Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 48/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

І БӨЛІМ.  Әдеби мұраны зерттеудің негізгі арналары көріне түседі. Себебі, бұл Т. Кәкі шев  айтқандай «Ақын шығармаларын,  оның үстіне тұңғыш рет жарық кө- рейін деп тұрған Абай жинағын,  белгілі бір жүйемен топқа бөлу ән- шейін іс емес, творчестволық про- цесс…». 4. Абай өлеңдерінің қазақ поэ- зиясындағы жаңашылдық келбетін  танытуда ойлылығы мен әсемдігін  ашу үшін ғылыми-зерттеушілік си- паттағы талдаулар жасап, нақты пі- кірлер айтылған. «Жасымда ғылым  бар деп ескермедім», «Бұрынғы ескі  биді тұрсам барлап» т.б. өлеңдеріне  тақырыптық және идеялық мағынасы  жағынан жасаған талдаулар көңіл  аударарлық. Абай өлеңдерінің құ- рылысы мен көркемдігі туралы те- рең талдау жасамаса да, Абайдың  қазақ өлеңіне жаңа түрлер қосқан  жаңашылдығы үнемі аталып отыра- ды. Осындағы өлеңдерге жасалған  ғылыми-теориялық талдаулар қазақ  әдебиеттану ғылымында тек Абай  өлеңіне ғана емес, қазақ поэзиясына  жасалған алғашқы талдаулардың бірі  екенін ескермеске болмайды. 5. Абайдың өлеңді өнер деп тү- сінуі мен өз айналасына ұстаздық,  ақындық үлгісі туралы да біршама  дұрыс ой қорытады. «Абай өзі өлең- нің өнер екенін біліп жаза бас та- ғаннан-ақ бұрынғы надандық пен  өлеңді өнер орнына жұмсамай, ғиб- рат үшін айтпай тіршілік орнына  айт қандықтан да өлеңнің қазақ орта- сына бағасы кемігендігін айтып»,  өзі олардың айтқанынан басқаша  жол мен жүруге шақырғанын, өз тө- ңірегіндегі жастарға да осы жолмен  жүруге ықпал еткеніне ерекше көңіл  аударады. Міне, әдеби-тарихи ой-пікірдің  күр делене түсіп нақты арнаға, яғни  әдебиет тарихындағы ерекше тұлға- ларға байланысты айтыла баста- уында осындай келелі мәселелердің  сөз етілуі – сол кездегі ғылыми ізде- ністердің мәнін көтере түсері анық.  Сол себептен де Ә. Бөкейханов Абай  өмірбаянын тұңғыш рет жазушы ғана  емес, алғаш зерттеп ғылыми пікір  айтушылардың бірі деп қарау қажет.  Қазақ әдебиеттану ғылымында ұлт- тық әдебиет тарихын ғылыми тұр- ғыда тану жолында алғашқы бо лып  қалам тартқан, Абайтану деп ата- латын үлкен жолдың соқпағын салған  тұңғыш зерттеуші санау керек. Ре по зи то ри й Ка рГ У 63 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз