Жалпы білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының ерекшеліктері

1 
 
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 
Ы.Алтынсарин атындағыҰлттық білім академиясы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2017-2018 ОҚУ ЖЫЛЫНДА  
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ 
ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРЕТІН ҰЙЫМДАРЫНДА  
ОҚУ ПРОЦЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
ТУРАЛЫ 
 
Әдістемелік нұсқау хат 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Астана 
2017 

2 
 
Ы.  Алтынсарин  атындағы  Ұлттық  білім  академиясы  Ғылыми  кеңесімен 
баспаға ұсынылды (2017 жылғы 21 сәуірдегі № 5 хаттама). 
 
 
2017-2018  оқу  жылында  Қазақстан  Республикасының  жалпы  орта  білім 
беретін  ұйымдарында  оқу  процесін  ұйымдастырудың  ерекшеліктері  туралы: 
Әдістемелік  нұсқау  хат.  –  Астана:  Ы.  Алтынсарин  атындағы  Ұлттық  білім 
академиясы, 2017. – 340 б. 
 
 
Жинаққа 2017-2018 оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы орта 
бiлiм беретiн мектептерінiң мектепалды даярлық және 1-11-сыныптарында оқу 
процесін ұйымдастыру бойынша материалдар енгiзiлген.  
Жинақ  жалпы  орта  бiлiм  беретiн  мектептердiң  басшылары  мен  пән 
мұғалiмдерiне, бiлiм саласының қызметкерлерiне арналған. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
© Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық 
білім академиясы, 2017

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
3 
 
 
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 
 
Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 1 наурыздағы № 205 
Жарлығымен  бекітілген  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  және 
ғылымды 
дамытудың 
2016-2019 
жылдарға 
арналған 
мемлекеттік 
бағдарламасына  сәйкес  білім  сапасын  арттыру  жөніндегі  жұмыстың  негізгі 
бағыттары білім беру процесіне қатысушылардың үздік білім беру ресурстары 
мен  технологияларына  бірдей  қолжетімділікті  қамтамасыз  ету,  жылдам 
өзгермелі  әлемде  табыстылығын  қамтамасыз  ететін  білім  алуға  деген  білім 
алушылардың  сұраныстарын  қанағаттандыру,  Қазақстан  Республикасы 
азаматтарының  жалпы  білім  беретін  мектептерде  интеллектуалдық,  рухани 
және дене бітімі дамуын қалыптастыру болып табылады. 
Бүгінгі  күні  білім  беру  жүйесі  түбегейлі  жаңаша  ойлауға  негізделген 
іргелі реформалар кезеңіне қадам басты. 
Дүниежүзілік  экономикалық  форум  XXI  ғасырдағы  табысты  адамның 
білімі мен іскерлігінің 16 түрін атап көрсетті.
 
Олар:  
- командадағы жұмыс дағдылары;
 
- көшбасшылық қасиет; 
 
- бастамашылық; 
 
- IT-құзыреттілік (айти-құзыреттілік);
 
- қаржылық және азаматтық сауаттылық және т.б.
 
2015  жылы  Экономикалық  ынтымақтастық  және  даму  ұйымының 
(ЭЫДҰ) Білім беру саясаты  комитеті «Білім мен дағдылардың болашағы: Білім 
беру-2030» атты жаңа жобаны іске асыруды бастады. 
ЭЫДҰ әлемнің бұрын белгісіз жаһандық сын-қатерлермен көбірек бетпе-
бет  келіп  отырғанын,  барынша  тартысты  және  осал  болып  келетінін  негізге 
алады.  
XVII  (он  жетінші)  ғасырдағы  адамның  бүкіл  өмірі  бойындағы  алған 
ақпаратты  қазіргі  заманғы  адам  1  айда  ғана  алады  және  өңдейді.  Әлемде 
ақпарат  әрбір  екі  жыл  сайын  екі  еселенеді,  бұл  оны  қарапайым  жаттаудың 
мүмкін еместігін және пайдасыз екендігін көрсетеді. 
Мұндай  жағдайларда  білім  алушыны  өмір  сүруге  дайындау  үшін 
академиялық  білім,  функционалдық  дағдылар,  жеке  тұлғалық  қарым-
қатынастар  мен  құзыреттіліктер  жеткіліксіз.  Мүлдем  жаңа  сапа  – 
метабілімділік, метақұзыреттілік қажет. 
Озық  экономика  білім  беру  мақсаттарын  «білетін  адамнан» 
«шығармашылықпен  ойлайтын,  әрекет  ететін,  өзін-өзі  дамытатын  адамға» 
ауыстыруды
 
талап етеді.  
Сондықтан  XX  ғасырдың  80-ші  жылдары  әлемнің  алдыңғы  қатарлы 
мемлекеттері  білімді  орталыққа  дәлдеуден  -  практикалық-бағдарланған    білім 
беруге бет алды. 
Экономикалық  ынтымақтастық  және  даму  ұйымының  (ЭЫДҰ)  
2014  жылы  өткізген  Қазақстандағы  орта  білім  беру  шолуында  академиялық 
пәндер  теорияға  назар  аудара  отырып  оқытылады,  олардың  практикада 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
4 
қосымша қолданылуына жеткілікті көңіл бөлінбейді, осының салдарынан білім 
алушылар  жеткілікті  дәрежеде  алған  білімдерін  стандартты  емес  жағдайларда 
тиімді қолдануға және пайдалануға қабілетті емес деген қорытынды жасалған. 
Жалпы алғанда, біздің мектептің білім алушылары  пәндік сапалы, нақты 
айтсақ,  дәйекті  білім  алады,  бірақ  оларды  өмірлік  жағдаяттарда  қолдану 
дағдылары жоқ. 
Дәстүрлі  оқыту  қазақстандық  мектеп  білім  алушыларының  академиялық 
білімдерінің жеткілікті деңгейін қамтамасыз етеді, бірақ сол білімді өз бетімен 
алуды, талдауды және оларды тиімді пайдалана білу үшін дайындаймайды. 
Отандық  білім  беруде  дәстүрлі  оқыту  жүйесінен  ауысу  әрекеті  бірнеше 
рет болғаны рас, бірақ жекелеген фрагментті өзгерістерді енгізу кезінде ол ескі 
білім  беру  мазмұнына  сәйкестендірілді.  Бұл  оқу  процесінің  шамадан  тыс 
болуына және дайын ақпараттың үлкен көлемде берілуіне алып келді. Әлі күнге 
дейін білім алушы білімді  енжар «алушы» болып қалып отыр. 
Қазіргі  таңда  Қазақстанның  мектептік  білім  беруі  жаңа  бастау  алу 
сатысында.  Қазіргі  уақытта  инфрақұрылымдық  дамыту    мен  жаңартылған 
мазмұнға көшу басты басымдықтар болып тұр.  
 
Қазақстан 
Республикасының 
Президенті 
Н.Ә. 
Назарбаевтың 
бастамасымен «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын іске асыру аясында ЭЫДҰ 
елдерінің  стандарттары  негізінде  адам  капиталының  сапасын  көтеруге 
бағытталған білім беру саласындағы 5 қадам жоспарланған. Оның 3-уі жалпы 
орта білім беру жүйесіне қатысты.  
76-қадам.  12  жылдық  білім  беруді кезең-кезеңімен  енгізу, функциялық 
сауаттылықты  дамыту  үшін  мектептегі  оқыту  стандарттарын  жаңарту. 
Жоғары  сыныптарда  жанбасылық  қаржыландыруды  енгізу,  табысты 
мектептерді ынталандыру жүйесін құру. 
79-қадам.  Білім  беру  жүйесінде  -  жоғары  сыныптар  мен  ЖОО-ларда 
ағылшын тілінде оқытуға кезең-кезеңімен көшу.  
89-қадам.  «Нұрлы  Болашақ» ұлттық  жобасын  әзірлеу  және  жүзеге 
асыру. 
Мектептік 
білім 
берудің 
қолданыстағы 
оқу 
бағдарламаларына «Мәңгілік ел» құндылықтарын енгізу. 
 
 
 
2017-2018  ОҚУ ЖЫЛЫ НЕСІМЕН ЕРЕКШЕЛЕНЕДІ? 
 
2017-2018  оқу  жылында  2,  5,  7-сыныптар  жаңартылған  білім 
мазмұнына көшеді.  
 
Жаһандық  өзгерістер  мен  әлемдік  трендтер  мектептегі  білім  беру 
мазмұнының жылдам қарқында жаңаруын талап етеді.  2018-2019 оқу жылында 
жаңартылған  білім  мазмұнына  3,  6,  8,  10-сыныптар  көшеді.  2019-2020  оқу 
жылында – 4, 9, 11-сыныптар.