Зертханалық қондырғы және өлшеу әдісі

Диэлектрлік өтімділік (6) өрнекке сәйкес келесі өрнекпен анықталады

Жұмыста электр сыйымдылығын анықтау әдісі берілген U кернеуде зерттелетін конденсаторлардың жинақтаған Q электр мөлшерін өлшеуге негізделген. Электр мөлшерін гальванометрдің жарық тілшесінің максималды ауытқуы бойынша, егер оны алдын-ала сыйымдылықтарының эталонды жиынтығының көмегімен градуирлеп, және градуирленген (дәл бөліктелген) график құрылса, бағалауға болады.

(8) өрнекті (7)-өрнекке қойып, зерттеліп отырған диэлектриктің диэлектрлік өтімділігін есептеу өрнегін алады

1. 
   Баллистикалық гальванометрді градуирлеу (дәл бөліктеу);
   
2. 
   Зерттелетін диэлектриктің диэлектрлік өтімділігін анықтау.
   

PG – баллистикалық гальванометр. Ол рамканың өздік тербеліс периодымен салыстырғанда аз уақыт аралығында оның рамкасы арқылы өтетін заряд мөлшерін өлшеуге қолданылады. Баллистикалық гальванометрдің кәдімгі магнит-электрлік жүйедегі гальванометрден ерекшелігі: қозғалмалы бөлігі ауыр, инерция моменті және өздік тербеліс периоды үлкен. Егер мұндай гальванометр арқылы қысқа импульсті ток (мысалы, конденсатор разряды) өтсе, онда гальванометрдің қозғалмалы жүйесімен байланысқан жарық тілшесінің максималды ауытқуы токқа емес, керісінше гальванометр арқылы өткен Q-зарядқа пропорционал болады.

С – зерттелетін конденсатор батареясы;

С_э – сыйымдылықтардың эталонды жиынтығы;

GB – тұрақты ток көзі;

RP – потенциометр;

PV – вольтметр;

а₁ б – сыйымдылықтың эталоны С_э жиынтығы немесе зерттелетін конденсатор С батареясы жалғанатын қысқыштар;

SA – сол жақтағы қалыпта тұрған кезде ток көзінен конденсатордлың зарядталуын, ал оң жақтағы қалыпта конденсатордың PG гальванометр арқылы разрядталуын қамтамасыз ететін ауыстырып-қосқыш.

1. 
   сұлба бойынша (34.3 сурет) электрттізбегін тексеру;
   
2. 
   электр өлшеуіш аспаптардың өлшеу шектерін орнатып, шкалалардың бөлік құнын анықтау;
   
3. 
   а,б қысқыштарына (клеммаларына) С_э сыйымдылықтардың эталонды жиынтығын жалғау (34.3 сурет). Эталонды конденсатордың сыйымдылығын 1-кестеге жазу;
   
4. 
   RP потенциометрмен (0,5-1,5) В кернеу орнатып, оны 1-кестеге жазу;
   
5. 
   С_э эталдонды конденсаторды зарядтау (ауыстырып -қосқыш оң қалпында Р);
   
6. 
   С_э эталдонды конденсаторды гальванометр арқылы разрядтау (ауыстырып - қосқыш оң қалпында Р), гальванометрдің жарық
   

7. 
   гальванометрдің бүкіл шкаласы үшін жарық тілшесінің ауытқуын алуға болатындай, кернеуді немесе сыйымдылықты 8-10 рет өзгертіп, өлшеуді қайталау;
   
8. 
   әрбір жүргізілген өлшеу үшін келесі формула бойынша гальванометр арқылы өткен заряд шамасын есептеу;
   
9. 
   
   

Өлшем бірлігі	α=0,95 t(3) = 4,30
	Ux, B	nx	Qx, мкКл	ε	<ε>-εi	(<ε>-εi)2	Δε	Δε/<ε>
1 2 3
Орташ.

Бақылау сұрақтары

1. 
   Диэлектрлік өтімділіктің физикалық мағынасы.
   
2. 
   Диэлектриктің үйектелуі? Үйектелу түрлері.
   
3. 
   Конденсатордың құрылысы. Конденсаторлардың түрлері.
   
4. 
   Жазық конденсатордың сыйымдылығы.
   
5. 
   Жұмыс формуласын қорытып шағарыңыз.
   

Әдебиет

1. 
   Детлаф А.А., Яворский Б.М. Курс физики. учебное пособие для втузов /А.А. Детлаф., Б.М. Яворский. – М.: Высшая школа, 1989. – 607 с.
   
2. 
   Евграфова А.Г., Коган В.Л. Руководство к лабораторным работам по физике. – М. : 1970. – 350 с.
   
3. 
   Иверонова В.И. Физический практикум. Механика и молекулярная физика.– 2-е изд. – М. : 1967. – 280 с.
   
4. 
   Кортнев А.В. и др. Практикум по физике. учебное пособие для втузов.– М. : 1965. – 509 с.
   
5. 
   Майсова Н.Н. Практикум по курсу общей физики. учебное пособие для студентов заоч. втузов и факультетов. –2-е изд., перераб. и доп. – М. : 1970. – 447 с.
   
6. 
   Савельев И.В. Курс общей физики. – М. : 1989. – 350 с.
   
7. 
   Трофимова Т.И. Курс физики. учебное пособие для вузов. –7-е изд.: – М. : 2003. – 542 с.
   

Мазмұны

Кіріспе.......................................................................................................3

1 Электрөлшеуіш құралдар........................................................................4

2 Электростатикалық өрісті зерттеу........................................................10

3 Уитстон көпірі арқылы кедергіні..........................................................15

4 Ток көзінің электр қозғаушы күшін өлшеу.........................................21

5 Баллистикалық гальванометр көмегімен сұйық

диэлектриктердің диэлектрлік өтімдімділігін өлшеу........................25

Әдебиет...................................................................................................33

жүктеу 2,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: