Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Шет және қазақ/орыстілдердің функционалды стилистикасы

пәні бойынша

ПӘНІ БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

Құрасытырушы: ф.ғ.д., ПМУ доценті К.К.Карімова

Аударма теориясы мен практикасы кафедрасы

«5В020700-Аударма ісі» мамандығының күндізгі оқу нысанының студенттеріне арналған

Шет және қазақ/орыс тілдердің функционалды стилистикасы

пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)
Бағдарлама 20__ж. «___» _________бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленді.
Кафедра отырысында ұсынылды 20_ж. «___»____________№_____ Хаттама
Кафедра меңгерушісі _______Г. Х. Демесинова 20__ж. «____» ________

Филология, журналистика және өнер факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды 20_ж. «_____»________ №____ хаттама

Кәрімова Қамар Қабиденқызы - аударма теориясы мен практикасы кафедрасының доценті (дәріс, тәжірибелік сабақтары)

Аударма теориясы мен практикасы кафедрасы бас корпусында (Ломов 64 көшесі), 250 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 673631.

2 Пән туралы мәліметтер

Студенттерге тілдің стилистикалық құралдары мен оның жүйесі туралы, стиль түрлеріндегі қызметтері туралы, функционалды стиль түрлеріне өзара ажыратудың критерийлері туралы теориялык білім беріп, аударма барысында функционалды стиль түрлерін орынды пайдалану дағдысын қалыптастыру туралы түсініктер беру.

Пәндерді зерделеп, Сіз білуге тиіссіз:

• 
  шет, қазақ жэне орыс тілдеріңдегі стилистиканыц ғылым ретіндегі
  

• 
  әдеби тіл ұғымы және оның түрлері.
  

• 
  оқитын тілдердің сөздік қорының стильдік жіктелімі;
  

• 
  мәтіннің формалды жәие мазмұндық айқындауыштары ретінде функционалды стильдердің жанрлары; интеллектуалды сипаттағы эрекетті орындай білу; тілдік акларатты салыстыру, салғастыру, жіктеу, топтау.
  
• 
  Тәжірибе сабақтарына қатысу мен студенттің өздік жұмысын орындағанда үйренетініңіз :
  
• 
  әр түрлі тілдердегі стильдік және бейтарап лексиканы топтау жэне салыстыру;
  
• 
  мәтіннен көркемдегіш құралдармен стильдік тәсілдерді тауып, әр түрлі тілдердегі олардың берілуін салыстыру;
  
• 
  мәтіннің стильдік белгісін анықтап, оны тілдік көрсеткіштер арқылы дэлелдей білу;
  
• 
  көркем мәтіннен автордың жеке стильдік ерекшелігін анықтау.
  
• 
  ғылыми және анықтағыштық әдебиеттерді, электронды құралдарды пайдалана білу;
  
• 
  өз әрекетін бақылап, бағалай білу.
  

Функционалды стилистика курсы келесі пәндердің теоретикалық білімдерге сүйенеді: Аударма теориясы, Жазбаша аударма практикасы, Ауызша аударма практикасы, Оқытылатын тіл елінің әдебиеті, Аударма теориясы мен практикасы негіздері.

Студенттер меңгерген білімдері мен іскерліктерін оқу және кәсіптік практикадан өту кезіндегі аудармашылық қызметтерін атқару барысында, сонымен қатар дипломдық жұмыс жазу барысында іс жүзінде қолдана алады.

Функционалды стилистика курсы студенттердің оқып жатқан тілінін фонетикасы, грамматикасы (практикалық және теориялық), лексикологиясы, фразеологиясы және аударма саласы бойынша алатын біліміне суйеніп, тіл теориясы мен практикасы бойынша жүргізілетін пәндер жүйесін қорытындылайды.

Функционалды стилистика пәні мен нысаны. Стилистиканың негізгі бөлімдерінің басқа тіл білімі салаларымен байланысы. Стилистиканың сөйлеу мәдениеті, риторикамен байланысы. Отандық және шетелдік тіл біліміндегі стилистика дамуының негізгі бағыттары.

Лексико-фразеологиялық көркемдеу құралдары және стилистикалык тәсілдер. Сөздің нактылығына, мәнерлігіне, сенімділігіне жету үшін лексикалық бірлік таңдаудың маңызы. Сөздік кұрамның әр түрлі қабаттары терминдер, көңерген сөздер (архаизм), неологизм (жаңа сөздер), жаргондар, диалектілер, басқа тілден еңген сөздердің стилистикалық қолданылуы.

