Сарыаµаш
7 ¶азан
, 2016 жыл
4
±ЛТ МІДДЕСI
ЕЈ СЕНIМДI
БАЙЛЫ¬
Жолбасшы
ауылында кiтапханашы
Гѕлбала Сґрсенова, №117 орта
мектептiє ¶аза¶ тiлi пґнi мЅµалiмi
Гѕлзада Иса¶ова, аµа тґлiмгер
Гѕлжан Жа¶сыбаева, музыка пґнi
мЅµалiмi Нґзира Тѕймебаева, клуб
меєгерушiсi ¦шiм Жа¶сыбаевтыє
Ѕйымдастыруымен “Тiлдiє мерейi –
елдiє мерейi” атты ґдеби-сазды кеш
јттi. ¬асиеттi ана тiлiмiзге деген
сѕйiспеншiлiктi арттыруды, ана
тiлiмiздiє ¶адiр-¶асиетiн бiлiп, сјз
¶Ѕдiретiн тѕсiнуге баулуды, тiл
мґртебесiн арттыруµа атсалысуды
ма¶сат еткен тґрбиелiк мґнi зор кештi
мектеп директорыныє тґрбие iсi
жјнiндегi орынбасары Ж.Сабыров
ашты.
Їрендер тiл жайындаµы кјркем
сјздi мґнерлеп о¶ып, жанымызды
тебiренттi. М.ЖЅмабаев, М.Ма¶атаев,
М.Шахановтыє жырларын жат¶а
о¶ыды. Би билеп, ґн шыр¶ады.
Ауылдастарымыз Сона Медетова,
Биназар Гуржиева ¶аза¶ хал¶ыныє
кеєпейiлдiгi ар¶асында ¶аншама Ѕлт
јкiлдерiнiє тату-тґттi јмiр сѕрiп
жат¶анын тiлге тиек еттi. Олардыє
¶аза¶ тiлiнде бiлiм алып жат¶анына
ризалыµын бiлдiрдi.
“Тѕрлi байлы¶ бар, солардыє
бiреуiн таєдауды талап етсе, мен тiл
байлыµын таєдар едiм. Їйткенi тiл
байлыµы – бґрiнен де сенiмдi
байлы¶”, – деп Єабит Мѕсiрепов
аµамыз айт¶андай, ¶олда бар
байлыµымызды ¶адiрлеп, ¶асиеттi ана
тiлiмiздi ¶астерлей бiлейiк. Ана
тiлiмiздiє мґртебесi ас¶а¶тай тѕссiн.
Мамлакат СЛАМОВА,
Бiртiлек ауылды¶ ґжелер
ал¶асыныє тјрайымы.
БА¬ЫТЫМ
Бiздiє ¦лiмтауда “¬аза¶ тiлiнiє
мґртебесiн кјтеруге ¶андай ѕлес ¶оса
аламыз?” атты ертеєгiлiк јттi. Онда
6-сынып о¶ушылары мен
К.Танабаева, Б.МЅсаева
апайларымыз јлеє о¶ып, ґн
шыр¶ады. А.Тастемiр ѕш тЅµырлы тiл
туралы сјз ¶озµап, о¶ушылармен
сЅхбаттасып, тiл мен Ѕлттыє таµдыры
ѕндес екенiн аєµартты. Ш.Ташев аµай
бiздiє ба¶ытымыздыє бiрi – осындай
кјркем де бай тiлiмiз екенiн айтып,
сонды¶тан да туµан тiл туын биiк
Ѕстауµа ша¶ырды.
Хадиша ЖАРЫЛ¬АСЫН,
№25 ¦.МолдаµЅлова атындаµы
мектептiє 10-сынып о¶ушысы.
±ЛТ БОЛАШАЄЫ
¬аза¶ тiлi - јз даласындай кеє де
жайдары, жалпа¶ тiл. Оµан ¶ысылып-
¶ымтырылу, ерiн Ѕшынан шѕлдiрлеу,
былдырлау мѕлде жат нґрсе.
Сјз јнерiн јнердiє јрiне балаµан
хал¶ымыздыє асыл мЅрасын бiз
¶алай баµалап жѕрмiз? Айтылар сјзге
абай болайы¶шы. Жастар арасында
бейтарап, варваризм, дисфемизм
сјздер кјп. Тiл тазалыµы – халы¶тыє
болашаµы. ±рпа¶тан-Ѕрпබа берер
аманатын са¶таµан сјз ¶Ѕдiретi мен
тiл ¶асиетiн бiлетiн ¶аза¶тан ас¶ан
халы¶ жо¶ шыµар. “±л тґрбиелей
отырып, жердiє иесiн тґрбиелеген,
¶ыз тґрбиелей отырып, Ѕлтты
тґрбиелеген” халы¶пыз. ±лт
алдындаµы жауапкершiлiк пен мiндеттi
саналы мойындаµан жјн.
Осыныє ¶айырымы - ¶аза¶ша јмiр
дґстѕрiн жалµастырар Ѕрпа¶
тґрбиелеу. Ана тiлiмiздi
шЅбарламайтын, тiл тазалыµына мґн
беретiн тЅлµа тґрбиелесек,
ма¶сатымыздыє орындалµаны.
Лаура М±ТАЛОВА,
№25 ¦.МолдаµЅлова атындаµы
мектептiє ¶аза¶ тiлi мЅµалiмi.
НЕ
ДЕМЕЙДI...
КIМ
КIМ
Мен Сарыаµаш ¶аласындаµы Бiрлiк кјшесiндегi №1
ѕйде јткен µасырдаµы 1973 жылдан берi тЅрамын. Шаµын
шаїардыє ¶а¶ ортасында жасаса¶ та осы кѕнге дейiн
жазда шає жЅтып, жауын-шашын басталµанда лай кешiп
келдiк. БЅл зарымыз биыл тиiстi мекемелерге жеткен
болар, кешегi шiлiєгiр шiлде кѕндерiнде тар кјшемiзге
асфальт тјселiп, шырайымыз кiрдi де ¶алды. Осындай
игi тiрлiктерiмен тЅрµындарµа ¶уаныш сыйлап жѕргендерге
адал iстерiнiє јтемi Алладан ¶айтсын деп тiлеймiн.
Кјшемiздiє ¶арайып, сЅлуланып ¶алµаны кјптеген игi
тiрлiктерге тѕрткi болµанын да айту керек. Кјршiлерiмiздiє
денi ¶ора-¶опсыларын жјндеп, жол жиегiн ретке келтiрдi.
Тiптi кѕрделi жјндеу жЅмыстарын жѕргiзiп, жаєа
µимараттар ¶Ѕрылысын да ¶олµа алып жат¶андар бар.
Їкiнiшке орай таяуда жаєа бiр мґселеге кезiктiк.
Байбек Ермеков кјшесiнде, дґлiрегi осы кјше мен бiздiє
Бiрлiк кјшесi тѕйiсетiн тЅста, менiє ѕйiммен жапсарлас,
кѕн батыс жаµында, бЅрынµы универмагтыє ар¶а бетiнде,
трансформатор мен дґрiхананыє тѕбiнде “Шафран”
шыµыс кафесi ашылды (бЅрынµы ¶ымызхана). Онда
шiлдехана, бесiк той сия¶ты кiшiгiрiм тойлар јткiзуге
тапсырыстар ¶абылданады. Бiздер, кјше тЅрµындары,
ґр адамныє јз мѕмкiндiгi мен ¶абiлетiне ¶арай бизнеспен
айналысуына ¶арсы емеспiз. Бiра¶ јзгелердiє ренiшiн
туµызатын келеєсiздiктерге тјзе алмаймыз. Аталµан
дґмханада аракiдiк тѕнгi 1-ге, тiптi 3-4-ке дейiн дѕрiлдеген
думан јткiзiлгенiне куґ болды¶. Жиналµан ¶она¶тардыє
¶ызып алµаннан кейiн кјшеге шыµып, жаµа
жыртыс¶андарын кјрдiк. Еє сора¶ысы, толы¶ ¶уатында
iске ¶осылµан дыбыс кѕшейткiштерден шы¶¶ан музыка
миымызды тесiп жiберуге ша¶ ¶алды. Кафе иелерiне
бiр-екi рет ескерту де жасады¶. ДаєµЅр-дЅєµыр азайµандай
болµанмен, жалпы тыныштыµымыздан айырылып бара
жат¶анымыз жѕрегiмiздi ауыртып, жѕйкемiздi жЅ¶арта
тѕсуде.
