Эссе тақырыбы: Тікелей остеогистогенез. Орындаған

Төртінші сатысы: гистогенездің аяғына қарай

жүктеу 295,49 Kb.

бет	3/3
Дата	11.01.2022
өлшемі	295,49 Kb.
	#32456

1 2 3

Іңкарбек Асылбек БӨЖ тапсырмасы

Бесінші саты
Пайдаланылған әдебиеттер

Төртінші сатысы: гистогенездің аяғына қарай, сүйек бастамасының шеткі аймақтарындағы эмбрионалдық дәнекер тінде, көптеген талшықтар және остеогенді жасушалар пайда болады. Бұл талшықты дәнекер тіннің тікелей сүйек трабекулаларына жанаса жатқан бөлігінен, сүйектің қоректенуін және қалпына келуін қамтамасыз ететін - периост дамиды. Эмбрионалдық даму сатыларында пайда болып, дөрекі-талшыкты сүйек тінінің трабекулаларынан тұратын сүйекті алғашқы кеуекті сүйек деп атайды. Дамудың кешірек сатыларында ол ересектердін екінші реттік кеуекті сүйегімен алмастырылады, оның біріншіден айырмашылығы ол табақшалы сүйектен кұралған. Табақшалы сүйек тінінің дамуы сүйектің кейбір жерлерінің күйретіліп, дөрекі-талшыкты сүйек тінінің ішіне қан тамырларының енуімен тығыз байланысты. Бұл үдерістерге эмбрионалдық остеогенез кезінде де, туғаннан кейін де остеокласттар қатысады. Қан тамырларының сыртында остеобласттардын қабаты түзеледі және кейініректе остеонның жаңа шеңберленген табақшалары пайда болады. Әрбір табақшада коллаген талшықтары параллелді орналаскан, бірақ алдыңғы табақшаның табақшаларына бұрыштай бағытталады. Осылайша, тамырдың сыртында бірінің ішіне бірі кірген сүйек цилиндрлері кұралады (алғашкы остеондар). Остеондар пайда болысымен дөрекі-талшыкты сүйек тіні дамуын тоқтатады да, табақшалы сүйекпен алмастырыла бастайды. Сүйек үсті қабық жағынан сыртқы белбеулей қоршайтын табақшалар калыптасады, олар сүйекті сыртынан тұтасынан жауып тұрады. Осы жолмен жалпақ сүйектер дамиды.

Бесінші саты - эмбрионалдық кезеңде пайда болған сүйек қайта құралуға ұшырайды, оның алғашқы остеондары күйреп, жаңа остеондар дамиды. Сүйектің мұндай қайта құралуы өмір бойы жүреді.

Қорытындылай келе, тікелей остеогенез оның дамуы мезенхимадан басталады, мезенхиманың өзі склеротомадан пайда болады. Тікелей остеогистогенездің жанама остеогистогенезден айырмашылықтары: 1) тура остеогистогенез құрсақ ішілік дамудың 1-ші айынан бастап дами бастайды, ал жанама остеогистогенез 2-ші айдан бастап дамиды. 2) тура остеогистогенезге қарағанда жанама остеогистогенез күрделірек болады, себебі жанама остеогистогенез процесі адамда 25 жасына дейін жүреді. Шеміршек тінінен сүйектің айырмашылығы, ол үнемі тек жаңа тіннің ескі тіннің үстіне қабатталуы арқылы өседі, яғни аппозициялық жолмен және қаңқалық даму аралшығының жасушаларының саралануы үшін қанмен оңтайлы қамтамасыз етілуі қажет.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Гистология, эмбриология, цитология: оқулық/ Ю. И. Афанасьев, Н. А. Юрина, Е. Ф. Котовский және басқалар; редакциясын басқарғандар Ю. И. Афанасьев, Н. А. Юрина; қазақ тіліне аударғандар: Р. Ж. Есимова, К. Т. Нурсейтова.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014. 231-233 бет.
https://studfile.net/preview/6446277/page:25/

жүктеу 295,49 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3