«ҚҰҚЫҚ негіздері» ПӘні бойынша оқУ-Әдістемелік кешен

Мемлекеттік билік - әлеуметтік биліктің ерекше түрі, оның егемендік сипаттары. Мемлекеттік билік және саяси билік. Биліктік қатынастар – қоғамдық қатынастардың айрықша түрі. Биліктік қатынастардың мазмұны, объектілері мен субъектілері. Мемлекеттік билікті жүзеге асырудың тәсілдері мен түрлері. «Зорлық», «күштеу», «басып - жаншу», «мәжбүрлеу», «көндіру», «сендіру», «басшылық ету», «басқару», «үстемдік ету», «бағындыру» санаттарының арақатынастары.

Мемлекеттің қызметтері және мемлекеттік аппарат. Мемлекеттің қызметтері және мемлекеттің мәні. Мемлдекеттің қызметтері және олардың салыстырмалы дербестігі. Мемлекеттің қызметтері және мемлекет пен қоғам дамуының тарихи өзіне ғана тән өзгешеліктері. Мемлекеттің іс - әрекеттерінің шегі. Қоғамның саяси жүйесі туралы ұғым және оның құрылымы. Саяси жүйедігі мемлекеттің алатын орны. Мемлекеттің саяси және қоғамдық қозғалыстардың, партиялардың, діни ұйымдар басқа да саяси құрылымдардың өзара әректтесуі мен ықпалдасулары.

№5 СЕМИНАР. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫ

Сабақтың мақсаты: Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының әрекет ету жағдайларына сипаттама бере отырып, студенттерге құқық қорғау органдарының түрлеріне байланысты құзіреттерін ажырата алуға үйрету.

Жоспар:

1. 
   ҚР құқық қорғау органдары қызметтеріне жалпы сипаттама.
   
2. 
   ҚР құқық қорғау органдарының жіктелуі.
   
3. 
   ҚР құқық қорғау органдарының құзіреттері.
   

Құқық қорғау органдарының қоғамдық қатынастарды реттеудегі алатын орны. Құқық қорғау органдарының қызметтері. Құқық қорғау органдарының әрекеттерін реттейтін нормативті актілер. Құқық қорғау органдарының түрлері. ҚР Прокуратурасы. ҚР Сот органдары. ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитеті. ҚР Ішкі істер органдары. ҚР Әділет министрлігі.ҚР Кеден органдары. ҚР салық органдары және т.б.

1. 
   ҚР Сайлау жүйесіне жалпы сирпаттама.
   
2. 
   ҚР сайлау құқығы ұғымы.
   
3. 
   Сайлау құқықтарының жүзеге асырылу мәселелері.
   
4. 
   Саяси мәдениет және жастар.
   

Сайлау жүйесі. Сайлау құқығы. Сайлаудың түрлері. Пропорционалды, можариторлы, баламалы, тең, еркін. Төте және көлбеу сайлау. Референдум. Сайлау құқығының жүзеге асырылу жолдары. Сайлауға қатысу тәртібі. Орталық сайлау комитеті. Сайлау құқықтарының бұзылу себептері және оны болдырмаудың жолдары. Сайлауға қатысу қатынастарын реттеудегі нормативті актілер. Жастардың сайлауға қатысу белсенділігі.

1. 
   Еңбек құқығына жалпы сипаттама.
   
2. 
   ҚР Еңбек заңдылықтары.
   
3. 
   ҚР Еңбек құқықтық қатынастар: жалпы ұғымы.
   
4. 
   Жеке еңбек шарты.
   

Еңбек қүұығының пәні. Еңбек құқығының қайнар көздері. Еңбек құқығының жүйесі. Еңбек құқықтық қатынастар: субъетілері, олардың құқықтары мен міндеттері. Жеке еңбек шарты: отыру тәртібі, шартқа өзгертілер енгізу, толықтыру, тоқтату. Ұжымдық шарт. Еңбек даулары. Еңбек дауларының реттелу тәртібі. Еңбек құқығының қорғалуы.

