Г. И. Сал­ға­раева Ж. Б. Ба­заева А. С. Ма­ха­но­ва

26
§7–8. Жасанды интеллектіні қолдану саласы.
Практикум
Практикум барысында біз формулалармен жұмыс жасайтын 
боламыз. Формулада көбіне ұяшық адрестері көрсетіледі. Сен-
дер Excel-дегі ұяшық адрестері 
абсолютті
және 
салыстырмалы
болып бөлінетінін білесіңдер. Сонымен қатар аралас адрес түрі 
де кездеседі. Осы адрес түрі екі негізгі адрестің сипаттарына 
қарай құрылады. 
Ұяшықтың абсолютті адресі
– Excel кітабының ағымдағы 
бетінде формула немесе сілтемені тасымалдау кезінде өзгер-
мейтін адрес түрі. Ол үшін белгілі бір ұяшықтың баған мен жол 
индекстерінің алдына «$» доллар белгісі қойылады. Мысалы: 
$A$1.
Ұяшықтың салыстырмалы адресі
– Excel кітабының ағым-
дағы бетінде формула немесе сілтемені тасымалдау кезінде 
өзгеретін адрес түрі. Мысалы: A1.
Са ты лым ды бол жау
1. Са ты лым ды бол жау үшін ал дың ғы уа қыт ара лы ғын да ғы 
са ты лым мән де рі ке рек. Біз де 2018 жыл дың қаң та ры нан 
бас тап, 2019 жыл дың жел тоқ са ны на дей ін гі ара лық та ғы 
кес те лік мә лі мет бар. Кес те ге ке рек ті мә лі мет тер ді ен гі-
зің дер (
4-сурет
):

4-су рет.
 Кес телік мә лі мет тер

27
2. Ал ды мыз да ғы жыл ға сау да ның бол жам ды са ты лы мын 
есеп тең дер: 2020 жыл дың қаң та ры нан 2020 жыл дың жел-
тоқ са ны ара лы ғы (
5-сурет
).
5-су рет.
 Бол жам ды са ты лы мды есеп теу
3. Кес те де 7 ба ған бо лу ке рек: Ке зең, Са ты лым, Бол жам, Оп ти-
мис тік, Пес си мис тік, Ке зең коэф фи циен ті, Ауытқу.
4. Жа сан ды ин тел лект қыз ме ті не ұқ сас Excel про грам ма-
сы ның бол жам жа сау ға ар нал ған ар найы функ ция сы бар, 
ол ал дың ғы ке зең ақ па рат та ры на сүй ене оты рып, көр се-
тіл ген мер зім ге дей ін бол жам ды мән ді есеп теп бе ре ала ды. 
Ол – ПРЕД СКАЗ (FORECAST) функ ция сы, сы зық тық рег-
рес сия ға не гіз дел ген. Са ты лым ды бол жау, тау ар ды тұ ты ну 
се кіл ді есеп теу лер ді жүр гі зу ге ар нал ған. Бол жам ба ға ны на 
C26 ұяшы ғы на мына функ ция ны жа зың дар:
=ПРЕД СКАЗ (A26;$B$2:$B$25;$A$2:$A$25)
C27:C37 ұя шық та рын С26 ұяшы ғы ар қы лы ав то мат ты тол-
ты ру қыз ме тін пай да ла нып, тол ты рың дар.
Функ ция мә лі мет те рі:
х – бол жам бас тала тын мер зім мә ні (A26);
Бел гі лі y мән дер – бел гі лі ке зең де гі сау да са ты лы мы 
($B$2:$B$25);
Бел гі лі x мән дер – бел гі лі ке зең де гі сау да мер зі мі не сіл те ме 
($A$2:$A$25).
5. ПРЕД СКАЗ () функ ция сы әзір ге ке зең фак тор ла рын есеп те-
мей ді. Сау да да бұл өте ма ңыз ды. Ке зең фак то рын есеп ке алу 

28
үшін ке зең коэф фи циен тін есеп тей міз. Ол үшін F2 ұяшы-
ғы на мына фор му ла ны жа за мыз: 
=(($B$2:$B$13+$B$14:$B$25)/СУММ($B$2:$B$25))*12
Фор му ла ны ен гі зіп бол ған нан ке-
йін Ctrl+Shift+Enter пер не ле р үйле-
сімін бір ге ба сың дар. Осы фор му ла ны 
F3:F13 аралығына ав то мат ты тол ты-
рың дар. Фор му ла ны ен гі згеннен ке-
йін Ctrl+Shift+Enter пер не ле р үйле-
сімін бір ге ба сың дар. Нә ти же сін де ке-
зең коэф фи циен ті қаң тар айы үшін 
0,974834224106574, ақ пан ай ына – 
0,989928632237843 жә не т.б. бо ла ды. 
Ұя шық фор ма тын про це нт тік етіп өз-
гер тің дер ((Ұя шық фор ма ты 
⇒
Сан 
⇒
Про це нт тік), үтір ден кей ін 2 орын) (
6-су-
рет
):
6. Осы коэф фи циент тер ді қо сып есеп теу 
үшін C26:C37 ұя шық та рын да ғы ПРЕД-
СКАЗ() функ ция сын өз гер те міз:
= П Р Е Д С К А З ( A 2 6 ; $ B $ 2 : $ B $ 2 5 ;
$A$2:$A$25)*ИН ДЕКС($F$2:$F$13;МЕ СЯЦ(A26)) 
Мұн да ғы ИН ДЕКС(INDEX) функ ция сы – ай нө мі рі, дәл сол 
ай ға коэф фи циент ті қай та ру үшін МЕ СЯЦ() функ ция сын 
қол да на мыз. 2020 жыл дың қаң тар айы үшін бұл:
=ПРЕД СКАЗ(A26;$B$2:$B$25;$A$2:$A$25)*ИН-
ДЕКС($F$2:$F$13;МЕ СЯЦ(A26))
7. Ен ді бол жам ның ең жо ға ры жә не ең тө мен гі көр сет кіш те рін 
қо су ке рек. Ол үшін бол жам мән де рі нен ау ыт қу ды есеп теу 
қа жет. G2 ұяшы ғы на фор му ла сын жа зың дар:
=ДОВЕ РИТ(0,05); СТАНДОТКЛОН(C26:C37); СЧЁТ(C26:C37)
ДОВЕ РИТ() функ ция сы – қа лып ты үй лес ті ру ді қол да на 
оты рып, се нім ді ин тер вал ды қай та ра ды.
станд_откл – жал пы жи ын тық тың стан дарт ты ау ыт қуы.
раз мер – таң дал ған мә лі мет тер са нын біл ді ре ді.
СЧЁТ көр се тіл ген ұя шық та ғы мән дер са нын біл ді ре ді.
Оп ти мис тік жә не Пес си мис тік ұя шық та ры на (D жә не E), 
26 жол дан бас тап, 
7-суреттегі
фор му ла лар ды жа за мыз :
Оп ти мис тік: =$C26+$G$2
Пес си мис тік: =$C26–$G$2

жүктеу 11,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: