1.3 Интернеттегі парақ туралы түсінік
WEB–дизайндағы экрандық өлшем, бет өлшемдерін таңдау сайттың ең негізгі элементтерінің бірі беттер болып саналады. WEB беттер бір сайттың шектеуінде өзгеруі мүмкін. Беттердің көптігіне зерттеулер жасайтын болсақ беттерді бірнеше негізгі түрлерге бөліп қарастаруға болады. Мысалға, үй беттері, іздеу беттері, құрамды бет тағы сол сияқтыларды атап өтуге болады.
Беттердің үлкен кішісіне оның өлшемдеріне көптеген WEB–дизайн жасаушылары пікір таластырып келген. WEB–дизайндағы беттің жалпы көлемі белгілі ерекшеліктерге сәйкес жасалса ол адамның жұмыс жасау мүмкіндігін арттырады. Бетті жасау кезінде дизайнер ал дегенде оның негізгі түрлерін және оны жасау үлгісіне мән беру керек, және жасалып жатқан бетте ең маңызды ақпараттардың түгелдей сиып тұруы қажет. Ең негізгі шығармашылық белгілері беттің қарапайым көрінуімен қатар өзіндік ерекшеліктерін сақтап тұрады. Дизайнның мақсаты көрнекілік ғана емес қолданушыға жұмс жасап отырған кезде қиындықтар туғызбау.
Жалпы бет деген не? Бет дегеніміз WEB–сайттың негізі, басқаша айтқанда бет броузерлық терезеге шығатын сол бет. Бір бет URL–дың бір бетіне сәйкес келеді. Бүгінгі күнде барлығы оңай емес.
URL броузер терезесіне бір неше бетті қатар жүктей алады, және де WEB беттер бір неше ұсақ терезелерге бөлінген болуы мүмкін немесе фреймдерге. WEB сайыттарда жасалған әр бір бөлшек өз мәнін өзіне сақтап тұруы қажет, ол бөлшектердің әр қайсысын біріктіру кезінде өте көңіл бөлерліктей бір бірліктегі бет пайда болады. WEB–сайытты құру кезінде көңіл бөлетін маңызды мәселе әр беттерге жіберген сілтемелер қажетті ақпараттар сақтап тұрған болуы қажет, және қолданушы сол беттің құрылымын барымен қабылдап алу керек. Дизайнер үшін әр түрлі бөлшек жасау қажеттігі туады. Ол бөлшектер өз ара тең емес, кей біреулері үлкен бөлшектерден тұратын болса ал кей біреулері ұсақ бөлшектерден тұратын болады[2].
WEB беттер теориялық жағынан шексіз ұзын және кең болады. Басқаша айтқанда шексіз үлкен өлшем. Бұндай жағдайда қолданушыға қолайсыздық тудыруы мүмкін және баспаға шығару үшін тиімсіз. Сондықтан осы себептерге байланысты беттің өлшемі болуы тиісті. WEB–сайттың бетін таңдағанда сол бетке орналастырылған ақпаратқа байланысты жасалады. Егер қолданатын ақпарат көп болса бет үлкен болады, ал егерде ақпарат аз болса онда бет кішкентай болады. Егерде беттердің өлшемін шектейтін болсақ кей қажетті ақпараттарды жеке–жеке бөлшектерге бөлу керек болады. Бұл жасаушы үшін ең қолайсыз жағдай.
Жалпы компьютерлік өлшемде беттің көлемі 640 x 480 нүктелік, 800 x 600 нүктелік, 1024 x 768 нүктелік, 1280 x 1024 және 1600 x 1200 нүктелік өлшемінде болады. Кей жағдайда экрандардың өлшемі өте үлкен болады. Мысалға, WEBTV немесе Palm сияқтылар. 1.1 кестеде ең кең таралған беттер өлшемі көрсетілген. Осы беттердің өлшемдеріне сәйкес қазір WEB беттердің дизайыны жасалады.
Кесте 1.1. Экран бетінің өлшмдері
Рұқсаттамасы
|
Құрамы
|
Түсініктеме
|
Бұл бетте 3 жолға 12 сәйкес келеді. Оның экрандық өлшемі 320 x 240 пиксель немесе мүмкін болатын ұялы телефон экранына сәйкес
|
Қол телефон (Ұялы телефон)
|
Рұқсатты пиксельдерге байланысты емес тек горизантальды жолдарындағы вертикалды сызықтарға да байланысты. Жүгіртіп көру қиын. Көбінесе мұндай беттер экранмен ғана жүктеледі.
|
320 x 240
|
Персональды сандық секретарь
|
|
640 x 240
|
WindowsCE - нің “Breastpocket” құраушы.
|
VGA экранның жартысы.
|
544 x 372
|
MSN TV/WEBTV
|
Оңға жүгіртіп көру мүмкін емес. Қажетті ақпаратты http://developer.msntv –көрсетілген WEB сайттынан анықтап алуға болады.
|
640 x 480
|
Компьютерлік (төменгі өлшемді) экрандық.
|
ЭЕМ - ның ең төменгі экрандық рұқсаты (сапасыз көрініс).
|
800 x 600
|
Компьютерлік (стандартты өлшемді) экрандық.
|
Экранға мүмкін болатындай өлшем. Мұны қолдануға болады.
|
1024 x 768
|
Компьютерлік (жоғарғы өлшемді) экрандық.
|
Өте үлкен кеңістік болғандықтан қолдануда қиындықтар туындауы мүмкін.
|
1152 x 864
|
Компьютерлік (экрандық ең жоғарғы өлшемі) экрандық.
|
|
1200 x 1024
|
Компьютерлік (экрандық ең жоғарғы өлшемі) экрандық.
|
|
1600 x1200
|
Компьютерлік (экрандық ең жоғарғы өлшемі) экрандық.
|
|
Жасаушы үшін дизайынның өлшемі өте маңызды роль атқарады. Егер қолданушының қолданып отырған компьютерлік экран беті стандартты болсада ол броузерлік бетте бүкіл экран бетін алауы мүмкін емес.
Жасаушы үшін экран өлшеміне сәйкестіріп жасаудың енді бір себебі қолданушы ол беттерді оңды, солды аударып жүргізуді онша ұнатпайды. Сондықтан қолданушы бетін түгелдей көрінісін қажет етеді.
Ереже: Беттерді өте кең жасау қажет емес. Ол қолданушыға қолайсыздық тудырады.Егер беттің ені емес ұзындығы сәйкес келмейтін болса онда ол онша қиын емес, қолданушы мұндай жағдайда беттің көрінісіне қарай әрекет ететін болады.
Жалпы статистика бойынша қолданушы көбінесе алғашқы бетте көрген қажетті және маңызды ақпараттқа ғана көбірек көңіл бөледі. Экрандық бетінен артық шыққан контрольдық нүктелерді (бүкпе яғни ағылшын тілінде Sold) атап үйренген баспалық дизайнда оны фальц деп атайды.
Ереже: Негізгі элементтерді көрінетін жерге орналастаруыңыз маңызды болуы.
Шрифт өлшемдері:Жапы бағдарламалар жүйеде қандай бір мәтінге шрифт өлшемін тоқтату үшін пункт (point) атты бірлікті қолданамыз. Пункт 1/72 дюйм қлшем бірлігімен өлшенеді. Беттерде мәтін өлшемдерін жазылған мәтіннің бастапқы нүктесінен аяққы нүктесіне дейінгі ара қашықтығын есептейді. Кей жағдайда өлшемдер экран беті немесе қағазға байланысты болады. Көп жағдайда символдың оптикалық өлшеміне Х биіктігімен есептейді. Мәтіннің көп бірлігі жолдық символдар, Х биіктік өлшеміндегі кіші шрифтілерден турады. Осынның барлығына қарамастан сайт беттерінде барлық әріптер өлшемі өз ара бірдей болады.
Бүгінгі WEB сайттардың барлығы үш негізгі элементтерден тұрады. Элементтердің барлығы клиент– сервер технологиясының жүйелік моделімен тікелей байланысады.
- Серверлердің міндеттері: Мұндағы WEB сервердің аппараттық бағдарламалық қамсыздандырулар кіреді. Бұл технологиялар қарапайым бағдарлама диапозоны PEKL–де жазылған бағдарламалардан басталып көп құрылымды Java–да жазылған бағдарламаларды қатысты деп айтуға болады. Мұнда қолданбалы технологияларда жатады. Мысалға, мәліметтер қорының базасы WEB сайттарға қолдау көрсетеді.
- Клиентік қызмет:Клиентік жағы WEB броузер және қолданылатын бағдарламалық жабдықтарды HTML, CSS және JavaScript, ActiveХ басқару элементтері және Netscape бағдарламалардың ауыспалы модульдерін атауға болады.
- Жүйе: Жүйе әр түрлі элементтермен байланысты. Олар WEB сайтты қолданушыға тасмалдау қызметін атқарады. WEB–дизайнер үшін аталмыш жүйелік ортаның техникалық аспектілері сайт құруда көптеген міндеттер атқарылады. Шынында да WEB–дизайн көптеген қызметтер жиынтығын құрайды. Сайт құру жүйелік бағдарламалаушылармен тығыз байланысты болады.WEB сайт иелері және оны тұтынушы араларындағы байланыс құралы ретінде пайдаланады. Тұтынушы және жасаушы араларындағы байланысөзгеруі мүмкін. Жасаушылар тұтынушы үшін қажетті ақпараттар мен қамтамасыз етеді. Кей жағдайда тұтынушы жасаушы туралы ақпаратты қарастырып немесе таратып жақын байланыс каналдарын құрады.
Достарыңызбен бөлісу: |