Митоздың сипаты: Ол төрт фазадан тұрады: Профаза - хромосомалар конденсацияланады, қысқарады, жуандайды. Ядрошық жойылады, ядроның қабығы ериді, хромосомалар цитоплазмада ретсіз орналасады. Центросоманың центриолдары жасушаның полюстеріне ажырайды. Метофаза – хромосомалар экваторда орналасады, хромотидтердің теломерлері ажырайды. Хромосоманың құрылымы анық көрінеді, сондықтан кариотипті зерттеу метафазада жүргізіледі. Центриолдердің ахроматин жіпшелері хромосоманың центромерлеріне жалғасады.
МИТОЗ және ЦИТОГЕНЕЗ
Анафаза ̶ хромосомалардың хромотидтері полюстерге ажырайды. Телофаза ̶ хромосомалар деспиралданады, жіңішкереді, хроматинге айналады. Ядрошық және ядро қабығы пайда болады. Цитоплазма бөлінеді, цитокинез немесе цитотомия жүреді. Екі жаңа жасуша пайда болады. Олардағы генетикалық материалдың мөлшері 2п2s болады.
Митоздың циклдің үдемелі сипаты Жоғары маманданған нейрондар мен кардиоциттер G 0 cатысындаболады. Ал ішек эпителийі және басқа ұдайы бөлінетін жасушалар G 0 кірмейді, митоздық цикл сатыларының бірінде болады. Ағза ұлпалары жасушаларының көпшілігі бөліну цикліне қайта оралып отырады, бірақ бір ұлпада, дәл осы уақытта бөлініп жатқан жасушалар саны аздау болады.
Митоздың циклдің үдемелі сипаты Жоғары маманданған нейрондар мен кардиоциттер G 0 cатысындаболады. Ал ішек эпителийі және басқа ұдайы бөлінетін жасушалар G 0 кірмейді, митоздық цикл сатыларының бірінде болады. Ағза ұлпалары жасушаларының көпшілігі бөліну цикліне қайта оралып отырады, бірақ бір ұлпада, дәл осы уақытта бөлініп жатқан жасушалар саны аздау болады.
ЦИКІЛІНІҢ құрылысы: Екі суббөліктен тұрады: - киназдық домен-жасушадағы арнайы заттарды фосфорилдейді; - реттеуші суббөлік- жасушалық циклды жылдамдатады немесе баяулатады. Циклиннің синтезделуі G1 басталады, профазаның басында максимумге же
MPF әсері MPF концентрациясының жоғарылауынан басталады: - хромосомалардың конденсациялануы; - ядро қабығы жойылады; - бөліну ұршығы пайда болады. MPF концентрациясының төмендеуінен басталады: - хромосомалардың сегрегациялануы; - хромосомалардың деконденсациялануы; - ядро қабығы пайда болады; - центросома еселенеді
Митоздық циклдің реттелуі ЦИКЛИН митоздық циклдың қозғаушысы. репликацияның дұрыс жүруін мен тұқым қуалайтын материалдың дәл таралуын бақылайды. Жасушалық циклдің өзінде 4 нүкте бар, оларда арнайы жасушалық механизмдер репликацияның дәлділігін, ДНҚ нуклеотидтер қатарының дұрыстығын және тұқым қуалайтын материалдың теңдей таралуын анықтайды.
Реттеуші нүкте G1. Егер ДНҚ эақымдалса, P53 ақсуызы G1 тоқтатады. Реттеуші нүкте S. ДНҚ репликациясының дәлділігін анықтайды. Реттеуші нүкте G2. Репликацияланбаған ДНҚ молекуласы митозға өтуге кедергі болады. Реттеуші нүкте M. Бөліну ұршығының дұрыс болмауы, М тоқтатады.
Достарыңызбен бөлісу: |