30
РНР–дің сәтті жарыққа шығуы Лердорфты РНР кеңейтілуін жобалауға
итермеледі. Кеңейтілудің бірі HTML формасында енгізілген мәліметтерді
символдық айнымалыларға түрлендіреді, ол оларды басқа да жүйелерге
экспорттауға мүмкіндік береді. Берілген мақсатқа қол жеткізу үшін Лердорф
келешектегі жобаларда Perl–дан C–ге өтуге шешім қабылдады. РНР–дегі
аспаптар жиынын кеңейтілуі РНР 2.0 – нің тууына себепші болды, немесе 2.0,
или PHP–FI (Personal Home Page — Form Interpretator). 2.0 нұсқасын дамытуда
бүкіл дүниежүзінің программисттері ат салысқан.
РНР–дің жаңа нұсқасы танымал атаққа ие болды, және жақын арада
негізгі жобалаушылар командасы құрылды. Олар программалық кодты HTML–
ге ендірудің түпнұсқалық концепсиясын сақтай отырып, лексикалық анализ
механизмін қайта жазды, осыдан келе РНР 3.0 жарыққа шықты. 1997 жылы
PHP–дің қысқартылуы «Personal Home page» деген мағынаны емес, «РНР
Hypertext Processor» ұғымын білдіруі керектігі шешілді.
РНР тілінің негіздері − кодта барлық командалар үтірлі нүктемен (;)
аяқталуы тиіс. Сіз үтірлі нүктемен аяқтай отырып бірнеше команданы бір
жолда орналастыра аласыз. Бірақ программа кодының анықтылығы үшін оны
істеу қажет емес. Сонымен қатар РНР–де басқарушы элементтер (шартты
операторлар, циклдер және т.б.) бар, олардан кейін үтірлі нүкте қоюдың қажеті
жоқ.
Программа кодына түсініктемелер енгізуге болады, олар HTML
браузеріндегідей
РНР–интерпретатормен
сияқты
қабылданбайды.
Түсініктемелерді қолдану программистке сол мезетте не ойластырғанын еске
түсіруге көмектеседі. Біржолдық түсініктеме екі тік слэш белгісімен (//) немесе
«решетка» белгісімен (#), ал көпжолды ашылатын және жабылатын
«жақшалармен» (/*және*/) жүзеге асырылады. Айнымалылар – РНР–де
айнымалылар доллар белгісінен ($) басталады. Айнымалылар аты латын
әріптерінен, сандардан символдық астыңғы сызықтардан(_) тұруы мүмкін.
Айнымалылар аты әріптер регистріне сезімтал, демек $a мен $A – бұл әртүрлі
айнымалылар. Айнымалыларды жариялағанда әдетте басқа тілдердегідей
белгілі бір тип көрсетілмейді. Айнымалы типі (демек, ол сақтайтын мәндер
типі) қолдану контексті бойынша анықталады.
HTML және XHTML форматындағы web – беттерін безендіруде
пайдаланған ұтымды нәтиже береді, бірақ та кез келген XML – құжатқа,
мысалы, SVG немесе XUL құжаттарға да пайдалануға келеді.
Қолданылған тілдер арасындағы айырмашылықтар. Әлемдік тор өте
ерекше және ғажап болып келеді. Аббревиатуралар мен жолыққан кезде
жүйелікті жолықтырған сәтте әрбір қолданушы өзінің шыдамдылығын
жоғалтуы мүмкін. Жаңа бағыттың бір бөлігі бұл ашық желінің ақпараттық
технологияға деген бағдарламалары болып есептеледі. Олар (OSS– Open Source
Software), көпшілікке тартымды модификация әрбір адамның мақсатын
қамтамасыз етеді. Бұл желіде ерекше танымал болған оперативтік жүйе Unix
оның ішінде Linux. Бірақта ашық желі бағдарламалары мен қамтамасыз етілген
өте ыңғайлы өнім құрылады, кейде оларды меңгеру өте қиын.
31
Бастапқы меңгерушілерге арналған құрал–саймандардың жоқтығынан
күшті технологияның соншалықты әйгілі болуына көп жағдайлар кедергі
келтіруде. PHP қолдануға өте лайықты тіл, web сценарий жазуға ыңғайлы
қазіргі уақытқа дейін өзінше ғажап құрал–сайманның ерекше бір түрі іспеттес,
осы күнге дейін өз қарсыластарының маңына жолатпауда.
Сервер бұл арнайы компьютер. “Платформа аралық” сөзінің анықтамасы
PHP тілі, бойынша Unix Windows NT Macintosh OS/2 және де басқа
серверлермен операциялық жүйе ретінде қолданылады. Сонымен бірге сіз өз
жұмыстарыңызды өзгеріссіз басқа платформаға ауыстыра аласыз.
Сондай–ақ PHP–сценарийін HTML беттерімен бірге кез келген
операциялық жүйеде қолдануға болады. << ендіру HTML >> сөзқұрамы PHP
HTML кодына кірісімен олардың бірігуінен Web беттер құрастырылады. PHP
бөліміне программаларын мағыналы түрде құрастыру кей–кезде қиындықтар
тудыруы мен бірге HTML кодын қолма–қол орнықтыруға болады. PHP бөліміне
сценарилерді жазу барысындағы программалау тілін айғақтатуға болады.
Сондықтан бұл операциялар бір жағдай орын алғаннан кейін ғана іске
қосылады. Мысалы, қолданушы бір форманы беру барысы мен URL де сөйлесуі
(Uniform Resourse Locator Webадрес деген мағынаны беретін техникалық
термин).
Программалау тілдері, мысалы, Java C немесе Perl Internet–ке қатысы жоқ
автономды сөздерді жазуға арналған. Java Script сценарилерін жазу тілі көбіне
мәлім болып келеді. Web браузерде болып жатқан жаңалықтарды осы тіл
арқылы өңдеп алуға болады. Сондықтан JavaScript –PHP–ға ұқсас болып келеді,
бірақта орындалатын қимылдар клиенттің маңынан табылады. Басқа
қимылдарға қарағанда тілдің типтерін анықтауына “ интерпретациялық ” және
“трансляциялық” сөздері жатады. Сондай–ақ, PHP және JavaScript
бағдарламалары интерпретаторсыз және нұсқаулы программалау тілсіз жұмыс
істей алмайды.
Қазіргі таңда PHP–ның 5–бөлімі пайда болды. Жаңадан жарық көрген
өнімнің ерекшелігі оның өтімділігінде. Қарапайым тілмен айтқанда PHP басқа
тілдерге қарағанда өте тез және ерекше болып келеді. Web сайттарды
құрастыру қарамағында PHP негізгі альтернативті бөлшек болып саналады.
Олар базалық HTML CGI сценарийі (Common Gateway Interface) кей–кезде Perl
тілімен жазылған ASP (Active Server Pages)–ISP (Java Server Pages) JavaScript
тілі. PHP альтернативті емес, негізінде бұл клиенттік технология HTML
беттерін құрастырғанда, көбінесе PHP CGI сияқты қолданысқа түспейді.
PHP–ның HTML–ден айырмашылығы соңғысының жауапкершілігі
шектеулі және динамикасы мен желілігі әлсіздеу. Сайтқа кірушілер ерекше
HTML беттерін персоналды жабдықтарсыз қолдана алады. PHP–дің көмегімен
тартымды web беттер өздерінің құрастырған критерилеріне сай құрастыруға
болады ( мысалы, тәулік уақытын қолданушының операциондық желісі). HTML
тілі мен PHP–дың айырмашылығы мағлұматтар базасы мен файлдардың
көмегімен кейбір операцияларды және электронды почталарды жаңартуға және
т.б. заттарды тындыруға болады: Webmaster– лер HTML көмегінсіз елге