№8 СЕМИНАР. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІ

Сабақтың мақсаты: ҚР азаматтық құқығының құқық саласындағы алатын орнын студенттерге түсіндіре отырып, азаматтық құқық аясының қаншалықты кең екендігі туралы студенттердің дәлелді жауаптарын алу.

Жоспар:

1. 
   ҚР азаматтық құқығының пәні.
   
2. 
   ҚР азаматтық құқығының реттеу әдістері мен жүйесі.
   
3. 
   ҚР азаматтық құқығының қайнар көздері.
   
4. 
   Азаматтық құқықтық қатынастар.
   

Азаматтық құқықтық қатынастар: пайда болуы, өзгеруі, тоқтатылуы. Азаматтық құқықтағы заңи айғақтар. Азаматтық құқықтың субъектілері: жеке және заңды тұлғалар. Азаматтық құқықтың объектілері: мүлік, материалдық емес игіліктер, қызмет көрсету үлгілері. Мемлекет - азаматтық құқықтың ерекше субъектісі ретінде. Жануарлар, өсімдіктер әлемі – азаматтық құқықтың ерекше объектісі ретінде. Азаматтық құқықтағы құқықсубъектілік: құқық және әрекетқабілеттілік. Азаматтық құқықтың қорғалуы.

1. 
   Отбасы құқығының пәні.
   
2. 
   Отбасы құқықтық нормалар.
   
3. 
   Отбасылық құқықтық қатынастар.
   
4. 
   Отбасы құқығының жүйесі.
   

1. 
   Неке және отбасы туралы. Қазақстан Республикасының Заңы. – Алматы: ЮРИСТ, 2007. – 68б.
   
2. 
   Бала құқықтары туралы Конвенция.
   
3. 
   ҚР «Бала құқықтары туралы» Заңы.
   
4. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2004. – 248 б.
   
5. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2001. – 624 б.
   

№10 СЕМИНАР. ӘКІМШІЛІК ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 
   Әкімшілік құқық пәні, әдістері, жүйесі.
   
2. 
   Әкімшілік құқықтың қайнар көздері.
   
3. 
   Әкімшілік құқықбұзушылықтар: реттелу тәртібі.
   

Әкімшілік құқық пәні. Әкімшілік құқықтық қатынастар: субъектілері және объетісі. Әкімшілік басқару объектісі. ҚР «Әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы» Кодексі: ішкі және сыртқы талдау. Әкімшілік жазалар: түрлері. Әкімшілік құқықбұзушылыұтардың алдын алу шаралары.

1. 
   ҚР Қылмыстық құқық пәні: жалпы ұғымы.
   
2. 
   Қылмыс: ұғымы, құрамы.
   
3. 
   Қылмыстық жауаптылық және жазалар.
   

1. 
   Экологиялық құқық пәні: жалпы ұғымы, әдістері, принциптері.
   
2. 
   Экологиялық құқықтық қатынастар.
   
3. 
   Экологиялық мәдениет: ұғымы, қалыптасыуы, дамуы.
   
4. 
   Экологиялық жауапкершілік және жазалар.
   

1. 
   Халықаралық құқық пәні:жалпы сипаттама.
   
2. 
   Халықаралық құқық принциптері.
   
3. 
   ҚР халықаралық жүйедегі алатын орны.
   

СОЖӨЖ тапсырмаларын орындау барысында студент нормативті актілермен тығыз жұмыс жасауға мүмкіндік алады. Бұл салада түсініксіз сұрақтарды оқытушыдан сұраған жөн, себебі заңның тілі қиын тіл, ол талқылауды қажет етеді, ол студенттің жоғары деңгейдегі білімін қажет етеді.

СОЖӨЖ тапсырмалары студенттің логикалық терең ойлауын өажет етеді. Тапсырмалар жүйесі әр түрлі: ситуациялық есептер, кестелер құрастыру, заңнамаларға талдау жасау т.с.с.

СОЖӨЖ тапсырмаларын студент грамматикалық сауатты орындауы қажет. СОЖӨЖ тапсырмаларын орындағаннан кейін студент оны оқытушы алдында қорғайды. СОЖӨЖ тапсырмалары бойынша слайдтар құрастырып, презентация ретінде қорғауға болады. СОЖӨЖ тапсырмаларын қорғауда студенттің ғылыми терминдерді қолдануы қажет, яғни студент өзінің ғылыми ойлау дәрежесін арттыруы керек.

