Экономика және менеджмент кафедрасы 050506 «Экономика» мамандығы бойынша қашықтықтан оқу бөлімінің студенттеріне арналған

ҚАРАҒАНДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Практика бағдарламасы кафедрасының оқу - әдістемелік семинарының мәжілісінде мақұлданған және басып шығаруға ұсынылған.

Хаттама №___ «____» _______________ 2012ж.

Экономика және менеджмент кафедрасының аға оқытушысы К.Қ.Ибитановамен жасалған.

Кіріспе

Өндірістік практикадан өту кезінде студенттер жұмыс орындарында келешек мамандығы бойынша барлық қызметтік міндеттердің орындалуы жайында тәжірибе алуы тиіс. Практикалық қызметте ең негізгі элемент кәсіпорын қызметін жоспарлау мен талдаудың қазіргі заманғы әдістері мен тәсілдерін меңгеру.

Өндірістік практиканы өту барысында студенттер жұмыс орнында болашақ мамандықтық барлық машықтарына ие болуы керек. Практикалық қызметтің маңызды элементтері кәсіпорын қызметін жоспарлау және талдаудың қазіргі әдістері мен тәсілдерін игеру болып келеді.

Практиканы өту барысында дипломдық жұмысқа қажетті барлық керек мәліметтерді жинау. Оның ғылыми - теориялық деңгейі таңдалған тақырып пен зерттеу тақырыбына бастапқы деректердің сәйкестігіне елеулі түрде тәуелді.

І. ПРАКТИКАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТІ

1. 
   Кәсіпорынның құрлымы мен оны ұйымдастырумен, сапаның ерекшелігінен, кәсіпорынның өндірістік және басқару бөлімшесінің негізгі функцияларымен танысу.
   
2. 
   Кәсіпорындағы және оның негізгі бөлімшесіндегі экономикалық жұмысты ұйымдастыруды үйрену, қолданылатын статистика мен есептің формаларымен, олардың жағдайының тәртібімен танысу.
   
3. 
   Кәсіпорынның ішкі (шағын) бөлімінде немесе бөлімшесінде белгілі бір жұмыс орнын атқару арқылы, экономика және жоспарлау бөлімінде (жоспарлау немесе қаржы бөлімі) тікелей жұмыс істеу.
   
4. 
   Статистикалық есептілік, аналитикалық көрсеткіштер есебін жасауға қатысу, экономикалық ақпараттарды өңдеу.
   
5. 
   Кәсіпорынның қаржылық – шаруашылық қызметінің мәселелері бойынша кеңестерге, экономикалық жұмысты ұйымдастыруға, кәсіпорын мен оның бөлімшелері қызметін экономикалық талдауға және жоспарлауға (болжамдауға) қатысу.
   
6. 
   Дипломдық, курстық жұмысты, ғылыми бағдарламаны, практика жөніндегі есепті дайындау үшін материалдарды іріктеу және жүйеге келтіру. Практикада бекітуге жататын оқу материалы, келесі түрге бөлінеді:
   

- негізгі экономикалық көрсеткіштермен, техникалық процеспен танысу және оларды басқаруды ұйымдастыру мен танысу;

- экономикалық жұмысты ұйымдастыруды зерттеп үйрену.
II. ПРАКТИКА ОРНЫ МЕН ӨНДІРІСТІК ПРАКТИКАНЫ

ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ

1. 
   Өндірістік практика басталмастан 2-3 күн бұрын конференция өткізіледі.
   
2. 
   Конференцияда оқу жоспарында анықталған практика мерзімі мен бағдарлама мазмұны, міндеттерімен таныстырады.
   
3. 
   Өндірістік практиканы студенттер экономиканың түрлі салалары бойынша түрлі меншік нысанындағы ұйымдарда, кәсіпорындарда өтеді.
   
4. 
   Сырттай-қашықтықтан оқыту технологиясы мамандығы бойынша жұмыс істейтін студенттер өндірістік практикадан өтіп, кафедраға есептің жинақталған нысанын ұсынады.
   

Кәсіпорында студенттің практикасын ұйымдастыру үшін жауапкершілік басты мамандар мен жетекшілерге жүктеледі.

1. 
   Әрбір кәсіпорында практика жетекшісімен біріге отырып, студенттің практика өтуінің күнтізбелік жоспарын ұйымдастыруға;
   
2. 
   Практика бағдарламасына сәйкес істелінген жұмыс жөніндегі күнделік-есеп жүргізу бойынша сұрақтарға студенттерге кеңес беруге;
   
3. 
   Кәсіпорын басшысы арқылы практикантқа қажетті жағдай тудыру бойынша шаралар қолдану;
   
4. 
   Студенттің жұмыс сапасын тексеру мен күнтізбелік жоспардың орындалуын бақылауға;
   
5. 
   Есепті тексеруді жүзеге асыру;
   
6. 
   Практикадан өту жөніндегі күнделік-есепті тексеруді жүзеге асыру;
   
7. 
   Кафедраға практикадан өту жөнінде жазбалық пікір ұсынуға;
   

• 
  Өткен аптаның тапсырмасын студентпен орындалуын тексеру;
  
• 
  Практиканы өту жөніндегі есептегі студентпен орындалған жұмысқа кеңес беру.
  

1. 
   Әрбір студентті жұмыс орнымен қамтамасыз етуге және білікті басшылықты жүзеге асыруға;
   
2. 
   Студент-практикантқа қажетті түсініктер бере отырып, тапсырылған жұмыстың уақытылы және сапалы орындалуын талап етуге;
   
3. 
   Бекітілген бағдарламаға сәйкес студенттің күнтізбелік жоспарын басқаруға;
   
4. 
   Практикант студентке практика туралы сын-пікір беру, есебін тексеру, қол қою арқылы растау (1 қосымша).
   

1. 
   Өндірістік практика орнына белгіленген мерзім мен уақытта келуге;
   
2. 
   Кәсіпорында (ұйымда) өндірістік практика өту барысында ішкі тәртіп ережелері мен еңбек заңдылықтарының талаптарына бағынуға, өндірістік жиналыстарға қатысуға және кәсіпорын ұжымының қоғамдық өміріне белсенді қатысу-араласуға;
   
3. 
   Бағдарламаға сәйкес кәсіпорындағы практика жетекшісінің тапсырмасын орындауға;
   
4. 
   Бекітілген нысанда күнделік бастап, практика өту жөніндегі есептерді (мәліметтер) енгізіп отыруға;
   
5. 
   Экономикалық көрсеткіштерді жоспарлау мен талдауға, экономикалық жұмысты ұйымдастыру мәселелері бойынша ережелік және нормативтік материалдарды меңгеруге;
   
6. 
   Практика бағдарламасын орындау жөнінде кәсіпорындағы (ұйымдағы) практика жетекшісінің қолы қойылған бекітілген нысандағы күнделік-есепті университеттің практика жетекшісіне тапсыруға.
   

1. 
   Қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша оқитын студенттердің өндірістік практикасының көлемі ҚР ГОСО сәйкес анықталады.
   
2. 
   Практиканың басталу және аяқталу мерзімі университет ректоры бұйрығымен бекітіледі.
   

Шаруашылық субъектісінің құрылу тәртібімен танысады (субъектінің құқықтық мәртебесін бекітетін құжаттардың көшірмелерін тіркейді). Оның меншік нысанын сипаттайды.

Шаруашылық субъектісінің, оның негізгі бөлімшесінің экономикалық жұмысын ұйымдастырумен танысу.

Практика базасының материалдары бойынша субъектінің негізгі әлеуметтік – экономикалық көрсеткішін зерттеп үйрену.

Қолданылатын статистика және есеп формаларымен, оларды жасау тәртібімен танысу, сол деректер негізінде белгілі бір кезең үшін (ай, тоқсан) статистикалық есеп құру.

Экономист еңбегінің мазмұнын, сипаты мен ерекшеліктерін, сондай-ақ оның еңбек заты, құралы мен оның көлемін зерттеп үйрену. Экономистің жедел, қағаз басты және шығармашылық жұмысын көрсету.

Ұйымның экономикалық қызметінің (жоспарлау– экономикалық бөлімінің, бухгалтерияның, қаржы бөлімінің, маркетинг бөлімінің және зерттелетін субъектідегі өзге бөлімдердің) міндеттері мен функцияларын қарастыру.

Шаруашылық субъектісін басқару құрылымын қарастыру (шаруашылық субъектісінің ұйымдық құрылымын құрыңдар, функционалдық бөлімшелер туралы ереженің, лауазымдық міндеттер бойынша нұсқаулардың көшірмелерін тіркеу).
3 тақырып. Шаруашылық субъектінің (кәсіпорынның)

экономикалық ресурстары
Экономикалық ресурстың жалпы сипаттамасын (материалдық, қаржылық, еңбек, ақпараттық) зерттеп үйрену.

Ресурстар туралы деректер негізінде келесі көрсеткіштерді есептеп шығару:

а) негізгі қор бойынша анықтау:

• 
  оларды пайдаланудың тиімділік көрсеткіштерін: қорқайтымдылығын, қорсыйымдылығын, қоррентабельділігін, қорқарулануын;
  
• 
  қозғалыс көрсеткіштерін: негізгі қорды жаңалау коэффициентін, шығу коэффициентін, негізгі қордың өсу коэффициентін, жарамдылық коэффициентін, тозу коэффициентін;
  

• 
  күндер санымен және бір реттік айналым қорының айналымдылығын анықтау;
  

Жұмыскердің әр түрлі сипатына (бөлімшелер мысалында) лауазымдық кесімді ақылар белгілеу тәртібін зерттеп үйрену, оларды белгілеу әдістемесін көрсету, тиісті материалдарды тіркеу.

Практика базасы материалдары бойынша шаруашылық субъектісі жұмыскерлеріне сыйлық беру және еңбек ақы төлеу туралы ережені зерттеп үйрену (белгілі бір кезең ішінде жұмыскердің әртүрлі сипаттарына жалақының есептелуін көрсету, есептеуді тіркеу) тіркеу және есептесуге түсіндірме беру.

Нақты материалдар негізінде мотивациялық процестің қолданылатын үлгісін көрсетіңдер, оған сипаттама беріңдер.

Тауарға, өнімге немесе қызметке баға белгілеу тәртібімен танысу (тауардың, өнімнің немесе қызметтің калькуляциялау есебін тіркеңдер).

Соңғы 2-3 жылдағы шаруашылық субъектісінің жалпы қорытындысына талдау жасау. Өзіндік есептерін беру, қорытынды жазу.

Шаруашылық субъектісінің қаржылық жоспарын жасау әдістемесімен танысу, қаржылық қызмет нәтижелеріне баға беру. Субъектінің рентабельдік көрсеткіштерінің нәтижесін тіркеу.
7 тақырып. Кәсіпорын менеджменті
Шаруашылық субъектісін басқарудың ерекшеліктерін көрсету. Субъект деңгейінде менеджмент теориясы мен практикасы бойынша өзіндік қорытындылар жасау.

Диплом алдындағы практика бағдарламасының мазмұны.

Студент ұйымды басқаруды жүзеге асыруын үйренуі тиіс. Кәсіпорындағы басқару позициясы тұрғысынан менеджментке сипаттама беру.

Басқару шешімін қабылдаудағы, ұйым бағыттарын айқындаудағы менеджер рөлін көрсету, кәсіпорын саясатын қалыптастырудағы ақпаратқа билік етудегі менеджердің рөлі.

1. 
   Диплом алдындағы практика нәтижесін студент жазбаша күнделік-есеп формасында жинақтайды.
   
2. 
   Күнделік-есеп ұйымда жазылуы тиіс және мазмұны бойынша практика талаптарына сәйкес келуі тиіс.
   
3. 
   Күнделік-есеп: негізгі және қосымша екі бөліктен тұрады. Есептің негізгі бөлімінің көлемі 30-35 парақ қолжазба мәтіннен тұрады. Есептің қосымша бөлімі нақты ұйымның деректері, бастапқы құжаттары, регистрлер есептері, түгендеу актілері (студентті қатыстыра отырып жүргізілген), есептің негізгі бөлімінің мазмұнын безендіретін өзге материалдар негізінде толтырылған қосымшаны білдіреді.
   
4. 
   Күнделік-есептің беттері мен оған тіркелген қосымшалар нөмерленуі тиіс. Күнделік-есептің, келтірілген үлгі бойынша безендірілетін бірінші беті бар
   
5. 
   Күнделік-есепке есептің мазмұны және студенттің практикадан өту сапасы бойынша ұйымнан бекітілген практика жетекшісінің берген мінездемесі тігіледі. Мінездеменің үлгісі 1 қосымшада көрсетілген.
   

1. 
   Практика нәтижелерін бағалау және қорытындылау үшін студент экономика және менеджмент кафедрасына қосымша мен күнделік-есеп тапсырады.
   
2. 
   Экономика және менеджмент кафедрасы күнделік-есепті оқытушыға рецензияға береді. Оқытушы жақсы пікір берген жағдайда практика туралы күнделік-есеп қорғауға шығарылады.
   
3. 
   Практика туралы есепті қабылдау үшін кафедра меңгерушісі: практика өтетін сабақтан курс жүргізетін оқытушыны, университеттен тағайындалған жетекшіні, мүмкіндігі болса кәсіпорыннан тағайындалған жетекшіні құрамына енгізе отырып, комиссия құрады.
   
4. 
   Өткен практика нәтижелері студент білімін бағалау жүйесіне сай бағаланады.
   
5. 
   Әрбір студент практика туралы есепті комиссия мәжілісінде қорғайды. Практика туралы материалдар мен қорғау нәтижелері негізінде, комиссия студенттің қатысуымен кәсіптік практикаға төрт баллдық жүйеде баға береді.
   
6. 
   Практика бағдарламасын орындамаған, жұмысы туралы теріс пікір алған немесе есепті қорғау негізінде қанағаттанарлықсыз бағаға ие болған студент, қайтадан практикаға жіберіледі немесе университеттен шығарылады.
   
7. 
   Есепті қорғау қорытындысы бойынша баға ведомосқа және студенттің транскриптіне жазылады.
   

(аты-жөні, тегі)

(ұйымның , кәсіпорынның атауы)

(аты-жөні, тегі, атағы, лауазымы)

Есеп қорғалды ________________________

(баға)

(қолы)

(қолы)

«_____»_________________201__ж.

Практиканың мерзімі «_____» _______________________ 20___ жылдан

«_____» ________________________ 20___ жылға дейін

Кәсіпорыннан (кәсіпорын атынан) практиа жетекшісі (аты-жөні, тегі, лауазымы, білімі, еңбек өтілі) ________________________________________________________________________________________________________________________________________

Университеттен (университет атынан) практика жетекшісі (аты-жөні, тегі, лауазымы, қолы) ____________________________________________________________________

ҚАРАҒАНДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

__________________________________________ кафедрасы

________________________________________ практика өту туралы

КҮНДЕЛІГІ

_________ курсы ___________ тобы

(студенттің/магистранттың аты-жөні, тегі)

Практиканың өту орны ________________________________________________

(үйымның, кәсіпорынның атауы)
Практика басталуы ________________________________
Практика аяқталуы _______________________________

ҚАРАҒАНДЫ – 201_ж.
Күнделіктің мазмұны

Кәсіпорыннан (кәсіпорын атынан) практика жетекшісі __________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________курстың,__________тобының, мамандығы

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Кәсіпорын атынан практика жетекшісі ___________________________

(аты-жөні, тегі)

М.О. (қолы)

«____» _________________________ 201_г.

Құрметті әріптес!

Тел.______________________

E-mail____________________

1. 
   Сіздің ұйымда Қызметкерлер саны қандай?___________
   
2. 
   Қазіргі жағдайда білікті персоналмен қамтылу деңгейі қандай?
   

1. 
   өте жақсы
   
2. 
   жақсы
   
3. 
   қанағаттанарлық
   
4. 
   жаман
   

3. 
   Сіздің ұйымыңыз кәсіби жұмыскерді жұмысқа қабылдауда төмендегі әдістердің қайсысын қолданады?
   

1. 
   Тікелей қабылдау
   
2. 
   Газеттегі жарнама
   
3. 
   ұйымның жеке веб-сайты
   
4. 
   жұмысқа орналастыру агенттілік арқылы
   
5. 
   әріптестерім арқылы
   
6. 
   басқа_______________________
   

4. 
   Сіздің ұйымыңызда болашақтағы 5 жыл ішінде қандай даму серпіні болжанады?
   

1. 
   Жұмыс/қызмет көлемінің айтарлықтай өсуі
   
2. 
   Жұмыс/қызметтің сәл ғана өсуі
   
3. 
   өзгеріссіз
   
4. 
   жұмыс/қызмет көлемінің төмендеуі
   

5. 
   Біздің ЖОО-да түлектерді жұмысқа орналастыру бағдарламасына Сіздің қатысу дәрежеңізді қалай бағалайсыз?
   

6. Біздің ЖОО-ның түлектері Сіздің ұйымыңызда қандай бағыттар бойынша жұмыстар атқарады?

7. Біздің ЖОО-ның кадрларды дайындау сапасын бағалаңыз:

8) Біздің ЖОО-ның кадрларды дайындау сапасын басқа ЖОО-ның түлектерімен салыстырғанда қандай екенін бағалаңыз:

9) Төмендегі кәсіби маңызды машықтар мен компетенцияларды бағалаңыз (шкала бойынша: 5-өте жақсы, 4-жақсы, 3-қанағаттанарлық, 2-жаман, 1-өте жаман):

10. Егер Біздің ЖОО-да кадрларды дайындау сапасына қатысты ескертулер мен толықтырулар, ұсыныстар болса, жазып жіберуіңізді өтінеміз: _____________________________________________

___________________________________________________________________

Мамандығы ________________________________________________________

Компетенцияны жетілдіру бойынша Сіздің ұсыныстарыңыз

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Практика базасының жетекшісі

____________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты)

(қолы)