И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

даты орын ауыстыруын үйксліс күштеріпіц әсеріік- бай- 
ланысты болмайды деп есегітеуге болады. Ішкі үйкелісі 
(тутқырлығы) мүлдем байқалмайтыи сұйық и д е а л
сүйық деп аталады. t
Стационар ағатыи идеал сүйық ішінеп қимасы шагын 
ағын түтігін бЗліп алайық (145-сурет). Ағын түтігініц 
қабырғаларымен шектелген жәнс Si жәпе S 2 қималары 
ағын сызықтарына перпендикуляр сүйық көлеміп қарас- 
тырайық. 
\ t
уақыт ішіндс бүл көлем ағын түтігінін 
бойымен жылжиды, соны- 
мен қатар 
S {
қимасы A
I
кол жүріп S 
1
қалпына, 
ал S2 қнмасы Д/2 жол жү- 
ріп 5г қалпына ауысады.
Сорғалаудың үздіксіздігі 
негізінде штрихталған кө- 
лемдер шамасы бірдей бо­
лады: AV'i=AVr2 = Al/ j
Сүйықтың әрбір бөл- 
шегінің эпергиясы оның 
кннетикалық 
энергиясы 
мен жердің тартылыс кү- 
ші өрісіндегі потенциялық 
энергиясынан 
тұрады.
Ағыстың стационар бо- 
луы 
нәтижесінде, 
Д/ 
уақыт өткен соң, қарасты- 
рылып отырған көлемніц штрихталмаған бөлігінің кез 
келгсн нүктесіндегі (мысалы, 145-суреттегі О нүктесін 
карацдар) бөлшектің жылдамдығы (демек, кинетикалық 
энергияны да) уақыттың бастапқы мезетіндс дол осы 
нүктеде болған бөлшектің жылдамдығымен бірдей бола­
ды. Сондықтан барлық қарастырылатын көлемдегі Д£ 
энергия өсімшесін ДКі және ДК2 штрихталган көлемдер- 
дегі энергиялардыц айырмасы ретінде есептеп шығаруға 
болады.
Ағын түтігініц қимасы мен Д/ кесіндісіи, әрбір штрих- 
талған көлемнің барлық нүктесіндсгі 
v
жылдамдығы, 
Р
қысғімы және 
һ
биіктігі бірдей мәнге не болатыпдай өте 
ша> ын етіп алайық. Онда энергия өсімшссі былап жазы- 
лады:
145-с\рст.
203

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: