И. И. Жумагулов, А. А. Бегалина

-дәріс. Топырақты ӛңдеудің ғылыми негіздері

жүктеу 1,36 Mb.

Pdf просмотр

бет	112/222
Дата	16.01.2022
өлшемі	1,36 Mb.
	#32946

1 ... 108 109 110 111 112 113 114 115 ... 222

аг негиздери

Әдебиет: 1,2,4,5,6,7,8. Топырақты ӛңдеудің міндеттері.

6-дәріс. Топырақты ӛңдеудің ғылыми негіздері

Сҧрақтары.
1. Топырақты ӛңдеудің міндеттері. Топырақты ӛңдеу
барысында атқарылатын операциялар.
2.  Топырақтың  ӛңдеу  тәсілдері,  амалдары,  жҥйелері.  Топырақты  себу
алдында ӛңдеу және себу.
3. Топырақты тҧқым себер (егіс) алдында ӛңдеу және егін егу.
4.  Ауылшаруашылық  дақылдарының  егістігін  кҥтіп-баптау  кезінде
топырақты ӛңдеу.
Әдебиет:
1,2,4,5,6,7,8.

Топырақты  ӛңдеудің  міндеттері.
Топырақты  ӛңдеу  деп
ауылшаруашылық  дақылдарын  ӛсіруге  ең  жақсы  жағдай  жасау  ҥшін,
оған  машиналар  мен  қҧралдардың  жҧмыс  мҥшелерімен  әсер  етуді
айтады. Топырақты ӛңдеу барысында оның табиғи қҧнарлылығы тиімді
қҧнарлылыққа  айналады  және  мҧндайда  мәдени  дақылдар  сумен  және
қоректік  заттармен  қамтамасыздандырылады.  Ӛңдеу  ең  алдымен
топырақтың физикалық қасиеттеріне әсер етеді, сосын – химиялық және
биологиялық қасиеттеріне. Ӛңдеумен ылғалды аудандарда артық ылғал
шығындалынады  және  қҧрғақ  аудандарда  ылғал  жиналады,  ӛңдеудің
арамшӛптермен  кҥресудегі  рӛлі  тіпті  ерекше.  Ӛңдеудің  топыраққа  оң
әсерімен  бірге,  кері  әсері  де  болады.  Қазіргі  қҧралдармен  топыраққа
жҥйелі  тҥрде,  әсіресе  топырақ-климат  жағдайын  және  жер  бедерін
ескермей  қарқынды  әсер  ету,  топырақтың  қарашіріндісінің  кемуінен
қҧрылымдық  кҥйінің,  су-физикалық  қасиеттерінің  нашарлауынан,
топырақ қҧнарлылығының қҧлдырауына әкелуі мҥмкін.
Ӛсімдіктердің  ӛсуіне  қолайлы  жағдай  жасау  және  тиімді
қҧнарлылықты  кӛтеру,  топырақты  ӛңдеумен  тікелей  байланысты.
Механикалық  ӛңдеудің  тәсілдері  мен  қҧралдарының  алуандылығына
қарамай, оларды қолдану мынадай міндеттерді атқаруға келіп саяды:

74

1.

Топырақтың  ӛңдеу  қабатында  негізгі  терең  ӛңдеу  тәсілдерімен
оңтай лы  ҧсақ  тҥйіршікті  қҧрылысын  (тығыздығын,  қуыстылығын)
қалыптастыру.
2.

Арамшӛптерді жою және басыңқылау.
3.

Қҧрақ  аудандарда  ылғалдың  жиналуына  және  сақталуына  жағдай
жасау және ылғалдануы шектен тыс аудандарда артық ылғал жиналуын
болдырмаудың алдын алу.
4.

Ӛңдеу  қабатында  қоректік  заттарды  біркелкі  бӛлу  арқылы
топырақтың  қоректік  режимін  жақсарту  және  микробиологиялық
ҥдерістерге әсер ету.
5.

Мәдени дақылдардың тҧқымдарының сіңірілуіне, олардың жаппай
ӛнуіне, кейін ӛсуіне және дамуына оңтайлы жағдай жасау.
6.

Ауылшарушылық  дақылдарының  кейбір  зиянкестері  мен
ауруларын жою немесе дамуын басыңқылау.
7.

Топыраққа  органикалық  және  минералды  тыңайтқыштарды,
химиялық  мелиоранттарды,  гербицидтерді,  улы  химиялық  заттарды
енгізумен  қоректену  режимін  жақсарту,  топырақтың  қоректік  заттарын
жыртылатын  қабатта  біркелкі  орналастырумен  қҧнарлылығын  кӛтеру
және мәденилендіру.
8.

Тың,  тыңайған  жерлердің  немесе  кӛпжылдық  шӛптердің
қыртыстарының шӛп ҧлтандарының тіршілігін тоқтату.
9.

Топырақтың  жоғарғы  қабатының  суға  және  желге  тӛзімді
қалпында болатын жағдайды сақтау.

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 108 109 110 111 112 113 114 115 ... 222