перлік сипаттамасы деп аталады

49
сипаттама статистикалықтан жоғары жүреді (2.15-суреттегі В қисығы), 
себебі токтың тез өсуі кезінде доға кедергісі токтың өсуіне қараған- 
да баяу түседі. Токтың азаюы кезінде динамикалық сипаттама төмен 
жүреді (2.15-суреттегі 
С 
қисығы), себебі бұл режимде доға кедергісі 
токтың баяу өзгеруіне қарағанда аз.
Динамикалық сипаттама доғадағы токтың өзгеру жылдамдығымен 
елеулі дəрежеде анықталады. Егер тізбекке доғаның тұрақты жылу 
уақытымен салыстырғанда шексіз аз уақыт ішінде өте үлкен кедергіні 
енгізсе, онда нөлге дейін токтың төмендеу уақытында доға кедергісі 
тұрақты болып қалады. Бұл жағдайда динамикалық сипаттама коор- 
дината басындағы (түзу 
D
) 
2 
нүктеден жүретін түзу сызықтан тұрады, 
яғни доға өзін металл өткізгіш ретінде ұстайды, себебі доғадағы кернеу 
токқа пропорционал.
Шынайы аппаратта түйіспелердің ажырауынан кейін олардың ара- 
сындағы қашықтық өзгереді, яғни доғаның өзгермелі ұзындығы бола- 
ды. Доғаның ұзындығын ұлғайту шамасы бойынша ток сыни мəнге I 
қол жеткізгенше түзумен 
U – iR 
тез өзгермелі статистикалық сипат- 
тамалардың қиылысу нүктелеріне сəйкес келетін мəндерді қабылдай- 
ды. Доға ұзындығын одан əрі ұлғайту кезінде оны сөндіру шарттары 
басталады. Статикалық сипаттамасы 
U – iR 
түзуге қатысты доғаның 
ұзындығы доғаның 
сыни ұзындығы деп аталады
. Осы ұзындыққа 
қол жеткізгеннен кейін ток нөлге дейін тез азаяды, доға сөнеді. Үл- 
кен индуктивтілікпен тізбектегі токтың төмендеуі баяулайды, доғаның 
вольт-амперлік сипаттамасы түйіспелердің ажырауынан кейін бірден 
U
–
iR 
түзуден жоғары көтеріледі. Доғаны сөндіру сəтінде үлкен токтың 
күшеюі болуы мүмкін.
Тəжірибе нəтижелері доға сөндіруші құрылғылары бар барлық ап- 
параттар үшін қуат көзінен доғаға түсетін энергия доға энергиясының 
барлық 3-5 % құрайды. Қалған бөлігі (97-95 %) сөндірілетін контурдың 
электромагнитті энергиясына келеді. Доғада бөлінетін энергия ішінара
2.15-сурет. Статистикалық жəне динамикалық вольт-амперлік 
сипаттамалар

50
разряд температурасына кетеді, ішінара қоршаған кеңістікке беріледі. 
Доғаны сөндіру үшін разряд температурасы азаюы қажет, яғни доғаның 
энергетикалық балансы теріс болуы үшін: доғаға əкелінетін энергия 
мөлшері одан бұрылатын жылу мөлшерінен аз болуы тиіс.
Үлкен индуктивтілікпен тізбекті сөндіру кезінде доғада ерекше- 
ленетін контурдың электромагнитті энергиясын салқындату есебінен 
одан бұру қажет. Тізбектің индуктивтілігі мен сөндірілетін ток неғұр- 
лым артық болса, соғұрлым тізбекті сөндіру қиын.

жүктеу 8,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: