Алкандар тақырыбы бойынша бақылау сұрақтары

Алкандар тақырыбы бойынша бақылау сұрақтары

1. 
   Алкандар деп қандай көмірсутектерді атайды?
   
2. 
   Алкандардың жалпы формуласы.
   
3. 
   Алкандардың гомологтық қатарын бастайтын көмірсутек? Гомологтық айырма, гомолог деген не?
   
4. 
   Алкандардың гомологтық қатарында изомерия қай көмірсутектен басталады? Изомерлер деген не?
   
5. 
   Алкан молекулаларында көміртек атомы электрон бұлтының гибридтенуі қандай? Гибридтенген электрон бұлттарының басқа электрон бұлттарымен бүркелуінен қандай химиялық байланыс түзіледі?
   
6. 
   Гомологтық қатарда көмірсутектердің физикалық қасиеттері қалай өзгереді?
   
7. 
   Алкандар номенклатурасының негізгі ережелері
   
8. 
   Алкандарға қандай реакция типтері тән?
   
9. 
   Алкандардың табиғатта таралуы
   
10. 
    Алкандарды зертхана мен өнеркәсіпте алу жолдары. Вюрц реакциясы.
    
11. 
    Алкандарды қолдану.
    
12. 
    Алкандарға сапалық реакция
    
13. 
    Біріншілік, екіншілік және үшіншілік көміртегі атомдарының алкандар молекуласындағы белсенділігі қалай өзгереді? Реакция теңдеулерін мысалға келтіріп, түсіндір.
    

Зертханада қанықпаған көмірсутектерді алу тәсілдерін игеру, олардың химиялық қасиеттерін зерттеу, бір-бірінен атырата білу. Бақыланған құбылыстарды реакция теңдеулерімен өрнектей алу.

Этанол, концентрлі күкірт қышқылы, калий пермаганатының сұйытылған ерітіндісі, бром, не иод суының сұйытылған ерітіндісі, кальций карбиді, күміс нитраты, пробиркалар, штатив, құм, спиртовка, сіріңке, газ шығатын түтігі бар тығын, дистильденген су.

Этилен (этен) алу үшін № 1 пробиркаға (біркелкі қайнау үшін) аздап құм салып, оған 0,5 мл этанол мен 2 мл концентрлі күкірт қышқылын құю. Пробирканың аузын газ шығатын түтігі бар тығынмен тығындап, штативке сәл көлбей бекіту, келесі № 2 пробиркаға 1 мл калий перманганатының сұйытылған ерітіндісін, № 3 пробиркаға 1 мл бром не иод суын құйып дайындау. № 1 пробирканы абайлап қыздыру, түтіктің аузын № 2 және № 3 пробиркалардағы ерітінділерге батырып, өзгеріс болғанша газ жіберу.

Бөлініп жатқан газды түтіктің аузында жағып, жалынның түсін бақылау.

Болған өзгерістерді реакция теңдеулерімен өрнектеп, қорытынды жаса.

№ 1 пробиркаға (құрғақ болуы керек) ұсақталған кальций карбидінің бөлшегін салып, штативке сәл көлбей (тігінен) бекіту. № 2 пробиркаға 1 мл сұйытылған калий пермаганаты ерітіндісін, № 3 пробиркаға 1 мл бром немесе иод суынан, № 4 пробиркаға 1 мл күміс нитраты ерітіндісін құю.

№ 1 пробиркаға 1,5 мл дистилденген су құйып, шапшаң газ шығатын түтігі бар тығынмен тығындау. Түтікті № 2, 3, 4 пробиркалардағы ерітінділерге кезекпен батыру, өзгерістерді бақылау.

Бөлініп жатқан газды түтіктің аузында жағу, жалынның түсін бақылау.

Барлық өзгерістерді реакция теңдеулерімен өрнектеп, қорытынды жаса.

Бақылау сұрақтары.

1. Алкендер деп қандай көмірсутектерді атайды?

2. 
   Алкендердің жалпы формуласы?
   
3. 
   Қос байланыс тұрған көміртегі атомдарының электрон бұлтының гибридтенуін түсіндір. Байланыстардың түзілу табиғаты қандай? Байланыс ұзындығы, валенттілік бұрышы, байланыс энергиясы деген ұғымдарға түсінік бер.
   
4. 
   Алкендердің гомологтық қатары.
   
5. 
   Алкендерге қандай изомерия тән?
   
6. 
   Алкендердің номенклатурасы.
   
7. 
   Алкендерді зертханада және өндірісте алу жолдары.
   
8. 
   Алкендердің химиялық қасиеттерін қандай реакция типтеріне біріктіруге болады? Морковников ережесі.
   
9. 
   Алкендердің қолданылуы.
   
10. 
    Алкендерге сапалық реакциялар.
    
11. 
    Алкиндер деп қандай көмірсутектерді атайды? Жалпы формуласы.
    
12. 
    Үш байланыстың химиялық табиғаты, электрон бұлтының гибридтенуі, байланыс ұзындығы, бұрышы, энергиясы?
    
13. 
    Алкиндердің гомологтық қатары, изомериясы, номенклатурасы.
    
14. 
    Зертханада және өндірісте алкиндерді алу.
    
15. 
    Алкиндердің химиялық қасиеттерін қандай реакция типтеріне біріктіруге болады?
    
16. 
    Алкиндердің қолданылуы.
    
17. 
    Алкиндерге сапалық реакция.
    
18. 
    Алкан, алкен, алкин көмірсутектері бойынша келесі кестені толтыр:
    

а) гомологының; ә) көміртегі тізбегі изомерінің;

2. 
   Келесі көмірсутектерді орынбасушы номенклатура бойынша ата :
   

а) 2- метилбутен – 1; ә) 3 – метилпентен – 1;





8. 
   Құрылыс формулаларын жаз:
   

ә) 3,3,4 - үшметилпентен – 1

9. 
   Пентен–2– нің екі гомологының құрылыс формулаларын жазып, оларды ата.
   

9. 
   Келесі берілген атаулар дұрыс па? Егер дұрыс болмаса қатені түзе: