Электр аппараттары «Федералдық білім беруді дамыту институты»

176
K
шығ
ст
К
=
=
пр
шейткіш коэффициенті 
R1, R3 
резисторларының параметрлеріне байла- 
нысты жəне олардың арақатынасымен анықталады:
R
3
U 
R
1
Инверттелмейтін күшейткіштің принципиалды схемасы 10.29-су- 
ретте ұсынылған.
R1 
жəне 
R2 
резисторлары 11.9-суреттегі схемада көрсетілгендей, бір 
кедергімен таңдалады жəне ОК кіріс токтарын тегістеу үшін таңдала- 
ды. Теріс кері байланыс тізбегіне 
R3 
резисторы қосылған.
Инверттелмейтін күшейткіш коэффициенті 
R1 
жəне 
R3 
резисторла- 
рының кедергілерінің арақатынасымен анықталады:
U
вых
=
U 
U
R
3
+ 1
R
B
X 
2
Кейбір жағдайларда, датчиктердің шығыс кернеуі ауқымды шек- 
терде өзгергенде (мысалы, индуктивті датчиктердегідей бірнеше ми- 
ливольттен ондаған вольтқа дейін) электронды аппаратқа кірісте шек- 
тегіш қояды. Бұл құрылғы өзінің шығысында кіріс кернеуін ауқымды 
өзгерту диапазонындағы схема элементтерінің берілген параметр- 
лерінің кернеуі мəніне дейін кернеуді шектейді. ОК теріс кері байланыс 
тізбегіне шығыс кернеудің деңгейін беру үшін дио¬дтар немесе стаби- 
литрондарды қосады. Бірінші жағдайда шектегіштің шығысында 
U
тікелей қосылатын диодтағы кернеудің 
U
шығ
түсуіне (тікелей қосылатын
төмен вольтті тіктегіш диодта кернеудің түсуінің орташа мəні шамамен 
1 В құрайды), ал екіншісінде —стабилит¬ронды тұрақтандыру кернеуі-
не (
U
= 
U
) тең болады. ОК орындалған шектегіштің принципиалды
схемасы 10.30-суретте ұсынылған.
Жұмысында басқарылатын кернеудің мəнін берілген мəнмен салы- 
стыру талап етілетін электрондық аппараттарда салыстыру схемалары 
қолданылады. Салыстыру схемалары ретінде ОК орындалған компара-
10.30-сурет. Шектегіш сызбасы
10.31-сурет. Операциялық күшейт- 
кіштегі компаратор схемасы

177
о
o
вых
o
o
вх
o
вх
U
вх
о
вх
торлар барынша жиі пайдаланылады. Осындай компаратордың принци- 
пиалды схемасы 10.31-суретте келтірілген.
Компараторларда кері байланыс тізбегі үзілген жəне ОК ең жоғары 
күшею коэффициентіне ие. Инверттелмейтін ОК кірісіне 
R2 
резисто-
ры арқылы тұрақтылығы жоғары кернеу 
U
тірек кернеуінің көзінен, ал
инверттеушіге — 
R1 
резисторы арқылы датчиктен түсетін кернеу Uвх 
беріледі. Резисторлар 
R1, R2 
ОК кіріс токтарын тегістеуге арналған.
Компара¬тор кіріс кернеуін 
U
тірек кернеуімен 
U
салыстырады. ОК
қуатының екі полярлық кернеуінде, 
U
< 
U
болғанда, ОК шығысында
жоғары оң кернеу + 
U
болады.
кернеуі 
U
кернеуіне тең немесе одан артық болғаннан кейін, ОК
шығудағы кернеу секірмелі түрде өзінің полярлығын өзгертеді жəне – 
U
тең болады.
U
≥ 
U
шарты орындалған кезде ОК бір полярлық қо-
ректендіру кернеуі жағдайында компаратордан шығысында нөлге тең
болады (
U
вых
= 0). Потенциометр схемасы бойынша қосылған айныма-
лы резистор 
R3
, тірек кернеуін 
U 
, сəйкесінше, компаратордың іске қо-
сылу шектерін де өзгертуге арналған. Компаратордың аталмыш қасиеті 
кернеудің электронды релесі сияқты электрондық аппараттарды жасау 
үшін пайдаланылады.

жүктеу 8,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: