Электр аппараттары «Федералдық білім беруді дамыту институты»

105
пластмасса корпуста 3 бекітілген. Қозғалмалы түйіспе 4 тегіс 6 жəне 
фигуралы 5 бөліктен тұратын арнайы серіппелер соңында табылады. 
6.4-суретте көрсетілген күйде серіппе жоғары түйіспедегі 2 қысымды 
жасайды. Штокқа 7 басу кезінде серіппелердің деформациясы өтеді 
жəне түйіспенің ең шеткі күйіне жіберілуі өте тез жасалады (0,01 -0,02 
с ішінде), бұл тізбектің сенімді сөндірілуін қамтамасыз етеді. Шток 
жүрісі миллиметрдің оныншы үлесін құрайды. ВКМ-ВЗГ сериялы ми- 
кросөндіргіштер 220 В тұрақты кернеу жəне 380 В айнымалы кернеу 
кезінде 2,5 А токты сөндіреді.
Егер үлкен жүріс кезінде тізбектегі сенімді ауыстырып-қосу қамта- 
масыз ету қажет етілсе, тұтқышты ауыстырып-қосқыштар қолданыла- 
ды.
Олардың бірінің схемасы 6.5-суретте көрсетілген. Бақылаушы орган 
тұтқыш 2 соңында бекітілген шығыршыққа 1 əсер етеді. Тұтқыштың 
екінші ұшында тұтқыш осінің бойында жылжитын серіппеленген 
шығыршық 12 табылады. 6.5-суретте көрсетілген күйде түйіспелер 7 
жəне 8 тұйықталған. Бұл механизм күйі ысырмамен 6 сенімді бекітіл- 
ген. Шығыршыққа 7 сыртқы əсер ету кезінде тұтқыш
1 сағат тіліне қарсы бұрылады. Бұл ретте шығыршық 12 тарелкені 11 
жəне онымен байланысты түйіспелерді 8 жəне 9 бұрады, нəтижесінде 
түйіспелер 7 жəне 8 ажыратылады, ал түйіспелер 9 жəне 10 тұйықта- 
лады.
Түйіспелердің тұйықталуы жəне ажырауы шығыршық 1 қозғалысы- 
ның жылдамдығына байланысты емес үлкен жылдамдықпен өтеді. Бұл 
тұрақты токтың 220 В дейін кернеу кезінде 6 А дейін токты
сөндіру мұмкіндігін береді. Сөндір- 
гіштің шығыршыққа 1 əсері токтаған- 
нан кейін бастапқы күйіне оралуы 
серіппемен 5 қамтамасызз етіледі.
Жоғары дəлдікті тізбектердің үл- 
кен санын ауыстырып-қосуды жасау 
қажеттілігі болғанда жолдық сөндір- 
гіш ретінле реттелмелі команда кон- 
троллері қолданылады. Оның білігін 
механизмнің басқарушы білігімен не 
тікелей не басқарушы біліктің жəне 
жұдырықшалы шайбаны айналдыру
6.5-сурет. Тұтқышты жолдық ауысты- 
рып-қосқыш:
1, 12 
— аунақшалар; 
2 
— тұтқыш; 
3 
— ось;
4, 5 
— серіппелер; 
6 
— ысырма; 
7- 10 
— түй- 
іспелер; 
11 
— қақпақ

106
жиілігің қажетті арақатынасын қамтамасыз ететін редуктор арқылы қо- 
сады.
Қазіргі уақытта өнеркəсіп магнитті датчикті жəне жартылай өткіз- 
гіш релені не тұрақты магнитпен басқарылатын герконды қолданатын 
түйіспесіз жолдық сөндіргіштерді шығарады.
Электр жетегімен жəне аппараттармен басқару тізбегінде УП типті 
əмбебап ауыстырып-қосқыштар кеңінен қолданылады. Мұндай ауы- 
стырып-қосқыш секцияларының құрылғысы 6.6-суретте көрсетілген. 
Әрбір секцияның екі түйіспелі қосылыстары (ажырауы) болады. Тізбек 
сымының бір ажырауын қолдану жағдайында қозғалмайтын түйіспеге 2 
жəне қозғалмалы түйіспемен 4 байланысты қысқышқа 6 қосады. Білікті 
8 айналдыру кезінде қозғалмалы түйіспенің 4 түйіспелі тұтқышына 5 
əсер ететін жұдырықша 9 бұрылады, нəтижесінде түйіспелердің 2 жəне 
4 тұйықталуы өтеді.
Сөндірілетін токтың жəне жеткізу кернеуінің сəйкес мəндері кезінде 
екі ажырау қолданылады. Ауыр жағдайларда екі көршілес секцияның 
түйіспелері жүйелі қосылады. Бұл ретте жүйелі қосылған төрт ажырау 
алынады.
Ауыстырып-қосқыштың номиналды тоғы – 20 А. Бақыланатын тіз- 
бектер (секциялар) саны 2-ден 16 дейін өзгеруі мүмкін.
Жоғары сөндіруші қабілетінің, тізбектердің үлкен санының жəне УП 
ауыстырып-қосқыштардың коммутациялық жағдайларының арқасында 
500 В дейін кернеу кезінде 5 кВт дейін қуатпен электр қозғалтқышта- 
рын іске қосу жəне реверстеу үшін кең қолданылады.
6.6-сурет. Әмбебап ауыстырып-қосқыш секциясы:
1, 4 
— қозғалмалы түйіспелер; 
2 
— қозғалмайтын түйіспе; 
3 
— тірек; 
5 
— тұтқыш;
6 
— қысқыштар; 
7 
— негіз; 
8 
— білік; 
9 
— жұдырықша

107
2
2

жүктеу 8,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: