Орын ауыстыру әдісінің шифрленуі

Бұл әдістің айырмашылығы, шифрленетін мәтін символдары шифрлік блок символдарының ішінде анықталған параметрлер бойынша орын ауыстыруында.

1. 
   n бағаннан, m жолдан тұратын шифвлеу блогының размері таңдалынады.
   
2. 
   1, 2 ... nкездейсоқ орын ауыстыру натурал сандар қатарынан қалыптасатын кілттік тізбектілік таңдалынады.
   
3. 
   Шифрлік мәтін тізбекті жолдармен m*n өлшемді шифрлеу блогын құратын кілттік сандар тізбектілігінің сатында жазылады.
   
4. 
   Шифрленген мәтін кілттік тізбектілік номерлерімен берілетін, колонкалар номерін қайтаратын колонкалар ретінде жазылады.
   
5. 
   Жаңа блок толтырылады.
   

Я___хочу___зашифровать____этот___текст

Шифрленген мәтін келесі түрге ие болады.

хи___кз___фэсуоо яат___втчртт___шье

1. 
   m*n өлшемді символдар блогы белгіленеді.
   
2. 
   Оны m символдар бойынша n группаларға бөліп, оларды блоктағы группалар номеріне сәйкес келетін орын ауыстыру кестесі бағанына жазады.
   

3. 
   Жаңа символдар блогы белгіленеді.
   

Әдістің мағынасы келесіде: шифрленетін мәтін символдары тізбекті түрде γ (гамма) болып белгіленген кейбір арнайы символдарымен тізбекті түрде жазылады. γ-ны салуды бірнеше әдістермен іске асыруға болады. Мысалы келесі формаула бойынша.

Келесі гаммаларды псевдокездейсоқ сандар датчигі арқылы формулалану ыңғайлы. Гоширлеу тұрақтылығы гамма периоды ұзындығымен анықталатыны анық.

Ақпаратты сенімді жабу кейбір аналитикалық орын ауыстыру арқылы шифрлеуді қолдануды қамтамасыз ете алады. Мысалға алгебралық матрица әдісін қолдануға болады. Негізінен матрицаны векторға көбейту. Мысалға, алгебралық матрица әдісін қолдануға болады. Жекелеп алғанда бұл матрица мен вектордың көбейтіндісі. Кілт ретінде n*m өлшемді ||а|| квадрат матрицасы алынады. Түпнұсқа мәтіні m символдары бойынша блокқа бөлінеді. Әрбір блок n-мерлі вектор ретінде болады, ал блокты шифрлеу процесі түпнұсқа вектроға матрицаны көбейткендегі жаңа n-мерлі вектор алу нәтижесіне негізделеді.

Текстті шифрден шығару тура осындай орын ауыстыру арқылы кері а матрицасының көмегімен жүреді.

Шифрлеу тұрақтылығын эффективті көбейту үшін бірнеше әртүрлі шифрлеу әдісін қолдануға болады. Яғни келесі түпнұсқа мәтінін екі немесе одан да көп шифрлеу әдісі көмегімен шифрлейміз.

Практикада қолданысқа келесі комбинациялар ие болды:

1. 
   Құрылым + гоширлеу;
   
2. 
   Орын ауыстыру + гоширлеу;
   
3. 
   Гоширлеу + гоширлеу;
   
4. 
   Құрылым + орын ауыстыру.
   

Криптоқорғаныстың негізгі ережелері:

1. 
   Кілттерді құпия сақтау;
   
2. 
   Көшірмені шектеу;
   
3. 
   Кілттерді үнемі ауыстыру.
   

Бұзақыға жүйеге бірқатар жинақталған хабарламалар жіберіп және оларды шифрленген түрге алу мүмкіндіктерін шектеу керек. Осындай бұзуға ешқандай криптожүйе шыдай алмайды. Криптоқорғанысты ұйымдастырудағы ең басты аспект жабу мүмкіндіктерін таңдау, кілттерді тарату және оларды қолданыс жеріне жеткізу.

Кілттерді тарату механизмінің негізгі ережелері:

1. 
   Кілттер кездейсоқтықпен таңдалуы керек;
   
2. 
   Таңдалған кілттерде келесідей заңдылық орындалмау керек. «Кілттерді өзгерткеде қолданушыдан қолданушыға».
   
3. 
   Жүйенің функцияналдауының барлық кезеңдерінде кілт құпиясы сақталуы керек.
   

Жадының жеке құрылғыларының маңызды көрсеткіштері болып жады көлемі және жылдамдығы табылады. Жады көлемі онда сақталатын деректердің максималды санымен анықталады. Көлемі екілік бірлік битпен, машиналық сөзбен, көп жағдайда байтпен өлшенеді. Жады көлемін К= 1024 саны арқылы өрнектейді. Кбит (килобит), Ксөз (кило-слов) немесе Кбайт (килобайт), 1024 Кбайт 1 Мбайт (мегабайт) деп анықталады. Жадының жылдамдығы қатынас жасау операциясының ұзақтығымен анықталады, яғни жадыдан қажетті ақпарат бірлігін табуға және оны оқуға кеткен уақытпен өлшенеді (оқу үшін кеткен уақыт), немесе жадыдан берілген ақпарат бірлігін жазу үшін орын іздеу және оны жадыға жазу уақытымен өлшенеді (жазу үшін кеткен уақыт).

ЭЕМ жадысы әртүрлі жылдамдықты және көлемді еске сақтау құрылғыларының иерархиялық структурасы түрінде ұйымдастырылады. Жалпы жағдайда ЭЕМде жоғары оперативті жады немесе жергілікті жады, оперативті немесе негізгі жады, магнитті дискілерге тікелей қатынасатын жады, магнитті дискілерге тізбектеліп қатынасатын жадылары болады. Құрылғыларды атау реті олардың жылдамдығының кемуіне және көлемінің артуына байланысты жүргізіледі.

Жадының иерархиялық структурасы ақпаратты өңдеу процесінде үлкен көлемді ақпаратты жылдам қолдана алатындай етіп сақтауды экономды, тиімді үйлестіруге мүмкіндік береді.

Оперативті немесе негізгі жады деп арифметико-логикалық құрылғыда және процессорды басқару құрылғысында операцияларды орындау процесінде тікелей қолданылатын ақпаратты (программа берілгендерін, өңдеудің аралық және соңғы нәтижелерін) сақтауға арналған құрылғыны айтады.

Көп жағдайда оперативті жадының жылдамдығы жеткіліксіз болады, ол уақытта машина құрамына жоғары оперативті жады қосуға тура келеді (бірнеше жүздеген, мыңдаған машиналық сөздерге буферлік немесе кэш-жады). Оперативті жады жоғары оперативті жадымен бірге және процессордың басқа да арнаулы жадылармен бірігіп ЭЕМнің ішкі жадысын құрайды.

Электромеханикалық (оптикалық) сақтау құрылғылары сыртқы жадыны құрайды және олар сыртқы сақтау құрылғылары деп аталады.

Жадыны логикалық ұйымдастырудың негізгі әдісі адрестік, ассоциативті және стекті ұйымдастырулар болып табылады. Адрестік ұйымдастыруда ЭЕМде ақпаратты орналастыру және іздеу сөзді сақтау адресін қолдануға -ЭМнің ұяшық нөмірін. Ассоциативті ұйымдастыру іздеу ұяшықтың адресі бойынша емес ұяшық мазмұны бойынша жүргізіледі (салыстыру белгілеру арқылы). Бұл уақытта іздеу ЭМ -нің барлық ұяшықтарында параллель жүргізіледі.

1. 
   Программа деген не?
   
2. 
   ПК –дің ПҚ –ы деген не?
   
3. 
   ПҚ –дың қандай түрлері бар?
   
4. 
   Программалау тілі деген не?
   
5. 
   "Төменгі дәрежелі программалау тілі " және " жоғарғы дәрежелі программалау тілі " терминдеріне түсінік беріңдер.
   
6. 
   Трансляция, трансляторлар деген не?
   
7. 
   Компиляторлар мен интерпретаторлар арасындағы айырмашылық қандай?
   
8. 
   Программалаудың кезеңдері қандай?
   
9. 
   Программалау жүйесі деген не?
   
10. 
    Программаны өңдеудің сатылары?
    
11. 
    Алгоритмдік программалу деген не?
    
12. 
    Құрылымдық программалау деген не?