Құқықтық білім құрғақ сөзді қажет етпейді. Сол себепті студенттің білімі арнайы деректерге сүйеніп, дәлелденуі қажет.
№1 Тақырып. Мемлекет ұғымы және мәні

Мақсат: Студенттің аналитикалық қабілетін дамыту.

Тапсырма: «Мемлекет» ұғымына талдау жасау. Ұсынылған әдебиеттен мемлекеттің әр түрлі анықтамасын жазып, талдау жасаңыз. Ол ұғымға аса мән беріңіз, әр түрлі анықтамалардың ортақ мәнін табыңыз.

Тапсырма нысаны: Конспект.

Әдебиеттер:

1. Мемлекет және құқық теориясы. Оқулық. Авторлар алқасы: Жоламанов Ж., Таукелов А.Н., Мұхтарова А.К., Алматы, 1998.

   
   
2. 
   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.
   
3. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
4. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№2 Тақырып. Қоғамда құқықтың алатын орны

1. 
   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.
   
2. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
3. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№3 Тақырып. Конституциялық құқық - Қазақстан Республикасының маңызды құқық саласы ретінде

1. 
   

   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.

   
   
2. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
3. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№4 Тақырып. Мемлекеттік биліктің жүйесі және мемлекеттік қызмет

1. 
   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.
   
2. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
3. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№5 Тақырып. Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары

1. 
   Алиев М.М. Қазақстан Республикасының сот жүйесі және құқық қорғау органдары. Оқу құралы: Астана. 2004. – 403 б.
   
2. 
   Туманов В.А. Европейский суд по правам человека. Очерк организации и деятельности. – Москва: Издательства Норма, 2001. – 304с.
   
3. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
4. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№6 Тақырып. Қазақстан Республикасының сайлау жүйесі

1. 
   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.
   
2. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
3. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№7 Тақырып. Қазақстан Республикасы еңбек құқығының негіздері

1. 
   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.
   
2. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
3. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№8 Тақырып. Қазақстан Республикасының азаматтық құқығының негіздері

1. 
   Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі:Жалпы бөлім. Ерекше бөлім.-3 басылымы.-Алматы: «Жеті жарығы», 2008.-558 беттер.
   
2. 
   Мемлекет және құқық негіздері / құрастырған Ғ.Сапарғалиев – Алматы: Жеті Жарғы, 2001.-623 б. – Оқулық.
   
3. 
   Нәрікбаев М.С. ж.б. Азаматтық құқықтарды сот арқылы қорғау. Защита гражданских прав в суде /М.С.Нәрікбаев, Ю.А.Пономаренко, Б.Ж.Әбдірайымов.- Алматы:Борки, 1998.-184 б.
   
4. 
   Төлеуғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының азаматтық құқығы.1 том: Оқулық .-Жеті Жарғы,2001.-191 бет.
   

№9 Тақырып. Отбасы құқығының негіздері

1. 
   Сот қандай шешім шығаруы керек?
   
2. 
   Кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі комиссиядан басқа тағы кімдер ерлі-зайыпты Дубининдерді ата-ана болу құқығынан айыру туралы сотқа талап-арыз бере алады?
   
3. 
   Осы жағдайда Сашаның ата-анасынан алимент өндіріп алу туралы істі қарауға сот құқылы ма?
   
4. 
   Егер ерлі-зайыпты Дубининдер Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмаған жағдайда істің мәні мен сот шешімі өзгере ме?
   

Сотқа талап-арыз беретіндігі жайлы зайыбының ескертуіне Мукашев бұрынғы әйелі Нұргүл Мукашеваның талап қою мерзімін өткізіп алғандығына сілтеп, оның ескіруін елеусіз қалдырып, әйелінің талабын орындаудан бас тартады.

1. 
   Осы қалыптасқан жағдайда қандай әрекеттер жасауы тиіс?
   
2. 
   Неке және отбасы туралы Заң бойынша алимент өндіріп алуға талап қою мерзімі қолданыла ма?
   

