Банк ж ж е банктен тыс мекемелердің қарыздары
шоты бойынша жүргізілегік операциялар
260 ♦ Бухгалтерпік есеп т еорт сы жәие негһдерг
Ха
Операциялар
мазмүны
Дебитте-
летін шот
Кредитге-
летін шот
1
2
3
4
1
Алышан банк несиелері кассага немесе есеп
айырысу шотына келіп түсті
451«
441
601
2
Жабдьтктаушы
мердігерлерге
банк
не-
сиесішн есебінен қойылган аккредитивтер
421
601
3
Жабдыктауіиы мердігерлерге қарыз сома
банк несиееінін есебшеи төленді
671
601
4
Жлбдыкгаушы мердігерлерге алдагы уакьггта
алынашн материалдык қордар үшш банк
несиесшш есебінсн берілген аванс
351
601
5
Көрсететін қымег-
немесе орындайтын
жүіиысы ушін жабдыктаушы уиьшға банк
нссиесінің есебінен берііген аванс
352
601
6
Есептелгеи
салық
бойынпіа
ұйымның
бкижетке карыз сомасы банк несиесінің
есебінен аударылды
631-639
601
7
Вексельгс а-іынган банк несислері
441, 451
603
8
Кәсшорышшн банк мекемслерінсн алған
несиелсрі бойынша карызы есеп айырысу
шсп ынан өтелінді
601
441
9
Банкгең тыс мекемелерден алынган несислер
(еншілес, гэу'едаі серікгеспктерден, бірлесін
бақьіланаіъш
заңды
гудғалардан жэне
басқа
да запды гу тғалардан)
451,
441
602
10
Банктен тыс мекемелердщ несиелерщщ
есебшен жабдыкгаушы мердігерлерге қарыз
сома толсңді
687. 671
602
11
Банкіен тыс мекемслерден альшган нссиелер
бойынша карыз есеп айырысу шотынан
төлеңді
602
441
1 1 . 2 . Алдағы
к е з е ң
кірістершін есебі
Кәсіпорынньщ агымдағы (есепті) кезеңде алған, бірақ бұдан
кейінгі есепті кезевдерге жататын табыстары алдағы (болашақ)
кезеңдершің табыстары болып есептеледі, Есепті кезеңдер
11-тарау. Міндетпіемелер есебі ♦ 261
арасындағы осындай кезеңдерді шектеу үйымның шаруашылык
қызмстін дэлме-дэл анықгау, салық салу жэне қаржылық есеп
беруді тиімді етіп жасау үшін кажет болып табылады. Алдағы
кезеңдер табыстарының есебі «Алдағы кезең табыстары» деп
аталатын шотта жүрғізіледі.
Кэсіпорындар орта жэне үзақ мерзімді бағалы кағаздарды
олардың атаулы (номиналдық) қүнынан жоғары багамен салл'
арқылы таратуына болады. Бүл жағдайда сату бағасы мен атаулы
қүнының арасындағы жагымды айырма «Алдағы кезен кірістері»
деп аталатын шотгың кредиті бойьппна есепке алынып, содан
кейін қүнның төмсндеуіне қарай:
Д-т: «Алдағы кезең кірістері» деп аталатын шот,
К-т: «Багалы қағаздардың шығыс етілуінен алынатын кірістер»
деп аталатын шот түршде бухгалтерлік жазу жазьшады,
«Алдагы кезең кірістері» деп аталатын шотга алдын ала
сатылған айлық жэне тоқсандық жол жүру билеттері бойынша
кэсіпорынга келіп түскен ақшалар жэне жүк немесе жолаушылар
таситын көлік (автокөлік, теміржол көлігт, эуе жолы көліп жэне
тагы басқа) күралдары үшін күні бүрын төленген акы есептеледі.
Жоғарыда аталган толемдер кэсіпорынга келіп түскен кезде:
Д-т: «Ақшалар» шоты,
К-т: «Алдағы кезең кірістері» шоты түрінде бухгалтерлік жазу
жазылады,
Қаржының төленуіне қарай есепті
(ағымдағы)
айдың
табы сы
болып саналатьш, бүрын яғни алдын ала алынған табыстар
үйымның бухгалтерлік есебінде:
Д-т: «Алдағы кезең кірістері» деп аталатын шоты;
К-т: «Тауарларды сатудан алынатын жэне басқадай алынатьш
юріс»;
«Акциялардан дивиденд жэне сыйақы гуріндегі кіріс» немесе
«Непзғі емес қызметтен альшатын басқадай кіріс» деп аталатын
шотгардың тиістілері түрінде жазылған бухгалтерлік жазуда
көрсстіледі.
Жоғалган, үрланған немесе басқа да жетіспейтін қүндылықтар
бойынша кінәлі адамдардан өндіріп алынуға тмісті, яғни олардың
төлеуге тиісті мойындалған, ыемесе сотгың шешімі шығарылған
сомасына бухгалтерлік есепте:
Д-т: «Жұмысшылар мен кьпметкерлердін борышы» деп
аталатын шот;
К-т; «Алдагы ксзең кірістері» деп аталатын шот түрінде екі
жакты жазү жазылуы тиіс.
Бүлшген, жоғалған, ұрланған немесе басқа да жетіспейтін
қүндылыктар бойынша кінэлі адамдардан өңдіріп алынуга тиісті,
ягни олардың төлеуге тиісті берешек сомалары өтелуіне карай:
Д-т: «Ақшалар» немесе «Қызметкерлермен еңбекақы бойынша
есеп айырысу» шоты,
К-т «Жұмысшылар мен қызметкерлердің борышы» деп
аталатын шог түріндеп бухгалтсрлік жазуда көрсетіледі.
«Алдаіы кезең кірістері» деп аталатын шот бойынша
операциллардың есебі алдағы кезеңдегі габыстардың гүрлері
бойынша арнайы бағаланған тізімдемеде немесе машинограм-
мада жүргізіледі.
262
♦
Бухгалтерлік есеп теориясы жэне негізоері
Алдагы кезен кірістері шоты бойынша жүргізілетін операциялар
№
Олерациялар
мазмуны
Дебитге-
летін шот
Крсдигге-
летін шот
1
2
3
4
1
1
Ағымдағы (есегггі) кезенде альшган бірак
алдагы есепті кезеңдерге жалшъш (жалгердіқ
жүк тасымалдау үшін, айлык жэне тоқсаңаык
жүк немесс жолаушыларды тасымалдау
билетгсрін сщудан алыиан толем, байланыс
кұраддарын пақдалалганы үшін абонештік
төлем және баеқа да) тәлемдер-
441,451
611
2
Ақшалардьш,
материалдык
қорлардың
кем
шығуына
(бүлінуіне)
байланысты
сот органдарынын шешімімен жауагпы
аламдардын мойнынан усталуға тиісті сома
алдын ала төленгснде.
333
611
3
Алдаш
ксзеқдердің
кірісіие
жатапъш
жауапты
адамдардьщ
карызын
отеген
сомасы
611
701.727
Достарыңызбен бөлісу: |
