағдысын қалыптастыру үшін ашық сұрақар беруді;

Көмек қажет ететін оқушыларды сабаққа қызықтыра алуды;

Назардан тыс оқушы деген болмау керектігін;

Бағдарлама ерекшеліктерін, мүмкіндіктерін одан әрі зерттеп, оқу-тәрбие үдерісіне кеңінен, әрі тиімді етіп енгізуге тырыстым.

Оқытудың әрбір кезеңінің басынан бастап соңына дейін алға ілгерілеудің болуы қамтамасыз етуді басшылыққа алдым.Осы «мектептегі тәжірибе» кезеңінде өткізілген коучинг,тәлімгерлік, Lesson Study тәсілімен жүргізілген сабақтардан алынған нәтижелер жалпы мақсатқа қол жеткізуге ықпал етті деп ойлаймын.Мұғалімнің шеберлік деңгейі жоғары болғанмен, ол оқушының қызығушылығын оятып, белсенділігін арттыра алмаса білім күткен нәтижені бермейді.Білім нәтижесі оқытудың белгіленген кезеңдерін аяқтағанда оқушылар нені біледі және нені істей алады деген сұрақтардың жауабыммен анықталады.Біз оқып жатырған курс мазмұнында осы сұрақты мұғалімге де қатысты қарастырамыз. Осыдан келіп қандай жұмыс болмасын түбінде бір нақты күтілетін нәтижеге бағытталып жүргізілуі тиіс деген тұжырым жасадым.Нақты күтілетін нәтижеге ол жеткізу үшін, сол нәтижені мақсат етіп қоя білу керек.Сонымен бірге оларды белгіеудің критерийлері реттелуі, саралануы тиіс. Егер осылардың барлығы қамтылмаса, онда толық мақсатқа жету мүмкін емес.Өз ойымды Махатма Гандидің мына сөзімен аяқтағым келіп тұр:«Егер сен болашақтағы өзгерісті көргің келсе-осы өзгерісті өз уақытыңда жаса» деген екен. Бүгінгі таңда еліміздің білім беру жүйесіндегі болып жатқан үлкен өзгерістер еліміздің болашағына,оны жүзеге асыртуда еңбек еті жүрген менің әріптестеріме толағай табыстар әкелетініне сенімдімін.

Пайдаланған әдебиеттер:
1. Мұғалімге арналған нұсқаулық Бірінші деңгей

2.«Коучинг және тәлімгерлік» 37- беттен

3.«Топтық жұмысты ұйымдастыру туралы нұсқаулық»

4.«Lesson Studу” тәсілін іске асыру 50-беттен

Мектеп директоры: Қалиева У.З