1. 
   Неке және отбасы туралы. Қазақстан Республикасының Заңы. – Алматы: ЮРИСТ, 2012. – 68б.
   
2. 
   Бала құқықтары туралы Конвенция.
   
3. 
   ҚР «Бала құқықтары туралы» Заңы.
   
4. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
5. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№10 Тақырып. Әкімшілік құқық негіздері

1. 
   Таранов А.А.Қазақстан Республикасының әкімшілік құқығы. Академиялық курс. Алматы, «КазГУ Баспа үйі» ЖШС,-2003,-284бет.
   
2. 
   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.
   
3. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
4. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№11 Тақырып. Қазақстан Республикасы қылмыстық құқығының негіздері

1. 
   Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі. – Алматы: ЮРИСТ, 2013. – 141б.
   
2. 
   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.
   
3. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
4. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

№12 Тақырып. Экология құқығының негіздері

1. 
   Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы: Юрист, 2007.
   
2. 
   ҚР «Қоршаған ортаны қорғау туралы» Заңы.
   
3. 
   ҚР Жер Кодексі.
   
4. 
   ҚР Су Кодексі.
   
5. 
   ҚР Орман Кодексі.
   
6. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   

№13 Тақырып. Халықаралық құқық негіздері

1. 
   Ашитов З.О.,Ашитов Б.З. Егемен Қазақстанның құқы. Оқу құралы. Алматы: Жеті жарғы, 2010. – 266 б.
   
2. 
   Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2009. – 248 б.
   
3. 
   Баянов Е. Мемлекет және құқық негіздері. Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2011. – 624 б.
   

Құқық негіздері – жоғары заң оқу орындарындағы негізгі пәндердің бірі. Құқықтық білімге баса көңіл бөлу дәстүрге айналдырылған. Бұған еліміздің 2020 жылдарға дейін анықталған құқықтық саясат тұжырымдамасының қабылдануы да дәлел.

Құқықтық мемлекеттің қалыптасуы жағдайында заңи ойлау, пайымдау, жалпы мәдениет пен құқықтық мәдениетті, заңи кәсіпкерліктің деңгейін жоғары көтеру, заңдылық пен әділетке деген сенімдерді нығайту, сезімдерді жаңаша қалыптастыру және оларды тұрақты түрде дамытып отыру істерінің мәні мен маңызы арта түседі. Сонымен, құқықтық ұғым – түсініктер мен санаттардың қалыптасып үлгерген дәстүрлі пайымдауларын жаңаша ұғыну, оларға заман талабынан туындаған мән және мағына беру, түсіндіру қажет болады.

Құқық негіздері пәні бойынша өзіндік жұмыс дәріс және семинар сабақтарынан тыс беріліп отыр. Себебі өздік жұмыс студенттердің терең ойлап, мемлекет және құқық саласында әр түрлі мәселелерді көтеріп қана қоймай, оны шеше алу қабілеттерінің жетілуіне ықпалын тигізеді. Сондықтан өздік жұмысты жүргізудің әр түрлі нысандары таңдалып алынды. Олар: баяндама, реферат, кроссворд, сканворд , ғылыми мақалаларға сарапнама беру т.с.с.

Студенттің өздік жұмысы оқушының өздік жұмысымен салыстырғанда әлдеқайда көш ілгері болуы керек.

Өздік жұмыстарға қойылатын талаптар:

• 
  Жазбаша баяндамалардың сауатты, ұғынықты түрде, тақырыпты аша отырып жазылуы;
  
• 
  Реферат қойылған талаптарға жауап бере отырып жазылуы керек (көлемі, пайдаланған әдебиеттер тізімі, жоспары, кіріспе және қорытынды т.с.с.);
  
• 
  Кроссворд , сканвордтар 50 сұрақтан кем болмауы керек;
  
• 
  Ғылыми мақаланы басқа мақалалардан ажырата білу, талдау жасай білу, яғни сол мақалаға қатысты өз пікірін айту;
  
• 
  Белгілі бір мәселеге қатысты сұрақ – жауап жүргізіп, қорытынды жасай білу.