Таяуда редакциямызµа арнайы келген ауданды¶
кiтапхана жѕйесiнiє директоры Саµила Iлиясова да
¶аладаµы “СЅє¶ар” кафесiнен тѕн жарымынан ауµанша
таралып жататын ґуезе ґуендерден жандарыныє
шошынатынын ашына баяндады. ¬алыє мЅсылман атап
јткен ¬Ѕрбан айт мерекесi кѕндерi де жаµымсыз
дыбыстарµа ѕзiлiс болмай, тЅрµындардыє ашу-ызасын
туµызµаны шектен шыµушылы¶ деп баµаланыпты.
Нары¶ заманы ґкелген ¶ауырт та кѕрделi тiршiлiкте
онысыз да шаршап-шалдыµумен кѕн кешiп жат¶ан
тЅрµындардыє тѕнгi Ѕй¶ысын бЅза беру жай µана ґбестiк
емес, ¶ылмыс деп есептеймiн. Їткен µасырдыє 41-45-шi
жылдарындаµы екiншi дѕниежѕзiлiк соµыста немiс
фашистерiнiє ¶олµа тѕскен тЅт¶ындарды есiнен
адастырып, бiржолата мґєгѕртке айналдыру ѕшiн ырµаµы
жой¶ын, дыбыс ¶уаты јте жоµары музыканы концлагерьде
жат¶андарµа кѕштеп тыєдат¶аны тарихтан мґлiм. ¦лгiндей
жаµдайда Ѕза¶ уа¶ыт ¶амалµан адамдардыє жады јшiп,
миы iстемей ¶алатын болµан.
Тґуелсiздiк алµанымызµа ендi ширек µасыр толайын
деп жат¶ан биылµы жылы бiр¶анша сарыаµашты¶тардыє
а¶ылынан алжасып, абыройсыз кѕй кешiп ¶алмасы ѕшiн
тиiстi мекеме басшылары мен мамандарыныє шЅµыл
шара ¶олдануларын сЅранамыз. Жалпы ґлгiндей кафе-
дґмханалардыє жЅмыс кестесi, музыка ¶ою саµаты,
электронды дыбыс кѕшейткiштерге ¶ойылатын шектеулер,
сауы¶ханалардыє тЅрµын ѕйлерден ¶андай ¶ашы¶та
орналасуы керектiгi, ондай тойхана-кафелердi салатын
кезде жергiлiктi тЅрµындардыє келiсiмiн алу мiндеттiлiгi
жјнiнде заєды нЅс¶амаларды газетте жариялауды талап
етемiз. Їйткенi бѕгiнгi туындап жат¶ан ашу-ыза мезгiлi
жеткенде ойранµа айналмасына ешкiм кепiлдiк бере
алмайды.
К.О.БАЛЫ¬БАЕВ.
Т¦УЕЛСIЗДIК ТIРЕГI
– МЕМЛЕКЕТТIК ТIЛ
Бiздiє асыл ¶азынамыз, сјз жеткiсiз жауїар ¶Ѕндылыµымыз
– тiлiмiз. Тiл ¶ай елде болса да, ¶адiрлi, ¶Ѕдiреттi. Ол -
досты¶тыє кiлтi, бiрлiктiє бастауы. Тiлсiз ¶оµамныє јмiр сѕруi
екiталай, тiлдiє јзi ¶оµам бар жерде µана пайда болып јмiр
сѕредi.
Тiл байлыµы - Ѕлт ма¶танышы. Атадан балаµа мирас
болатын баµа жетпес мЅра. ¬аза¶станда тѕрлi этнос јкiлдерi
¶аза¶ тiлi мен мґдениетiне, оныє мемлекеттiк ¶ызметiнiє
са¶талуы мен ныµаюыныє маєыздылыµына кјєiл бјлуде.
Мемлекеттiк тiлдi дамытудыє стратегиясын мемлекет
басшысы Н.Назарбаев Ѕсынды. Елбасы ¬аза¶стан хал¶ы
ассамблеясыныє кезектi сессиясында сјйлеген сјзiнде “Бiз
барша ¶аза¶станды¶тарды бiрiктiрудiє басты факторы болып
табылатын ¶аза¶ тiлiнiє одан ґрi дамуы ѕшiн барлы¶ кѕш-
жiгерiмiздi салуымыз керек. Сонымен бiрге, елiмiзде тЅратын
барлы¶ халы¶тардыє јкiлдерi ана тiлiнде еркiн сјйлей, о¶и
алуына, оны дамытуµа ¶олайлы жаµдай тудыру ¶ажет” деп
ѕкiметке тiлдердi дамытудыє арнайы баµдарламасын
ґзiрлеудi тапсырды. “Тiлдердi дамыту мен ¶олданудыє 2011-
2020 жылдарµа арналµан мемлекеттiк баµдарламасы” - ¶азiргi
таєдаµы ¶оµамныє барлы¶ саласында тiлдердi дамыту мен
¶олдану негiзi. Елбасы 2017 жылы мемлекеттiк тiлдi
¶аза¶станды¶тардыє меєгеруi 80, 2020 жылы 95 пайыздан
кем болмауы керектiгiн ескерттi.
Иґ, алдымен туµан елдiє не тЅрып жат¶ан елдiє
мемлекеттiк тiлiн бiлуге ґр адам мiндеттi. ¬аза¶стандаµы
тiл саясатыныє кјп этносты мемлекетiмiздiє тЅра¶ты дамуына
iзгiлiктi ¶ызмет етiп отыр. Тiл болашаµы – балалардыє
¶олында. Сонды¶тан еє ґуелi ґр отбасы јз шаєыраµында
тiл саясатын тѕзеу ¶ажет.
¦лия СЕРЄАЗИЕВА,
облыс ґкiмi аппаратыныє “¬оµамды¶ келiсiм” КММ-нiє
Сарыаµаш ауданды¶ филиалыныє маманы.
ХАЛЫ¬ТЫЈ КІРЕ
ТАМЫРЫ
Тiл – бѕкiл адамзат баласыныє байланыс ¶Ѕралы. Байланыс
¶Ѕралын ¶адiрлеу – бґрiмiздiє борышымыз.
Жамбылµа ¶арасты Бекбота ауылыныє №131 Абай атындаµы
жалпы орта мектебiнде “Тiл – тiрегiм, соµып тЅрµан жѕрегiм” атты
кештi мґдениет ѕйi директоры Ш.Абдиев, ауыл кiтапханасыныє
меєгерушiсi Т.Атабекова жґне ¶аза¶ тiлi пґнi мЅµалiмдерi
І.¬арабаева мен А.Байтемирова, мектеп кiтапханашысы
С.Катипова Ѕйымдастырды. Онда арнайы баяндама жасалып,
тiлдiє ¶асиеттiлiгi, мемлекеттiє темiр¶азыµы екендiгi айтылды,
јлеєдер о¶ылды, тѕрлi халы¶тар биi билендi. Мерекелiк кеште
С.Есенбеков “Іздiк еєбек династиясы”, М.Теєелов “Іздiк жас
жЅмыскер” номинацияларымен жґне “НЅрбјбек-2016” ЖШС-нiє
¶Ѕрылтайшысы Н.Iлес, ¶аза¶ тiлi мЅµалiмi І.¬арабаева
марапатталды.
Ж.ЇМIР¬±ЛОВА,
Бекбота ауылды¶ мґдениет ѕйiнiє музыкалы¶ жетекшiсi.
М¦ЈГI СЕНI
ЖАЗБАЄАН СІРIНУГЕ
Бiздiє бјлiмшеде 18 жас¶а дейiнгi мѕмкiндiгi шектеулi
мѕгедек балалармен жЅмыс iстеймiз. Балалар ґр тѕрлi
диагнозды, оларµа ата-аналары ¶ам¶орлы¶ жасайды жґне бiз
– ґлеуметтiк ¶ызметкерлер барып ґєгiмелесiп, кјєiлiн кјтерiп,
дем беремiз. Тјл мерекемен барша балаларды, ата-аналарды
¶Ѕтты¶таймын! ¬Ѕтты¶тай отырып мына јлеє жолдарын
жолдаµым келедi.
Шыда, шыда!
Шыдай тѕс, шыда таµы,
Шыдамдыны мына јмiр Ѕнатады.
Імiттiє ¶Ѕлан иек, ¶Ѕла таєы
¦йтеуiр бiр атады, бiр батады –
Їкiнбе, јкпелеме бѕгiнiєе
Їмiр – јмiр, болмайды тѕєiлуге.
Мґєгi сенi жазбаµан сѕрiнуге
¬айта тЅрып, ¶а¶ыє бар жѕгiруге.
Талшын ОТЫНШИЕВА,
18 жас¶а дейiнгi мѕмкiндiгi шектеулi мѕгедек балаларµа
¶араушы №3 бјлiмшенiє ґлеуметтiк ¶ызметкерi.