Лексикалық – фразеологиялық айқын тәсілдер мен стилистикалық әдістер. Сөздік құрамының әр түрлі стилистикалық қолдануы: терминдер, архаизмдер, неологизмдер, жаргонизмдер. Синонимикалық тәсілдер: стилистикалық синонимдер; контекстуалдық синонимдер. Стилистикалық тәсілдер мен троптар, олардың классификациясы және функциясы.

Көркем әдебиетінің стилі (проза, поэзия, драма). Әдебиеттік тіл және көркем әдебиетінің тілі. Публицистикалық стилі. Оның негізгі функциялары: ақпараттық және әсер ететін. Ғылыми стиль. Оның коммуникативтік функциясы және объективтік пен документалдік мінез. Ресми- кәсіби стиль. Ауызекі сөйлеу стилі.

1 тақырып

Стилистиканы зерттеу объектісі. Стиль тілдің өмір сұрудің нормасы ретінде. Қазіргі стилистиканың көздері. Стилистиканың , сөйлеу мәдениетінің және риториканың қарымқатынасы. Функционалды стилистиканың негізгі түсініктері.

2 тақырып

Тілдік вариативносі және оның әр түрлі лингвитикалық деңгейлерде көрсетуі. Әдебиеттік тіл және оның түрлері. Норамның категориясы және оның стилистикадағы ролі: норманың типологиясы.

3 тақырып

Тілдік тәсілдердің стилистикалық стратификациясы: нейтралды және стилистикалық бейнеленген сөйлеу тәсілдері. Сөйлемнің негізгі регистрлері.

Стилистикалық тәсілдер және троптар. Олардың классификациясы және функциялары. Эпитет, оның классификациясы және стилистикалық функциясы.

4 тақырып

Көркем әдебиетінің функционалды стиль (проза, поэзия, драма), оның негізгі функциясы, стильдік бейнелеулер: автордың жеке стилі.

1. Мәтінді қарап шығып, ондағы стилистикалық элементтерді анықтаңыздар. Олардың қызметін мәтінге негіздеңідер. Анықталған тілдік құралдардың бейтарап баламасын келтіріңіздер (шетел және ана тілі базасында).

2. Стилистикалық терминдердің сөздігін құрастырыңыздар (жеке тақырып бойынша).

3. Оқытылытаны шетел тіліндегі фонетикалық стилистикалық құралдарды оқыңыз. Оларды кесте түрінде көрсетіңіз. Келтірілген мысалдар базасындағы ана тілмен салыстырмалы талдау жүргізіңіз.

4.Мәтіндегі пунктуацияның стилистикалық мүмкіндігін талдаңыз (студенттіңтаңдауы бойынша).

Студенттердің өздік жұмысының мазмұны

Оқу үрдісіне қатысу сабақта болып, талқылаулар мен топтың жұмысына белсене араласуды білдіреді. Жұмысқа қатысу сапасы санынан маңыздырақ. Сабақта тәртіп бұзу айып салумен жазаланады. Дәлелді себепсіз немесе алдын ала ескертусіз сабаққа кешігу- минус 2 балл.

Сабақты босатқаны үшін мынандай себептер белгіленген:

- көрсетілген мерзімде сабақты орындамаудың әрқайсысы үшін жұмыс үшін берілген балл мөлшерінде айып;

- әрбір орындалған ОСӨЖ сабақ үшін максималды балл-әр сабақтан 5 балл.

Аудиторлық уақыттың бәрі дәрістер мен практикалық сабақтарға бөлінген. Тапсырмалардың барлығы көрсетілген мерзімде орындалуға тиіс. Үй тапсырмасын орындамау рейтинг баллыңызға әсер етеді. әрбір семинарлық сабаққа міндетті түрде дайындалу керек, себебі ол рейтингті есептегенде жалпы баллыңызға әсер етіп, семестрде 8 балл.

Семестрде екі межелік бақылау көзделген. Межелік бақылау тест түрінде өткізіледі, оны дұрыс орындағаныңыз үшін 25-30 балл ала аласыз. Бақылау өтілген блоктардың материалында жүргізіледі.

Қорытынды емтихан жазбаша өткізіледі. Барлығы 100 баллмен (ең жоғары) бағаланады.

1 Арнольд И.В. Стилистика современного английского языка. М., 1990

2 Гальперин И.Р. Стилистика. М., 1968, 1977

3 РазинкинаН.М. Функциональная стилистика. М., 1989

4 Пермь, 1968. ІЗ.Кузнецов М.Д., Скребнев Ю.М. Стилистика английского языка.