И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004



жүктеу 28,35 Mb.
Pdf просмотр
бет99/251
Дата25.05.2022
өлшемі28,35 Mb.
#38762
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   251

§ 39. Инерция момепті
Алдыцғы параграфта 
инерция момеиті элементар 
массалар мен олардыц осьтен алынган ара қашықтығы- 
ның квадраты көбейтіндісінің қосындысы ретінде анык- 
талған [(38.2) теңдеуін қараңыздар]. Осы анықтамадан 
инерция моменті аддитивтік шама деген қорытынды шы- 
ғады. Бұл — дененің инерция моменті оның жеке бөлік- 
терінің инерция моменттерінің қосындысына тең де­
ген сөз.
Массаның дене шегінде таралуын тығыздық деп ата- 
латын шама арқылы сипаттауға болады. Егер дене бір 
текті, яғни опыц барлық нүктелердегі қасиеті бірдей бол- 
са, онда
Р = Ч Г
(39.1)
шамасы тығыздық деп аталады, мундағы 
т
— дене мас- 
сасы, ал 
V
— оның көлеіуіі. Сонымен, бір тектес денелер 
жағдайында тығыздық дегеніміз дененің бірлік көлемін- 
дегі масса болады.
Массасы бір қалыпты таралмаған дене үшін (39.1) 
өрнегі орташа тыгыздықты береді. Берілген нүктедегі 
тығыздық бұл жағдайда былай анықталады:
,. 
Am 
dm
p = lim ---- = ----- .
дғ^о 
A V
d V
(39.2)
Бұл өрнекгегі 
Am
— 
AV
көлемінде болатын масса, бұл 
көлем шегіне ауысқанда тығыздық анықталатын нүктеге 
жинақталады.
(39.2) 
өрнегіндегі шектік ауысуды 
AV
дәл нүктеге 
жинақталады деп ұғынуға болмайды. Осылай ұғынған 
кезде бірі атом ядросына, екіншісі ядролар арасындағы 
аралыққа тиісті болатын әрі іс жүзінде бір-біріне дәл 
келетін екі нүкте үшін бір-бірінен ерекше айырмашылы- 
ғы бар нәтиже шыққан болар еді (бірінші нүкте үшін өте 
зор шама, екіншісі үшін ноль нәтиже). Сопдықтан АЕ-ні 
физика тұрғысына шексіз аз колем алынғаиға дейін гана 
кішірейтуге болады; шексіз аз колем дсп, бір жағынан, 
оның шегіндегі макроскопиялық (яғнп атомдардыц көп 
жиынтығына тән) қасиеттерін бірдей деп есептеуге бо­
латын мейлінше аз, екінші жағынан заттың дискреттілігі 
(үздіктілігі) байқалмас үшін мейлінше зор көлемді 
үғамыз.
144


( 3 9 . 2 )
ө р н е г і н е с ә й к е с Д т ( э л е м е н т а р м а с с а б е р і л г е н
п ү к т е д с г і д е п е н і ц |>і т ы ғ ы з д ы ғ ы н
с о ғ а н
с ә й к с с
к с л с т і н
э л е м е н т а р
A V
г к о л е м г е к ө б е й т к е н г е т с ц :
Р і A V Y
Д е м с к , и н е р ц и я м о м е и т і и
м ы н а т ү р д е
к ө р с е т у ғ е б о -
л а д ы :
/ = 2 р ^ Д І Д
( 3 9 . 3 )
[ б і з ( 3 8 . 2 )
ф о р м у л а с ы н д а ғ ы / ? г - д і г г г е а л м а с т ы р д ы қ ] .
Е г е р д е н е
т ы ғ ы з д ы ғ ы т ұ р а қ т ы
б о л с а , о н ы
қ о с ы н д ы
т а ң б а с ы н ы ц с ы р т ы н а ш ы ғ а р у ғ а б о л а д ы :
/ = p S r / 2 
A V t .
( 3 9 . 4 )
( 3 9 . 3 )
ж о н с ( 3 9 . 4 )
қ а т ы с т а р ы — ж у ы қ қ а т ы с т а р , с о -
п ы м е н б і р г с э л е м е н т а р
AV-t
к о л е м ж ә н е с о ғ а п с ә й к е с к е -
л е т і п э л е м е н т а р A
m t
м а с с а н е ғ ұ р л ы м а з б о л с а , б ұ л қ а -
т ы с т а р с о ғ ұ р л ы м д ә л і р е к б о л а д ы .
q

Д е м е к , и н е р ц и я м о м е н т т е р і н т а б у
і 
е с е б і
о л а р д ы
и н т е г р а л д а у ғ а
к е -
л і п т і р е л е д і :

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   251




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау